ŞEHZÂDE KORKUD’UN HADÎSÇİLİĞİ (VESÎLETÜ’L-AHBÂB Bİ-ÎCÂZ ADLI ESERİ ÖZELİNDE)

Yıl 2022, Sayı: 90, 303 - 330, 28.03.2022

Mehmet Dilek

Öz

Osmanlı padişahlarından II. Bâyezid’in oğlu Şehzâde Korkud, idareci olmanın yanında kitap yazmış olmasıyla ilmî bir kişiliğe de sahiptir. Dedesi Fatih Sultan Mehmed’in nezaretinde saraydaki hocalardan iyi bir eğitim almış, Arapça ve Farsça öğrenmiş, gençliğinden itibaren ilim ve sanat çalışmalarına yönelmiştir.Biyografisini anlatan kitaplarda hakkında bir âlim tarafından Antalya’da kendisiyle görüştüğünü ve onu “hadiste imâm, usûl, esmâu’r-ricâl ve tarih ilimlerinde bir derya” olarak bulduğu şeklindeki övgü dolu bir bilgiye rastlamaktayız. Bu sözün tahkiki için şehzâdenin yazdığı kitaplara baktığımızda hadîs ve ilimleriyle yoğun bir şekilde ilgilenen bir kişi olarak karşımıza çıktığını görmekteyiz. Zengin bir kütüphanesinin olduğu ve orada hadîs ilimlerine ait pek çok kitabın bulunduğunu bizzat kendi ifadelerinden öğrenmekteyiz. Ayrıntılı bir şekilde ele alıp incelediğimiz Vesiletü’l-ahbâb adlı eserinde 130 tane rivayete, hadîsçilerin metoduyla yer verdiğini görmekteyiz. Diğer Osmanlı şehzâdeleri, bulunduğu muhit ve üstlendiği idari görevlerle birlikte düşünüldüğünde şehzâde hakkındaki bu değerlendirmenin yabana atılır bir ifade olmadığını söyleyebiliriz. Biz sadece bir kitabını incelemiş bulunmaktayız. Bütün kitapları incelendiğinde Şehzâde Korkud’la ilgili söz konusu değerlendirme daha belirgin ortaya konulabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Hadîs İlimleri, İmâm, Şehzâde Korkud.

