BİYOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ “ENZİM” KONUSUNDAKİ BİLİŞSEL YAPILARI (ERZURUM ÖRNEĞİ)

Yıl 2017, Sayı: 72, 87 - 108, 25.12.2017

Ercan Kaya

Öz

Araştırma, enzim kavramı ile ilgili üniversite öğrencilerinin bilişsel yapılarını tespite yöneliktir. Araştırma yöntemi olarak nitel yöntem kullanılmıştır. Veriler Biyoloji Eğitimi
Anabilim dalı 4. Sınıf ve 5. Sınıfta öğrenimlerine devam eden 50 öğretmen adayının çalışmaya katılımı ile bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniği kullanılarak
elde edilmiştir. Verilerin analizi içerik analizine göre yapılmıştır. Betimsel istatistiklerden frekans değerleri verilerek tablo oluşturulmuştur. Biyoloji öğretmen adaylarının enzim
kavramı konusunda ki bilişsel yapılarına ait model Vue programı ile hazırlanmıştır. Araştırma sonunda veriler toplam 7 kategori altında toplanmıştır (enzimin yapısal özelliği,
enzimin tanımı ve özellikleri, enzimin gerekliliği, enzimin çalışma modeli, enzimin çalışmasını etkileyen faktörler, enzimin görevleri ve enzim çeşitleri). Ayrıca öğretmen adaylarının enzimle ilgili bazı alternatif kavramlara sahip oldukları da belirlenmiştir. Çalışma
sonunda konuyla ilgili öneriler belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enzim, Çizme- Yazma, Alternatif Kavramlar, Bağımsız Kelime İlişkilendirme, Bilişsel Yapı.

