TÜRKÇE VE SINIF ÖĞRETMENLERİNİN RETORİK SÖYLEM ALGILARI

Yıl 2021, Sayı: 88, 579 - 591, 26.12.2021

Yasin Kılıç

Öz

Güzel söz söyleme ve hitabet sanatına retorik denir. Retorik etkili bir iletişim ve sosyalleşme aracıdır.
Bireylerin dil becerilerini ve söz varlığını zenginleştirmede retorikten
faydalanmak mümkündür. Öğrencileri derse motive etmek, dersi ilgi çekici hâle getirmek,
öğrencilerin çözüm üretme becerilerin geliştirmek için retorikten yararlanılabilir. Bu
araştırma, Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin retorik söylem algıları hakkındaki görüşlerini
ortaya çıkarmak ve katılımcıların ölçek sorularına verdikleri cevapların farklılık gösterip
göstermediğini analiz etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırma için hazırlanan tutum
ölçeği, 85 Türkçe öğretmeni ve 36 sınıf öğretmeni olmak üzere toplam 121 öğretmene
uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarından elde edilen verilerin yüzde, frekans değerleri ve
aritmetik ortalamaları hesaplanarak yorumlanmıştır. Tutum ölçeğinin faktör analizi yapılmış
ve güvenirlik için alfa değerleri bulunmuştur. Örneklem grubunun tutum ölçeğine
verdikleri cevapların cinsiyetlere ve öğretmen branşlarına göre farklılığını belirlemek
amacıyla “bağımsız örneklem t testi” uygulanıp yorumlanmıştır. Deneklerin ölçek maddelerine
verdikleri cevapların, mesleklerindeki kıdemlerine göre farklılığını belirlemek
için ise “tek yönlü ANOVA” testi uygulanmış ve yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına
göre, retoriğin Türkçe derslerinde kullanılması ile ilgili, öğretmenlerin meslekteki kıdemleri
bakımından öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir.
Retoriğin Türkçe derslerinde kullanılması ile ilgili öğretmenlerin cinsiyet ve branş değişkeni
bakımından öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Retorik, Söylem, Belagat, Hitabet, İletişim.

Kaynakça

• Akalın, Ş. H. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu.
• Altınörs A. (2011). Platon ile Aristoteles’in retorik anlayışlarının karşılaştırılması. EKEV Akademi Dergisi, 49. 81-92.
• Bağcı, O. (2013). Aristoteles retoriği ve siyasî konuşmalardan örnek metinler. Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı.
• Çadırcı,A., &Avukat, S. (2010).Retorik-Aristotales. Hukuk Gündemi,90-97. http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/hgdmakale/2010-1/19.pdf.
• Kindeberg, T. (2011). Pedagogisk Retorik-den Muntliga Relationen i Undervisningen. Stokholm: Natur och Kultur.
• Köklü, N. (1995). Tutumların ölçülmesi ve likert tipi ölçeklerde kullanılan seçenekler. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 28(2), 81-93.
• Kurudayıoğlu, A. G. M. (2003). Konuşma eğimi ve konuşma becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 287-309
• Rüzgar, N., & Akdemir, A. (2017). Retorik söylemin içerik kalitesi ve etkileme amacına yönelik algının akademisyenler düzeyinde araştırılması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 258-282.
• Ulaş, S. E. , (2002). Felsefe sözlüğü, (Haz. A. B. Güçü, E. Uzun, S. Uzun, Ü. H. Yolsal), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.