DÎVÂNÜ LÜGÂTİ’T-TÜRK’TEKİ AKRABALIK ADLARI VE BU ADLARIN TÜRKİYE TÜRKÇESİ AĞIZLARINDAKİ KARŞILIKLARI

Yıl 2013, Sayı: 56, 345 - 360, 12.07.2013

Serdar Yavuz

Öz

Akrabalık adları dilin söz varlığı içerisinde önemli bir yere sahiptir. Bu ad topluluğunun
sözlükbilim açısından öneminin dışında sosyo-kültürel değeri de vardır. Bu adların
sözvarlığı değerinin yanında anlambilimsel, sosyolojik, psikolojik bakış açılarının da incelenmesi
gerekmektedir.
Bu çalışmada; Dîvânü Lügâti’t-Türk’teki akrabalık adları ve bu adların Türkiye Türkçesi
ağızlarındaki karşılıkları incelenecektir. Tespit ettiğimiz akrabalık adlarının Türkiye
Türkçesi ağızlarındaki karşılığını verip bu adlarla ilgili değerlendirmelerde bulunacağız.

Anahtar Kelimeler

Dîvânü Lügâti’t-Türk, Türkiye Türkçesi Ağızları, Sözvarlığı, Akrabalık adları

Kaynakça

• Abaz, A. (2004). Çorum-iskilip ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Acer, F. (2003). Yerköy ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Akçam, M. (1999). Torul ve kelkit yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Akçataş, A. (1996). Çay yörük ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Akçay, H. (1997). Sivaslı ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Atmaca, E. (2005). Korkuteli ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Avcı, Y. (1998). Amasya aydınca ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
• Bağcı, H. (1997). Sarıcakaya ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Balcı, N. (2000). Gönen ve köyleri ağızlarının ses ve şekil özellikleri, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Başdaş, C. (1992). Akçadağ yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Bayraktar, F. S. (2000). Kayseri merkez ilçe ağzı. Yayımlanmamış doktora tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Buran, A. (1997). Keban, baskil ve ağın yöresi ağızları. Ankara: TDK Yay.
• Bülbül, G. (2007). Balıkesir bigadiç ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Büyükakkaş, A. (1996). Niğde ve yöresi ağızları, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Caferoğlu, A. (1995). Orta anadolu ağızlarından derlemeler niğde, kayseri, kırşehir, yozgat, ankara vilayetleri ile afşar, saçıkaralı ve karakoyunlu uruklarının ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Caferoğlu, A. (1994). Anadolu ağızlarından toplamalar. Ankara: TDK Yayınları.
• Caferoğlu, A. (1994). Anadolu dialektolojisi üzerine malzeme ı. balıkesir, manisa, afyonkarahisar, isparta, aydın, izmir, burdur, antalya, muğja, denizli, kütahya vilayetleri ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Caferoğlu, A. (1994). Anadolu dialektolojisi üzerine malzeme ıı. oyunlar, tekerlemeler, yanıltmaçlar ve oyun ıstılahları-konya, isparta, burdur, kayseri, çorum, niğde vilayetleri oyunları, Ankara: TDK Yay.
• Caferoğlu, A. (1995). Anadolu illeri ağızlarından derlemeler. Ankara: TDK Yayınları. Cengiz, M. (1998). Saimbeyli (adana) ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Çolakoğlu, B. K. (2003). Trabzon ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Demir, N., Şen, Ü. (2006). Sivas ili ve yöresi ağızları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Demiray, E. (2003). Kepsut ilçesi ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Dinar, T. (2006). Başmakçı ve dazkırı ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Doğan, İ. (1991). Bünyan ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Doğan, Ş. (2001). Sivas merkez ilçe ve köyleri ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Elgün, A. (1993). Akkışla ve yöresi ağızları.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Ercilasun, A.B., Olcay, S., Aslan, E. (1998). Arpaçay köylerinden derlemeler. Ankara: TDK Yay.
• Erdoğan, F. (2007). Şuhut ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Eren, M. E. (1997). Zonguldak-bartın-karabük illeri ağızları. Ankara: TDK Yay.
• Ersoy, N. A. (2001). Fethiye ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi. Erten, M. (1994). Diyarbakır ağzı. Ankara: TDK Yayınları.
• Gedizli, M. (1999). Kavaklıdere ve yöresi ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi.
• Gemalmaz, E. (1995). Erzurum ili ağızları I, II, III. Ankara: TDK Yayınları.
• Gönen, M. E. (2003), Van gölü kuzey havzası ağızları. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi.