Kaynakça

• Abdi-Zâde, Hüseyin Hüsameddin, Amasya Tarihi, İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası, 1927.
• Açıkel, Yusuf, Hadislerle İslâm’da Ehl-i Beyt, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2021.
• Açıkel, Yusuf, Hadisler Uğruna İlmî Seyahatler/Rihle, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2020.
• Açıkel, Yusuf, Hz. Peygamber’in Sünneti/Hadisleri ve Bazı Yöneticilerin Örnek Uygulamaları Özelinde Adâletin Te’sisine Yönelik Temel Yaklaşımlar,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 12, S. 66, Ekim 2019.
• Aydınlı, Abdullah, Hadîs Istılahları Sözlüğü, İstanbul: Timaş, 1987. Başaran, Selman, “Hâzimî”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, (DİA), İstanbul: TDV, 1988.
• Beyhaki, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyin b. Ali. Şuabu’l-İman, thk. Abdulali Abdülhamid Hâmid, Riyad-Bombay: 2003.
• Bezzâr, Ebu Bekr Ahmed b. Amr, Müsnedü’l-Bezzâr, thk. Mahfuzu’r-Rahman Zeynullah- Adil b. Sa’d-Sabri Abdulhâlik, Medine: 1988-2009.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Cevherî, İsmail b. Hammâd, es-Sıhâh:Tâcü’l-luğa ve sıhâhu’l-arabiyye, thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr, Beyrut: 1987.
• Dârakutnî, Ali b. Ömer, es-Sünen, thk. Şuayb el-Arnavut-Hasan Abdulmun’im Şiblî- Abdullatif Hırzullah-Ahmed Berhûm, Beyrut: 2004.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eşʻas es-Sicistânî, Sünenü Ebî Dâvûd, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Emecen, Feridun, “Korkut, Şehzâde”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV, 2002.
• Erboğa, Halit, “Hezl”, https://samil.ihya.org/ansiklopedi/hezl.htmlK?
• Feridun Ahmed Bey, Münşeâtü's-selâtin, İstanbul: Dârü't-Tıbâati'l-Âmire, 1274.
• Gözitok, Mehmet Akif, “Deli Birâder Gazâlî ve Miftâhu’l-Hidâye İsimli Eseri”, A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED] 52, Erzurum: 2014.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ala’s-Sahîhayn, thk. Mustafa Abdulkadir Ata, Beyrut: 1990.
• el-Hâzin, Ali b. Muhammed, Lübâbü’t-te’vîl fî me‘âni’t-tenzîl, tsh: Muhammed Ali Şahin, Beyrut: 1412.
• İbn Allân, Muhammed es-Sıddıkî, Fütûḥâtü’r-rabbâniyye ale’l-Ezkâri’n-Neveviyye, (y.y: Cem’iyyetü’n-neşr ve’t-te’lif el-Ezheriyye, tsz.
• İbn Hacer el-Askalânî, el-İsabe fî temyizi’s-sahâbe,thk. Adil Ahmed Abdulmevcud-Ali Muhammed Muavvad, Beyrut: 1415.
• İbn Hibbân el-Büstî, el-İhsân fî takrîbi Sahihi İbn Hibbân, thk. Şuayb el-Arnavut, Beyrut: 1988.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec, Fezâilu’l-Kuds, (thk. Cebrâîl Süleymân Cebûr), Beyrut: 1980.
• İbnü'l-Esîr, Mübarek b. Muhammed, Câmi'ul-usûl fî ehâdisi'r-Resûl, thk. Abdulkadir el- Arnavût, Dımaşk: 1972.
• Kadı Iyâz el-Yahsubî, eş-Şifâ bi-ta'rîfi hukûki'l-Mustafâ, Dâru’l-Fikr,1988.
• Kâtip Çelebi, Keşfu’z-zunûn an esâmi’l-kütüb ve’l-fünûn, Bağdad: Mektebetü’l-Müsen- nâ, 1941.
• Kâtip Çelebi, Süllemü’l-vusûl ilâ tabakâti’l-Fuhûl, thk. Mahmud Abdulkadir Arnavut, İstanbul: IRCICA, 2010.
• Kazan, Hilâl, XV. ve XVI. Asırlarda Osmanlı Sarayının Sanatı Himayesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Korkud, Ebu’l-Hayr Muhammed, Kitabu halli işkâli’l-efkâr fî hilli emvâli’l-küffâr, Süley- maniye Ktp., Ayasofya/ 1142.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, Sahihu Müslim, İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Öztuna, Yılmaz, Türk Mûsikisi Ansiklopedisi- I, İstanbul: 2002.
• Öztürk, Şeyda, «Şehzâde Korkut’un Kitâbu’t- da’vetü’n-nefsi’t-tâlihâ ilâ a’mâli’s-sâlihâ İsimli Eserinde Tasavvufa Dâir Görüşleri», Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, An- talya, 2019.
• Sehî Beg, Heşt Bihişt, Haz. Halûk İPEKTEN, Günay KUT, Mustafa İSEN, Hüseyin AYAN, Turgut KARABEY, Ankara: 2017.
• es-Seyyid Pîr Mehmed b. Çelebi, Meşâirü’ş-şuarâ, Haz. Filiz Kılıç, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2018.
• Subaşı, M. Hüsrev, “Hattat Osmanlı Padişahları”, Osmanlı, XI, Ankara:1999.
• Şahyar, Ataullah, “Mukabele”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV. Yayınları, 2006.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Süleyman b. Ahmed, el-Muʻcemü’l-kebîr, thk. Hamdi Abdulme- cîd es-Silefî, Bağdat: Dâru’l-Arabiyye, 1398/1978.
• Taşköprîzâde İsâmuddîn Ebu'l-Hayr Ahmed, eş-Şekâiki’n-nu‘mâniyye fî ulemâi’d- Devleti’l-Osmâniyye, Beyrut, Dârü’l-kütübi’l-arabî,trs.
• al-Tikriti, Nabil, The Hajj as Justifiable Self-Exile: Şehzade Korkud's Wasīlat al-a.(h)bāb (915–916/1509–1510), Al-Masaq, Vol. 17, No. 1, March 2005.
• Tirmizî, Muhammed b. İsa b. Sevre, Sünenü’t-Tirmizî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1981.
• Teber, Ömer Faruk, “Şehzâde Korkut’un İlmî Şahsiyeti ve Sultan Bayezid Hân’ın Valide- si Mükerreme Hatun Vakfına Ait Bir Vakfiye”, Şehzâde Korkut Kitabı, Ankara: TDV Antalya şubesi., 2020.
• Turgut, Ali Kürşat, “XVI. Yüzyıl Osmanlı Düşüncesinde Farklı Bir Müderris Tipi: Deli Birader (Bursalı Gazzâlî) ve Şehzâde İlişkisi”, Şehzâde Korkut Kitabı, Ankara: TDV Antalya Şubesi, 2020.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “II. Bayezidin Oğullarından Sultan Korkut”, TTK Belleten, S. 120, 1996.