TÜRK BASININDAKİ YANSIMALARA GÖRE SERBEST CUMHURİYET FIRKASI VE 1930 YEREL SEÇİMLERİ

Yıl 2018, Sayı: 73, 303 - 316, 29.04.2018

Bahattin Demirtaş

Öz

Türk siyasi hayatında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasından sonra kurulan bir diğer muhalefet partisi Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) olmuştur. SCF, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın telkinleriyle, Fethi (Okyar) Bey tarafından 12 Ağustos 1930 tarihinde kurulmuştur. Yeni fırkanın kurulmasında ülke içinde siyasi ve ekonomik açıdan
yaşanmakta olan gelişmeler kadar dış faktörler de etkili olmuştur. Ülke çapında kısa sürede büyük destek gören ve liberal bir program ile yola çıkan SCF, Cumhuriyet Halk Fırkasından istifa eden milletvekilleri ile Meclis’te temsil edilmeye başlamıştır. Fethi Bey’in Gümüşhane’de yapılan milletvekili seçimini kazanması ve kendisinin de TBMM’de yer alması ile birlikte SCF görüşlerini çok daha etkili savunmaya başlayabilmiştir. SCF siyasi arenada kaldığı süre zarfında başta Yarın ve Son Posta olmak üzere Hizmet, Yeni Asır ve Serbest Cumhuriyet isimli gazeteler tarafından desteklenmiştir. Dönemin Cumhuriyet, Hâkimiyeti Milliye, Vakit, Milliyet, Akşam gibi gazeteleri ise iktidar
yanlısı haberler ile büyük ölçüde SCF’nin karşısında yer almıştır.
SCF’nin kuruluş aşamasını tamamlayıp 1930 yılında yapılan yerel seçimlere katılma kararı alması ve faaliyetlerini buna göre planlaması basının partiye olan dikkatini artırmıştır. Üstelik bu seçimlerde kadınların belediye encümen adayı olma ve oy verme hakkını ilk defa kullanacak olmaları seçimlere başka bir önem katmıştır. Bu nedenle araştırmamızda yerel ve ulusal basında ilgi konusu olan 1930 yerel seçimlerine giden süreç ve seçimler sonrası yaşanan gelişmeler anlatılmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Basın, 1930, Yerel Seçim, Serbest Cumhuriyet Fırkası, Basın, 1930, Yerel Seçim,, Demokrasi

Kaynakça

• ---------Aydemir, Ş. S. (2001). İkinci adam, Cilt: I, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• ----------Emremce, C. (2006). 99 günlük muhalefet, serbest cumhuriyet fırkası, İstanbul: İletişim Yayınları.
• ----------Grew, J. C. (2005). Gazi ve ismet paşa, çalkantılı dönem (1922-1932), İstanbul: Örgün Yayınevi.
• ------------Bil, H. (1981). Atatürk’ün sofrası. İstanbul: Uncu Yayınları.
• ----------Uran, H. (1958). Meşrutiyet, tek parti, çok parti hatıralarım (1908-1950), İstanbul: Tür- kiye İş Bankası Yayınları.