• Guvci, K. (2004). Kayseri-incesu ilçesi subaşı köyü ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Gül, R. (1993). Kilis merkez ve köyleri ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Gülensoy, T. (1988). Kütahya yöresi ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Gülseren, C. (2000). Malatya ili ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Gülsevin, G. (2002). Uşak ili ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Günay, T. (1978). Rize ili ağızları. Ankara:Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Günşen, A. (2000). Kırşehir ve yöresi ağızları, (inceleme-metinler-sözlük). Ankara: TDK Yayınları.
• Haşimi, A. (2001). Hassa ağzı incelemesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Hünerli, B. (2006). Kırklareli babaeski merkez ilçesi ve köyleri ağız incelemesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.
• İlaslan, Ü. (2006). Yozgat-çandır ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Kalay, E. (1998). Edirne ili ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Karadağ, S. (2001). Dalaman ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi.
• Karaman, S. (1997). Çiçekdağı ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Karasakaloğlu, N. (2005). Aydın merkez ağzı. Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Karatekin, S. (2003). Niğde ili-elmalı kasabası ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi.
• Keleş, İ. (1986). Şabanözü yöresi ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çankırı: Gazi Üniversitesi.
• Kılıç, M. (2001). Kahramanmaraş merkez ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Kibar, O. (1998). Biga yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale: On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Kiremit, M. (1986). Yapraklı ilçesi (çankırı) ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Koraş, H. (1992). Karaman ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Korkmaz, Z. (1994). Güney-batı anadolu ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1994). Nevşehir ve yöresi ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmazlar, A. (1991). Talas ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Küçükaslan, C. (2005). Sakarya ili ferizli ve söğütlü ilçeleri ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Küçüker, P. (1988). Bingöl merkez ilçe ve köyleri ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Manav, A. (2006). Denizli’nin güney ilçesi ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Olcay, S. (1995). Doğu trakya yerli ağzı. Ankara: TDK Yayınları.
• Oyar, A. (1998). Salihli ilçesi ve köyleri ağızlarından derlemeler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Öçalan, M. (2004). Sakarya ili ağızları. Yayımlanmamış doktora tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Öründü, F. (2001). Trabzon ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Özden, M. (2000). Bilecik ili, söğüt ilçesi ve köyleri ağız araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi.
• Özer, O. (1990). Karlıova ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Özkan, İ. (2001). Sandıklı ve yöresi ağız özellikleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Öztürk, İ. (2001). Adilcevaz ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Pehlivan, S. (2002). Rize ili hemşin ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Pilancı, H. (1991). Eskişehir ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Polat, F. (2000). Şavşat ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Sağır, M. (1995). Erzincan ve yöresi ağızları. Ankara: TDK Yayınları.
• Sarıyıldız, N. (1996). Boğazlıyan ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Sinan, A. T. (1992). Akçadağ, doğanşehir ve darende ağızları, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Şenyiğit, Y. (2006). Sultandağı ağzı, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Taş, P. (2006). Şarkışla ve yöresi ağızları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Tekdal, İ. (2001). Sakarya ili kaynarca ilçesi ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Türedi, K. (2002). Karaman ili sarıveliler ve başyayla ilçeleri ağzı, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Ümüt, A. (2006). Yozgat sorgun ilçesi ağzı, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yavuz, S. (2003). Karakeçili ağzı (kırıkkale). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Yelok, V. S. (1999). Divriği merkez ilçe ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yeşilöz, Z. (1993). Nevşehir ili ürgüp ve avanos yöresi ağızları, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Yıldırım, A. (2004). Niğde ili içmeli kasabası ağzı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Yıldırım, F. (1999). Çukurova ağızları-adana ve osmaniye ağızları, Yayımlanmamış doktora tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi.