KARİKATÜR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ: BİTKİLER ÂLEMİ

Yıl 2016, Sayı: 67, 109 - 120, 12.09.2016

Ercan Kaya Esra Özay Köse Meryem Konu

Öz

Biyoloji öğretim programının yapılandırmacı yaklaşım temelinde yeniden düzenlen-
mesiyle, öğrenme ortamlarında öğrencilerin derse aktif katılımını sağlayan görsel araçlar
üzerindeki çalışmalar artmıştır. Söz konusu araçlardan biri de karikatürlerdir. Eğitimde
karikatür kullanmanın kuramsal temeli yapılandırmacılığa dayandırılmaktadır. Karika-
tür, “bugünkü durumuyla çizgi ile mizah yapma sanatıdır” biçiminde tanımlanmaktadır.
Eğitim araştırmacıları için karikatürler öğrencilerin yaratıcılığını eleştirel düşünmeyi
artırmak için kullanılan önemli bir araçtır. Bu araştırmada, lise biyoloji müfredatında
yer alan, öğrencilerin anlamakta güçlük çektikleri ve yanlış anlama geliştirdikleri konu-
lardan birisi olan “Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırma” ünitesine ait “Bitkiler Âlemi”
konusu ile ilgili 9. sınıf öğrencilerinin başarıları üzerinde karikatür destekli öğretimin
ne derece etkili olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada ön test son test kalıcılık
testi kontrol gruplu yarı deneysel araştırma modeli kullanılmıştır. Erzurum Güzel Sa-
natlar ve Spor Lisesinde öğrenim gören ve biyoloji dersi alan 20 kişilik kontrol grubu,
20 kişilik deney grubu olarak seçilmiştir. Kontrol gruplarında “Canlıların Çeşitliliği ve
Sınıflandırma” ünitesine ait “Bitkiler Âlemi” konusu geleneksel öğretim yöntemleri ile
deney grubunda karikatür destekli öğretim yöntemi ile verilmiştir. Karikatürün başarıya
etkisini ölçmek için Bitkiler Âlemi ile ilgili 20 soruluk bir başarı testi ön, son ve kalıcılık
testi olarak kullanılmıştır. Biyoloji öğretiminde karikatürlerin kullanılmasının öğretim
başarısını artırmada ve kalıcılığı artırmada geleneksel metoda göre daha etkili olduğu
sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karikatür Destekli Öğretim, Geleneksel Öğretim, Öğrencinin Akademik Başarısı, Bitkiler Âlemi, Biyoloji Eğitimi.

