SURİYELİ MÜLTECİLERİN TÜRKÇE ALGILARI

Yıl 2013, Sayı: 56, 179 - 190, 12.07.2013

Ahmet Akkaya

Öz

Suriye’de başlayan iç savaşla Suriyeliler 2011 yılında Ürdün, Lübnan, Irak, Mısır ve Türkiye’ye iltica etmeye başladılar. İltica edilen ülkelerden Ürdün, Lübnan, Irak ve Mısır’da mültecilerin ana dilleri Arapça konuşulurken Türkiye’de Türkçe konuşulmaktaydı. Bu nedenle, mülteciler iltica ettikleri ülkeler içerisinde sadece Türkiye’de farklı bir dille karşılaştılar ve Türkçeyi çeşitli kurumlar aracılığıyla öğrenmeye başladılar. Mültecilere Türkçe öğreten bu kurumlardan biri de Gaziantep’teki Yaşar Torun Gençlik Merkezidir. Yaşar Torun Gençlik Merkezinde Türkçe kurslar açılmış ve 52 mülteci A2 seviyesinde Türkçe öğrenmiştir. Bu araştırmanın amacı, Suriyeli mültecilerin Türkçeye ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda Yaşar Torun Gençlik Merkezinde A2 seviyesinde Türkçe öğrenmiş 52 mülteciden “Türkçe… gibidir, çünkü…” cümlesindeki boşlukları doldurmaları istenmiştir. Böylelikle araştırmanın verileri elde edilmiştir. Verilerin analiz edilmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, araştırmaya katılan mültecilerin büyük bir çoğunluğunun (% 96,2) Türkçeyle ilgili olumlu metaforlar geliştirdiği görülürken % 3,8’inin ise olumsuz metaforlar geliştirdiği tespit edilmiştir. Olumlu metafor geliştiren mülteciler anne, satranç gibi metaforlar geliştirmişlerdir. Bu metaforlar değer verme, iletişim, ahenk, bilgilenme, dil yapısı, sözvarlığı, diller arası etkileşim ve bireysel farklılık kategorilerine ayrılabilir. Olumsuz metafor geliştirenler bebek, kural metaforlarını geliştirmiştir. Bu metaforlar ise olumsuz tutum kategorisinde değerlendirilmiştir. Bununla birlikte, metaforlar aracılığıyla Türkçe öğrenen diğer grupların da algılarını ortaya çıkarıcı çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, Suriyeli mülteciler, metafor.

Kaynakça

• Akkaya, A. (2011). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kavramına ilişkin algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (7), 1-9.
• Akkaya, A. ve Karadağ, R. (2012). Türkçe dersine ilişkin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin geliştirdikleri metaforlar. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiri Özetleri, Rize: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aksan, D. (1995). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: TDK Yayınları. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, http://data.unbcr.org/ syrianrefugees adresinden 10 Haziran 2013’te alınmıştır.
• BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, http://data.unhcr.org/ syrianrefugees /country. php?id=224 adresinden 10 Haziran 2013’te alınmıştır.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Council of Europe, Syrian refugees on the Turkish border report on the visit to Antakya (Turkey) (26 July 2011), http://www.assembly.coe.int/CommitteeDocs/2011/ amahlarg04201.pdf adresinden 22 Mayıs 2013’te alınmıştır.
• Çalışkan, N. (2009). Metaforların izinde bir yazarın kavramlar dünyasına giriş: Cemil Meriç’in Bu Ülke’sinde kitap metaforları. Dil Araştırmaları, 4, 87-100.
• Göçer, A. ve Tabak, G. (2013). Öğretmen adaylarının ‘görsel okuryazarlık” ile ilgili algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı, 6 (11), 517-541.
• Günay, V. D. (2007). Sözcükbilime giriş. İstanbul: Multillingual Yayınları.
• Nikitina, L. ve Furuoka F. (2008). A language teacher is like… examining Malaysian students’ perceptions of language teachers through metaphor analysis. Electronic Journal of Foreign Language Teaching, http://e-flt.nus.edu.sg/v5n22008/ nikitina. pdf adresinden 18 Haziran 2011’de alınmıştır.
• Özerol, N. (2013). Seyyid Nesimî’nin şiirlerinde ahengi sağlayan edebî sanatlar. The Journal of Academic Social Science Studies, 6 (5), 981-1011 http://dx.doi. org/10.9761/ JASSS1614 adresinden 7 Haziran 2013’te alınmıştır.
• Saban, A. (2008). İlköğretim I. kademe öğretmen ve öğrencilerinin bilgi kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. İlköğretim Online, 7 (2), 421-455. http://ilkogretim online.org.tr/vol7say2/v7s2m15.pdf adresinden 27 Temmuz 2011’de alınmıştır.
• Sevim, O., Veyis, F. ve Kınay, N. (2012). Öğretmen adaylarının Türkçeyle ilgili algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi: Atatürk Üniversitesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1 (1), 38-47.
• Wellek, R. ve Warren, A. (1983). Edebiyat biliminin temelleri, (çev. Ahmet Edip Uysal). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.