AĞRI’DAKİ ÇEVRE SORUNLARININ AKADEMİSYEN BAKIŞ AÇISI İLE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Sayı: 74, 325 - 338, 28.09.2018

Suat Polat

Öz

İnsanoğlu var olduğu günden beri doğada kendi eliyle birtakım değişiklikler yapmaktadır. Bu değişikler genellikle doğal ortama olumsuz anlamda müdahale yoluyla gerçekleşmektedir. Özellikle sanayi inkılabı ile beraber fabrikalarda seri üretimin gerçekleşmesi bir takım olumsuz gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Fabrika bacalarından çıkan dumanlar önemli ölçüde hava kirliliğine neden olmuştur. Yine fabrikalardan çıkan kirli atıklar gelişigüzel çevreye atılmış ve bunun sonucunda da önemli ölçüde çevre kirliliği
meydana gelmiştir. Bununla beraber insanoğlu gelişen teknolojiyi de kullanarak giderek doğal yaşam alanlarını tahrip etmeye başlamıştır. Bu tür gelişmelere bağlı olarak gerçekleşen çevre kirliliğini azaltmanın en önemli yolu insanları bilinçlendirmekten geçmektedir. İnsanların bilinçlenmesi noktasında ise eğitim faaliyetleri önemli rol oynamaktadır.
Çevre sorunları Türkiye genelinde yaşanırken Ağrı’da da önemli tahribatlar meydana getirmektedir. Yapılan bu çalışmanın amacı, Ağrı’daki çevre sorunlarını akademisyen
bakış açısıyla değerlendirmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada örneklem olarak maksimum çeşitlilik örneklemesi, veri toplama aracı olarak ise
araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Bu kapsamda Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi’nde görev yapmakta olan 25 akademisyen
ile görüşme formu tekniği kullanılarak 2017-2018 eğitim öğretim yılında veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda,
Ağrı’da mevcut çevre sorunlarının hava, su, toprak ve gürültü kirliliği olduğu katılımcılar tarafından belirtilmiştir. Çarpık kentleşme, yeşil alanların eksik olması, geri dönüşüm
çalışmalarına yeterince önem verilmemesi, sokaklarda çöp birikintilerinin olması, yolların düzensiz ve kirli olması, insanların bilinçsiz olması çalışmada ulaşılan diğer sonuçlar
olmuştur. Katılımcılar, Ağrı’daki çevre sorunlarının insanların bilinçlendirilmesi, kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşların görev ve sorumluluklarını yerine getirmesiyle
azaltılabileceğini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Sorunları, Ağrı, Akademisyen, Çevre Eğitimi, Kirlilik.

Kaynakça

• Akçay, S. ve Pekel, F. O. (2017). Öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyar- lılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1174-1184.
• Aksoy, B. (2003). Problem çözme yönteminin çevre eğitiminde uygulanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 83-98.
• Aksoy, B. ve Karatekin, K. (2011). Farklı programlardaki lisans öğrencilerinin çevreye yönelik duyuşsal eğilimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 15(3), 23-36.
• Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 599-616.
• Arslantürk, Z. ve Arslantürk, A. (2013). Uygulamalı sosyal araştırma: kavramlar, tek- nikler, metotlar, bilgisayar uygulamaları, SPSS. (3. Baskı), İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Ateş H. ve Nohutçu, A. (2006). Kamu hizmeti sunumunda gönüllü kuruluşlar ve devlet. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 244-276.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.(2014). Bi- limsel araştırma yöntemleri. (18.Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2015). Nitel araştırma yöntemleri. (Çev. Edt. M. Bütün ve S. B. Demir). (2.Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi. (Eserin orijinali 2013’te yayımlandı)
• Çabuk, B. ve Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 36(1-2), 189-198.
• Doğan, M. (2003). “Sanayileşme ve çevre sorunları”, http://yunus.hacettepe.edu.tr/ do- ğan/ 4. html.
• Ercengiz, M., Keçeci Kurt, S. ve Polat, S. (2014). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik duyarlılıklarının incelenmesi (Ağrı ili örneği). EKEV Akademi Dergi- si, 59(59), 119-132.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır. Çevre ve İnsan Dergisi, 65(66), 1-13.
• Glesne, C. (2015), Nitel araştırmaya giriş. (Çev., Edt. A. Ersoy, P. Yalçınoğlu), (5. Baskı), Ankara: Anı Yayıncılık. (Eserin orijinali 2011’de yayımlandı).
• Güney, E. (2003). Çevre ve insan (Toplum Doğa İlişkileri). İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Kaya, F. (2005). Hızlı Kentleşme sürecinde çevre sorunları önemli boyutlara ulaşan şehir- lere ilginç bir örnek; Ağrı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 193-206.
• Kışoğlu, M., Yıldırım, T., Salman, M., ve Sülün, A. (2016). İlkokul ve ortaokullarda çev- re eğitimi verecek olan öğretmen adaylarında çevre sorunlarına yönelik davranışların araştırılması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 299-318.
• Kızılaslan, H. ve Kızılsan, N. (2005). Çevre konularında kırsal halkın bilinç düzeyi ve davranışları (Tokat ili Artova ilçesi örneği). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1(1), 67-89).
• Lambert, V. A. and Lambert, C. E. (2012). Qalitative descriptive research: an acceptab- le design. Pasific Rim İnternational Journal of Nursing Research, 16 (4), 255- 256.
• Miles, M.B. and Huberman, A.M. (2015). Nitel veri analizi. (Çev. Edt. S.A. Altun ve A. Ersoy). (Eserin orijinali 1994’te yayımlandı.)
• Ocak, İ. ve Özpınar, D. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin çevre sorunları hakkındaki düşünceleri ve bunlara etki eden faktörler (Afyonkarahisar ili örne- ği) (022001)(1-15). Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13(2), 1-15.
• Özey, R. (2001) Çevre sorunları. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, CA: Sage.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Edt. M. Bü- tün ve S. B. Demir). (3. Baskı), Ankara: PegemA Akademi. (Eserin Orijinali 1990’da yayınlandı).
• Polat, S. ve Kırpık, C. (2013). Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik tutumları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 205-227.
• Sever, R. ve Samancı, O. (2002). İlköğretim çevre eğitimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(7), 1-10.
• Tarkoçin, S., Bilmez, B. ve Gökçeli, F. K. (2017). Meslek yüksekokulu çocuk gelişimi öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi (Bingöl Üniversitesi örneği). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(2/1), 84- 92.
• Topkaya, Y. (2016). Eğitici çizgi romanların çevre sorunlarına yönelik bilişsel ve duyuş- sal öğrenmeler üzerindeki etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(187), 199-219.
• Walker, R. (2012). Naturalistic research. James Arthur, Michael Woring, Robert Coe and
• Larry V. Hedges (Ed.). Research Methods and Methodologies in Education. Ca- lifornia: SAGE.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H.(2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma. Ankara: Seçkin Ya- yınları.
• Yücel, M., Altunkasa, F., Güçray, S., Uslu, C. ve Say N. P. (2006). Adana’da çevre duyar- lılığı düzeyinin ve geliştirme olanaklarının araştırılması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2), 217-228.
• Yücel, S. A. ve Morgil, İ. (1998) Yüksek öğretimde çevre olgusunun araştırılması. Hacet- tepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (14), 84-94.