YENİLİK ARAYIŞI, HEYECAN ARAYIŞI, RİSK ALGISI VE TEREDDÜDÜN KARAR VERME TARZINA ETKİSİ (*)

Yıl 2021, Sayı: 88, 369 - 388, 26.12.2021

Musa Oflaz Ahmet Köroğlu

Öz

Seyahat kararı verirken hangi faktörlerden etkileniriz? Yoksa Kişilik, psikolojik, bilişsel ya da
duyusal özelliklerimiz karar verme tarzımızı etkiler mi? gibi sorular hala tam
olarak cevaplandırılamamıştır. Çünkü bireyler seyahat kararı verirken birçok güdüleyici
faktörlerden etkilenmektedir. Çevre ve toplum yapısının değişmesi, hastalıkların artması,
şehir merkezlerinde yaşama, yaşadığı atmosferden farklı ve alışılmamış deneyimlerin
elde edilmesi gibi faktörler bu durumu destekler niteliktedir. Örneğin Covid-19 salgını
sebebiyle turizm hareketlerinin değişiklik gösterdiği şu günlerde, bireysel seyahatlerin
ve doğayla bütünleşik tatillerin ön planda olduğu bilgisi bu soruların cevabına güzel
bir örnek olabilir. Buradan hareketle kamp yapan bireylerin karar verme tarzları farklı
bir bakış açısıyla ele alınmış ve yenilik arayışı, heyecan arayışı, risk algısı ve tereddüt
değişkenleri üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Genel tarama modellerinden ilişkisel
tarama modeli kullanılan araştırmada örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme
yöntemi tercih edilmiştir. Kuzey Ege Bölgesi’nde kamp yapmakta olan 769 bireye yüz
yüze anket uygulanmıştır. Toplanan veriler farklı istatistik programlarıyla analiz edilmiştir.
Buna göre heyecan arayışının risk algısı üzerinde anlamlı bir etkisi bulunamamıştır.
Karar verme tarzı üzerinde etkisi boyular bazında düşünüldüğünde farklı etkiler tespit
edilmiştir. Yenilik arayışının risk algısı üzerinde negatif, karar verme tarzı üzerinde ise
pozitif bir etkisinin olduğu gözlenmiştir. Risk algısının tereddüdü pozitif yönde etkilediği,
karar verme tarzını ise boyutlarına göre hem negatif hem de pozitif yönde etkilediği
sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte tereddüt karar verme tarzı boyutlarında farklı
etkiler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yenilik Arayışı, Heyecan Arayışı, Risk Algısı, Tereddüt, Karar Verme Tarzı, Kuzey Ege Bölgesi.