Kaynakça

• Anderson, O.R. (1992). Some interrelationships between constructivist models of learning and current neurobiological theory, with implications for science education. Journal of Research and Science Teaching, 29(10), 1037-1058.
• Atasoy, B. (2004). Fen öğrenimi ve öğretimi. (2. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Atav, E., Erdem, E., Yılmaz,A. and Gücüm, B. (2004). The effect of developing analogies for meaningful learning of the subject of enzymes. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 21-29.
• Ayaz E., Karakaş H. ve Sarıkaya R., (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının nükleer enerji kavramına yönelik düşünceleri: Bağımsız kelime ilişkilendirme örneği, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi (CFD), 37, 42-54. http://dx.doi.org/10.17776/csj.10982.
• Backett-Milburn, K., and McKie, L. (1999). A critical appraisal of the draw and write technique. Health Education Research Theory & Practice, 14(3), 387–398.
• Bahar M. (2002). Students’ learning difficulties in biology: Reasons and solutions Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 73–82.
• Bahar, M. (2003). Biyoloji eğitiminde kavram yanılgıları ve kavram değişim stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 3(1), 27- 64.
• Bahar, M. ve Kılıçlı, F. (2001). Kelime ilişkilendirme testi yöntemi ile Atatürk ilkeleri arasındaki bağların araştırılması. X. Ulusal eğitim Bilimleri Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Bahar, M. ve Özatlı, N. S.(2003). Kelime iletişimtest yöntemi ile lise 1.sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1), 75- 85.
• Bahar, M., Johnstone, A. H., and Hansell, M. H. (1999). Revisiting learning difficulties in biology. Journal of Biological Education, 33, 84–86.
• Bahar, M., Özel, M., Prokop, P., and Uşak, M. (2008). Science student teachers’ ideas of the heart. Journal of Baltic Science Education, 7(2), 1648 -3898.
• Bodner, G.M. (1986). Constructivism: A Theory of Knowledge. Journal of Chemical Education, 63, 873-877.
• Çiftçi, S. (2009). Kelime çağrışımlarının cinsiyet değişkenine göre gösterdiği temel nitelikler üzerine bir deneme. Turkish Studies, 4(3), 633-654.
• Daskolia, M., Flogaitis, E., and Papageorgiou, E. (2006). Kindergarten teachers' conceptual framework on the ozone layer depletion. Exploring the associative meanings of a global environmental issue. Journal of Science Education and Technology, 15(2), 168-178.
• Dove, J. E., Everett, L. A., and Preece, P. F. W. (1999). Exploring a hydrological concept though children’s drawings. International Journal of Science Education, 21(5), 485-497.
• Ekici, G. ve Kurt, H. (2014). Öğretmen adaylarının “Aıds” Kavramı konusundaki bilişsel yapıları:Bağımsız kelime ilişkilendirme testi örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 267-306.
• Emre, İ. ve Yılayaz, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının enzimlerle ilgili kavram yanılgıları. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları (DAUM) Dergisi, 4(3), 65-69.
• Ercan, F., Taşdere, A. ve Ercan, N. (2010). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla bilişsel yapının ve kavramsal değişimin gözlenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(2), 136-154.
• Eser H.,Çetin G., Özarslan M. ve IşıkE.,(2015).Biyoloji öğretmen adaylarınınmikroplara ilişkin görüşlerinin çizme-yazma tekniğine göre incelenmesi, Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1,(1), 17-25.
• Francis,J.W., & Sellers,J.A. (1994). Studying amino acid sequence using word processing programs. American Biology Teacher, 56(8), 484-87.
• González-Cruz, J., Rogelio Rodríguez-Sotres, R., and Rodríguez-Penagos, M. (2003). On the convenience of using a computer simulation to teach enzyme kinetics to undergraduate students with biological chemistry-related curricula. Biochemistry and Molecular Biology Education, 31 (2), 93-101.
• Gussarsky, E. ve Gorodetsky, M. (1990). On the Concept Chemical Equilibrium: The Associative Framework. Journal of Research in Science Teaching, 27(3), 197- 204.
• Hovardas, T., and Korfiatis, K.J. (2006). Word associations as a tool for assessing conceptual change in science education. Learning and Instruction, 16, 416-432.
• Ioannides, C. ve Vosniadou, S. (2001). The changing meaning of force. Cognitive Science Quarterly. 2(1), 5-62.
• Işıklı, M., Taşdere, A. ve Göz, N. L. (2011). Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla öğretmen adaylarının Atatürk ilkelerine yönelik bilişsel yapılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 50–72.
• Knippels, M. C. P. J., Waarlo A. J., & Boersma, K.T. (2005). Design criteria for learning and teaching genetics. Journal of Biological Education, 39(3), 108-112.
• Kostova, Z. and Radoynovska, B. (2008). Word association test for studying conceptual structures of teachers and students. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 2(2), 209-231.
• Kostova, Z. and Radoynovska, B. (2010). Motivating students’ learning using word association test and concept maps. Bulgarian Journal of Science and Education Policy, 4(1), 62-98.
• Kurt H., (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının “enzim” konusundaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. GEFAD / GUJGEF, 33(2), 211-243.
• Kurt, H. ve Ekici, G. (2013). Biyoloji öğretmen adaylarının bağımsız kelime ilişkilendirme testi ve çizme-yazma tekniğiyle “Osmoz” kavramı konusundaki bilişsel yapılarının belirlenmesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 809-829.
