İSLAM HUKUK LİTERATÜRÜNDE FURUK EDEBİYATI VE İKİ FURUK KİTABI’NIN TANITIMI

Yıl 2013, Sayı: 57, 69 - 90, 29.11.2013

Halis Demir

Öz

Klasik fıkıh kitaplarının ehemmiyetli bir türü de furuklardır. Bu eserler, yeterince
tanınmamaktadır. Günümüzde Türkiye’de bir furuk kitabının yayınlanmamış olması,
bu kanaatimizi teyit edecek sıradan bir örnektir. Bu konuda Türkçe makale yok denecek
kadar azdır. Furuk konusu, fıkıh meleke kazandırması, fıkıh eğitimi ve mukayeseli
fıkıh çalışmaları bakımından önemlidir. Bu makalede furuk konusu genel hatlarıyla ele
alınmış, sonra bu alanın ilk örneklerinden olan iki eser hakkında bilgi verilmiştir. Yer
yer karşılaştırılmalar yapılarak, konuya dikkat çekilmiştir. Eserlerin etkileşimleri ele
alınırken, klasik fıkıh kitaplarının muhteva zenginliği de ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fark, kıyas, delil, Kerabisi, Nisaburi, Semerkandi.

Kaynakça

• Atar, F. (2013). Fıkıh usulü. (10. Basım). İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• el-Bahuseyn, Yakub bin Abdulvehhab. (1998). el-Furuku’l-Fıkhiyyeti ve’l- Usuliyye. Riyat: Mektebetür-rüşt.
• Beyhaki, Ahmet bin el-Huseyn. (1966). es-Sünenü’l-Kübra. Haydarabad: b.yy; I-X.
• Buhari, Muhammed bin İsmail (1992). Sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları. I-VI.
• Darekutni, Ali bin Ömer (1966). Sünen. Beyrut: Daru’l-marife. I-IV.
• Debusi, Ubeydullah bin Ömer.(2001). Takvimu’l-Edille. Beyrut: Daru’l-kütübü’l-ilmiyye.
• Demir, A. (2011). Mecelle ve külli kaideler. İstanbul: Akademi Yayınları.
• Ebu Davud, Süleyman bin Eş’as. (1992). Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları. I-IV.
• Emir Padişah. (1351 h.). Teysiru’t-Tahrir ala Kitabi’t-Tahrir. Beyrut: M. Babi v dğr. Matbaası I-IV.
• en-Nisaburi, Esad bin Muhammed el-Kerabisi (1986), el-Furuk. (tahkik Muhammed Temmum), Kuveyt: b.yy.
• es-Semerkandi, Muhammed bin Salih el-Kerabisi. (1417 h), Kitabu’l-Furuk. (tahkik Said Ahmed ez-Zehrani). Riyad: b.yy.
• Erdoğan, Mehmet. (1998). Fıkıh ve hukuk terimleri sözlüğü. İstanbul: Rağbet.
• Firuzabadi .(1994). Kamusu’l-Muhit. Beyrut: Risale.
• Hacı Halife. (t.y.), Keşfu’z-Zunun. Beyrut: Daru ihyai türasi’l-arabiyyi. I-V
• Hallaf, Abdulvehhab. (1987). İlm-i Usuli’l-Fıkh. Kuveyt: Daru’l-kalem.
• İbn Mace, Muhammed bin Yezid.(1992). Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları I-II.
• İbn Manzur, Muhammed bin Mükrim. (1990). Lisanu’l- arab. Beyrut:Daru Sader; IXV.
• Kızılkaya, N. (2013). İslam hukukunda külli kaideler. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Muhammed Seyyit Şerif. (t.y.). Tarifat. Kahire:b.yy.
• Muhyiddin Abdulkadir Muhyiddin. (1993). el- Cevahiri’l-mudiyye fi tabakati’l-hanefiyye. Riyad: Daru’l-ihyai’l-kütübi’l-arabiyyi; I-V.
• Nesai, Ahmed bin Şuayb. (1992). Sünen.( 2. Basım). İstanbul: Çağrı Yayınları I-VIII.
• en-Nisaburi, Esad bin Muhammed. (1986). el-Furuk, (tahkik Muhammed Temmum). Kuveyt: b.yy; tahkik, 7.
• Özel, A. (1990). Hanefi fıkıh âlimleri. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Özen, Ş. (1996). Furuk. Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi; XIII, 223-227.
• Pala, A.İ. (2005). Es’ad el-Kerabisi ( ö. 570/ 1174) ve “el-Furuk” Adlı Eseri, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 5, 453-466.
• Serahsi, Muhammed bin Ebi Seh. (1984). Usul. İstanbul: Kahraman Yayınları. Seyyit Şerif.(t.y.). Tarifat. Kahire: Daru’r-reşat.
• Şaban, Z. (2012). İslam hukuk ilminin esasları. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• eş-Şeybani, Muhammed.(1985). Cami’us-Sağir. Beyrut: Alemü’l-kütüb.
• Tehanevi, Muhammed Ali. (1996). Keşşaf-ı Istılahat-ı Funun. Beyrut: Mektebet-ü Lübnan. I-II.
• Tirmizi, Muhamed bin İsa.(1992). Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları. I-IV.
• Walter, H. (1990). İslam’da ölçü birimleri, trc. Acar Sevim. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınevi.
• Wolfhart, H. (2007). Hukuku yapılandırmak: furuk literatürü üzerine mülahazalar, (çev. Necmettin Kızılkaya). İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. 9, 235-246.
• Zebidi Muhammed Murtaza.(1994). Tacu’l-arus. Beyrut: Daru Fiker. I-XX.
• Zirikli, Hayruddin. (1992) . el-İlam Kamusu Teracim. Beyrut: Dar-u İlmi’l-maleyin. IVIII