Kaynakça

• An, S. (2016). Examining the relationships among perceived risk, attitude and ıntention to travel to destinations along the US–Mexico border. PhD Thesis. Texas: A&M University.
• Assaker, G., Vinzi, V. E. ve O’Connor, P. (2011). Examining the effect of novelty seeking, satisfaction, and destination image on tourists’ return pattern: a two factor, non- linear latent growth model. Tourism Management, 32, 890-901.
• Atadil, H. A. (2016). An Examination of Destination Choice Behavior Using Meme Maps, Images and Decision Making Styles. PhD Thesis. ABD: University of South Carolina.
• Atadil, H. A., Sirakaya-Turk, E., Meng, F. ve Decrop, A. (2018). Exploring travelers’ decision-making styles. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30(1), 618-636.
• Avcıkurt, C. (2020). Turizm sosyolojisi genel ve yapısal yaklaşımı. 6. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Baloglu, S. and McCleary, K. W. (1999). A model of destination image formation. Annals of Tourism Research, 26(4), 868-897.
• Chang, M. L. ve Wu, W. Y. (2012). Revisiting perceived risk in the context of online shopping: An alternative perspective of decision-making styles. Psychology & Marketing, 29(5), 378-400.
• Cho, C. H., Kang,J., ve Cheon, H.J. (2006). Online shopping hesitation. Cyberpsychology & Behavior, 9(3), 261-274.
• Correia, A. ve Pimpao, A. (2008). Decision-making processes of Portuguese tourist travelling to South America and Africa. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 2(4), 330-373.
• Correia, A., Pimpa ̃o, A. ve Crouch, G. (2008). Advances in culture. Tourism, and Hospitality Research, 2, 1-26.
• Çeken, H. (2003), Küreselleşme, yabancı sermaye ve Türkiye turizmi, İstanbul: Değişim Yayınları.
• Demir, B. and Türkmen, S. (2020). Determining the holiday expectations of turkish tourists after the health risk of COVID-19 epidemic. Journal of Turkish Tourism Research, 4(3), 2456-2471.
• Floyd, M. and Pennington-Gray, L. (2004). Profiling risk perceptions of tourists. Annals of Tourism Research, 31, 1051-1054.
• Fuchs, G., & Reichel, A. (2006b). Tourist destination risk perception: The case of Israel. Journal of Hospitality & Leisure Marketing, 14(2), 83-108.
• Garg,A.(2015).Travelrisks vstourist decisionmaking:Atourist perspective.International Journal of Hospitality & Tourism Systems, 8(1), 1-9.
• Ghaleno, F. R., Pourshafei, H. ve Yunesi, M. R. A. (2015). Decision making styles of managers and its relation with their job performance in high schools of Birjand city. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi, 36(3), 471-481.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis. (Seventh edition). Essex: Pearson Education Limited.
• Hoyle, R.H., Stephenson, M.T., Palmgreen, P., Lorch, E.P. ve Donohew, R. L. (2002). Reliability and validity of a brief measure of sensation seeking. Personality and Individual Differences, 32, 401-414.
• Inouye, J. (2014). Risk perception: Theories, strategies, and next steps. Itasca, IL: Campbell Institute National Safety Council.
• Kim, S. ve Kim, H. (2015). Moderating effects of tourists’ novelty-seeking tendencies on the relationship between satisfactıon and behavioral intention. Tourism Analysis, 20(5), 511-522.
• Kitouna, S., & Kim, Y. G. (2017). Tourists’ novelty-seeking motivation in nature-based tourism destinations: The case of Vang Vieng city in Laos, 31(10), 45-58.
• Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. NY: Guilford publications.
• Lee, T. H. ve J. T. Crompton (1992). Conceptualizing and measuring novelty seeking in tourism. Annals of Tourism Research, 19(4), 732-51.
• Lepp, A. ve Gibson, H. (2003). Tourist roles, perceived risk and international tourism. Annals of Tourism Research, 30(3), 606-624.
• Lin, J. H., Lee, S. J., Yeh, C., Lee, W. H., & Wong, J. Y. (2014). Identifying gender differences in destination decision making. Journal of Tourism & Recreation, 1(1), 1-11.
• Liu, M., Brock, J., Shi, G., Chu, R., & Tseng, T. (2013). Perceived benefits, perceived risk, and trust: Influences on consumers’ group buying behaviour. Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 25(2), 225–248.
• Mitchell, V. W., (1992), Understanding consumers’ behaviour: can perceived risk theory help? Management Decision, 30(3), 26-31.
• Mitchell, V. W., Kiral H.R., (1999), Risk positioning of UK grocery multiple retailers, the international review of retail. Distribution and Consumer Research, 9(1), 17-39.
• Peng, N. veChen,A.(2019). Luxury hotels going green–the antecedents and consequences of consumer hesitation. Journal of Sustainable Tourism, 27(9), 1374-1392
• Pizam, A., Jeong, G.H., Reichel, A, Boemmel, H.V., Lusson, J. M., Steynberg, L., Statecostache, O. ve Montmany, N. (2004). The relationship between risk-taking, sensation-seeking, and the tourist behavior of young adults: A cross-cultural study. Journal of Travel Research, 42(3), 251-260.
• Pizam, A., Reichel, A. ve Uriely, N. (2001) Sensation seeking and tourist behavior. Journal of Hospitality and Leisure Marketing, 9(3-4), 17-33.
• Scott, S.G., & Bruce, R.A. (1995). Decision-making style: the development and assessment of a new measure. Educational and Psychological Measurement, 55(5), 818-831.
• Sirakaya, E. ve Woodside, A. G. (2005). Building and testing theories of decision making by travellers. Tourism management, 26(6), 815-832.
• Sproles, G.B. ve Kendall, E. (1986). A methodology for profiling consumers’ decision making styles. The Journal of Consumer Affairs, 20(2), 268-279.
• Stone, M. J. (2014). Delegation in tourism decision making: Toward an understanding of the role of social surrogate. PhD. Thesis. ABD.
• Taşar, M. O. (2007). Ekonomik özgürlük kavramı ve Türkiye’de ekonomik özgürlüklerin gelişimi. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 143-167.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2005). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (SPSS 10.00-12.0 For Windows). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Weaver, P. A., McCleary, K. W., Han, J., & Blosser, P. E. (2009). Identifying leisure travel market segments based on preference for novelty. Journal of Travel & Tourism Marketing, 26(5-6), 568-584.
• Wong, J.-Y. ve Yeh, C. (2009). Tourist hesitation in destination decision making. Annals of Tourism Research, 36(1), 6–23.
• Yazicioglu, Y., & Erdogan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.