• Kurt, H., Ekici, G., Aktaş, M. ve Aksu, Ö. (2013). Determining biology student teachers’ cognitive structure on the concept of “diffusion” through the free word- association test and the drawing-writing Technique. International Education Studies, 6(9), 187-206.
• Lazarowitz, R., and Penso, S. (1992). High schoolstudent’s difficultiesin learning biology concepts. Journal of Biological Education, 26(3), 215-223.
• Linenberger, K. J., and Bretz, S. L. (2012). Generating cognitive dissonance in student interviews through multiple representations. Chemistry Education Research and Practice, 13(3), 172–178.
• Marini, I. (2005). Discovering an accessible enzyme: Salivary α-amylase. Biochemistry and Molecular Biology Education, 33(2), 112–116.
• Mills, K., Shaw, R., Van Horne, K., Zhang, H. ve Boughman, J. (2008). Essay contest reveals misconceptions of high school students in genetics content. Genetics, 178(3), 1157-1168.
• Nyachwayaa, J. M., Mohameda, A-R., Roehriga, G. H., Woodb, N. B., Kernc, A. L., and Schneiderd, J. L. (2011). The development of an open-ended drawing tool: An alternative diagnostic tool for assessing students’understanding of the particulate nature of matter. Chemistry Education Research and Practice, 12(2), 121-132.
• Oliveira, G. A., Sousa, C. R., Da Poian, A. T., and Luz, M. R. M. P. (2003). Students‘ misconceptions about energy-yielding metabolism: Glucose asthe sole metabolic fuel. Advances in Physiology Education, 27(3), 97-101.
• Orgill, M., and Bodner, G. (2007). Locks and keys: An analysis of biochemistry students‘use of analogies. Biochemical Molecular and Biology Education, 35(4), 244-254.
• Özatlı, N. S. ve Bahar, M. (2010). Öğrencilerin boşaltım sistemi konusundaki bilişsel yapılarının yeni teknikler ile ortaya konulması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 9-26.
• Patrick, P. G. ve Tunnicliffe, S. D.(2010). Science teachers’ drawings of what is inside the human body. Journal of Biological Education, 44(2), 81-87.
• Pluhar, Z. F., Piko, B. F., Kovacs, S., and Uzzoli, A. (2009). Air pollution is bad for my health: Hungarian children’s knowledge of the role of environment in health and disease. Health & Place, 15, 239-246.
• Pridmore, P., and Bendelow, G. (1995). Images of health: exploring beliefs of children using the ‘draw-and-write’ technique. Health Education Journal, 5(4), 473–88.
• Prokop, P., Fancovicová, J., and Tunnicliffe, S. D. (2009). The effect of type of instruction on expression of children’s knowledge: How do children see the endocrine and urinary system? International Journal of Environmental & Science Education, 4(1), 75-93.
• Rennie, L. J., and Jarvis, T. (1995). English and Australian children’s perceptions about technology. Research Science Technology Education, 13(1), 37-52. Selvi, M. ve Yakışan, M. (2004). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin enzimler konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 173-182.
• Shepardson, D. P., Wee, B., Priddy, M., and Harbor, J. (2007). Students’mental models of the environment. Journal of Research in Science Teaching, 44(2), 327–348.
• Sinan, O. (2007). Fen bilgisi öğretmen adaylarının enzimlerle ilgili kavramsal anlama düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-22.
• Sinan, O., Yıldırım, O., Kocakülah, M. S. ve Aydın, H. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının proteinler, enzimler ve protein sentezi ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 1-16.
• Smith,K.J. andMetz,P.A.(1996).EvaluatingstudentUnderstandingofSolutionChemistry Through Microscopic Representations. Journal of Chemical Education. 73(3), 233-235.
• Tessier, J.T. (2003). Applying plant identification skills to actively learn the scientific method. The American Biology Teacher, 65(1), 25-29.
• Torkar, G. and Bajd, B. (2006).Trainee teachers’ideas about endangered birds. Journal of Biological Education, 41(1), 5-8.
• Tsai, C. C. & Huang, C. M. (2002).Exploring students’ cognitive structures in learning science: A review of relevant methods. Journal of Biological Education, 36, 163-169.
• White, R. T., and Gunstone, R. F. (1992). Probing understanding. London: The Falmer Press.
• Vance, K., Miller, K., and Hand, B. (1995). Two examples of using constructivist approaches to teach ecology at the middle school level. The American Biology Teacher, 37(4), 244-249.
• Voet, J.G., Bell, E., Boyer, R., Boyle, J., O'Leary, M., and Zimmerman, J.K. (2003). Recommended curriculum for a program in biochemistry and molecular biology. Biochemistry and Molecular Biology Education, 31, 161-162.
• Yayla, R. G., and Eyceyurt, G. (2011). Mental models of pre-service science teachers about basic concepts in chemistry. Western Anatolia Journal of Educational Sciences, 2011, 285-294.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Nitel araştırma yöntemleri. Ekim 2016. Genişletilmiş baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yörek, N. (2007). Determination of student conceptual understanding of cell using students’ drawings at grade 9 and 11. Dokuz Eylül University Journal of Education, 22(2007), 107-114.
• Yörek, N., Şahin, M., and Uğulu, I. (2010). Students’ representations of the cell concept from 6 to 11 grades: Persistence of the “Fried-Egg Model”. International Journal of Physical Sciences, 5(1), 15-24.