Kaynakça

• Alaba S. O. (2007). The use of educational cartoons and comics in enhancing creativity in primary school pupils in Ile-ife, Osun State, Nigeria. Journal of Applied Sciences Research, 3(10): 913-920.
• Arıkan, E., (2004). Karikatür ve toplum, 9. Uluslararası Ankara Karikatür Vakfı Etkinlik- leri (20 Temmuz 2004), http://www.ndkarikaturvakfi.org.tr/katalog2003.htm, 22. 04. 2008 tarihinde alınmıştır.
• Coşar S. (2005). Ortaöğretim birinci sınıfta Türk Dili ve Edebiyatı dersinde edebi sa- natlar ve öğretimi. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Efe H. (2007). Metinler arası ilişki. H@vuz. http://www.dergi.havuz.de/0001-A-AGUS- TOS-EYLUL-2007/hasan-efe-kitap.html. 02.09.2016 tarihinde alınmıştır
• Gül, Ş., Özay Köse, E., Konu, M. (2014). Genetik ünitesinin öğretiminde kavram ka- rikatürü kullanımının biyoloji öğretmeni adayları üzerine etkisi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 2(1), 1-22.
• İlikçi K. (2003). Toplumsal hafıza ve karikatür. http://www.nd-karikaturvakfi.org.tr/kata- log2003.htm. 02.09.2016 tarihinde alınmıştır.
• Kabapınar, F. (2003). Oluşturmacı anlayışı yansıtması açısından Türk ve İngiliz fen bil- gisi ve kimya ders kitaplarındaki görsel öğeler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 119-126.
• Kabapınar, F. M. (2006). Oluşturmacı anlayış temelinde fen öğretimi ve fen ders kitapla- rı: Bir ders kitabı ünitesi olarak “Çözünürlük”. Eurasian Journal of Educational Research, 22, 139-149.
• 118 / EKEV AKADEMİ DERGİSİ Doç. Dr. Ercan KAYA Doç. Dr. Esra ÖZAY KÖSE Meryem KONU
• Keogh, B., Naylor, S., & Wilson, C. (1998). Concept Cartoons: A New Perspective on Physics Education. Physics Education, 33(4), 219-224.
• Kılınç A. ve Salman S. (2006). Biyoloji eğitiminde karikatüre dayalı öğrenme, VII. Ulu- sal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Kılınç, A. (2008) Öğretimde mizahi kavramaya dayalı bir materyal geliştirme çalışması: Bilim karikatürleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bi- limleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılınç, A., & Salman, S. (2006). Fen ve matematik alanları öğretmen adaylarında bilgisa- yar okuryazarlığı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 150-166.
• Kleeman, G. (2006). Using cartoonsto investigate social and environmental issues. Ethos, 14(3), 9-19.
• Kozulin, A. (2003). Psychological tools and mediated learning. In Vygotsky's educational theory in cultural context. eds. A Kozulin, B. Gindis, V. Ageyev & S. Miller. New York: Cambridge University Press.
• Kruger, C., & Summers, M. (2000). Developing primary school children’s understanding of energy waste. Research in Science & Technological Education, 18(1), 5-21. Nehiley, J. M., Stephens, J. & Sutherland, J. 1982. Cartoons: When are they effective?. Journal of Extension, 20(2), 14-20.
• Oluk, S., Özalp, I. ve Sarıkaya, S. (2005). The effect of student success of stories that supported by caricature and comic strip at environmental education. Konwledge society, economy and education congress. Cyprus: Girne American University.
• Örs, F. (2007). Eğitim ve karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 7(84), 26-28.
• Örs, N.( 2007). Eğitim ve karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 84, 26-28.
• Özalp, I. (2006). Karikatür tekniğinin fen ve çevre eğitiminde kullanılabilirliği üzeri- ne bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Manisa.
• Özay Köse, E. (2008). Biyoloji eğitiminde karikatür destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33 (356), 14-21.
• Özşahin, U.E.(2009). Karikatürlerle coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 20, 101-122
• Rule A., C. &Auge, J. 2005, Using humorous cartoons to teach mineral and rock concepts in six grade science class. Journal Of Geoscience Education, 53(5), 548-558.
• Selçuk, T. (1998). Çizgi mizah. İstanbul: İris Koleksiyonu.
• Sezek, E. Ozay Kose, E. Kaya (2013). Effects of cartoons on students’ achievement and attitudes in biology teaching. Energy Educatıon Scıence And Technology Part b., 5 (1). Srikwan, S., & Jakobsson, M. (2008). Using cartoons to teach internet security.
• 119 KARİKATÜR DESTEKLİ ÖĞRETİMİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ: BİTKİLER ÂLEMİ Cryptologia, 32, 137–154.
• Taş, M. (2013). Karikatür destekli fen öğretimine ilişkin bir araştırma: ilköğretim 6. sı- nıf yaşamımızdaki elektrik ünitesi örneği. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 26 (2), 473-500.
• Tüzün, H. (2006). Eğitsel bilgisayar oyunları ve bir örnek: Quest Atlantis. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 30. 220-229.
• Uğurel, I. ve Moralı, S. (2006). Karikatürler ve matematik öğretiminde kullanımı, Milli Eğitim Dergisi, 35 (170), 32-46
• Uslu H. (2006). 2006 Karikatür ve eğitim günleri paneli. http://www.hakkiuslu.com/yazi, 02.09.2016 tarihinde alınmıştır.
• Uslu H. (2007). Karikatürün eğitsel işlevi. http://www.kizilcabolukgazetesi.com/yazar_ detay.php?id=20. 02.09.2016 tarihinde alınmıştır.
• Uslu, H. (2007). Eğitimde karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 84(7), 15-18.
• Üstün Ö. (2007). Ortaöğretim üçüncü sınıfta Türk Dili ve Edebiyatı dersinde karikatür kullanımının yazılı anlatım öğretimine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Yeşilyurt, S., Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kuramsal Eği- timbilim Dergisi, 5(1), 17-48.