TÜRKÇE DERS KİTABI ETKİNLİKLERİNİN ÇOKLU ZEKÂ YAKLAŞIMI TEMELLİ ÖĞRETİM AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Sayı: 76, 57 - 78, 28.12.2018

Cahit Epçaçan

Öz

Çoklu zekâ kuramı bireysel farklılıklara vurgu yapan ve son dönemlerde öğretim programlarında yer almaya başlayan bir öğretim kuramıdır. Bu çalışma çoklu zekâ kuramlarına dayalı etkinliklere ders kitaplarında yer verilme durumuna göre hangi zekâya ne kadar yer verildiğini belirlemek için yapılan bir çalışmadır. Çalışmada MEB tarafından
okullara ücretsiz olarak dağıtılan ortaokul 8. Sınıf Türkçe dersi çalışma kitabı incelenmiştir. Verilerin toplanmasında betimsel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi
yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada ders kitaplarında hangi zekâya dayalı etkinliğe yer verilip verilmediği, en çok ve en az yer verilen zekânın hangisi/hangileri olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Metinlerde yer alan etkinlikler araştırmacı tarafından ayrı ayrı ele alınarak analiz edilmiş ve önceden belirlenen, Howard Gardner’ın zekâ çeşitleri sınıflandırılmasına göre incelenmiştir. Türkçe ders kitabında yer alan 6 temada toplam 204 metin tahlil edilmiştir. Etkinliklerde; 198 ayrı etkinlikle en çok sözel dilbilimsel zekâya
yer verildiği görülmüştür. En az olarak da kişilerarası zekâya 14 kez yer verildiği tespit edilmiştir. Müziksel zekâ, bedensel kinestetik zekâ ve doğa zekâlarına ise hiç yer verilmediği görülmüştür. Çocukların bilişsel ve duyuşsal öğrenme kazanımlarında önemli bir etkiye sahip olan ders kitaplarının bireyde var olan bütün öğrenme alanlarına hitap etmesi
önemlidir. Bu bağlamda incelenen ders kitabında bütün zekâlara yer verilmemesi de ders kitaplarında yer alan etkinlikler için önemli bir eksiklik olarak kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Etkinlik, Öğretim Kuramı, Türkçe Öğretimi, Metod

Kaynakça

• Azar A., İ. Presley A., Balkaya Ö. (2006), Çoklu zekâ kuramına dayalı öğretimin öğrencilerin başarı, tutum, hatırlama ve bilişsel süreç becerilerine etkisi, H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi. 30, 45-54.
• Başaran, B. I. (2004), Etkili öğrenme ve çoklu zekâ kuramı: bir inceleme Ege Eğitim Dergisi (5): 7-15.
• Çınar F., (2016) Din öğretiminde çoklu zekâ kuramı: ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programının kuram açısından analizi ve uygulama örnekleri, Süley- man Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (2) 37, 191-242.
• Dolu G., Ürek H. (2017), Üstün/özel yetenekli öğrencilerin çoklu zekâ alanlarını farklılaştıran değişkenler ve bir model önerisi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 6(1), 32-71.
• Epçaçan C. (2013), Çoklu zekâya dayalı etkinliklerin öğrencilerin okuma alışkanlığına ilişkin tutuma ve okuduğunu anlama özyeterlilik algısına etkisi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (16) 4, 209-236.
• Kırmızı, F., S. (2006) İlköğretim 4. sınıf Türkçe öğretiminde çoklu zekâ kuramına dayalı işbirlikli öğrenme yönteminin erişi, tutumlar, öğrenme stratejileri ve çoklu zekâ alanları üzerindeki etkileri, Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversi- tesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Sınıf Öğretmenliği Programı.
• Köroğlu H. , Yeşildere S. (2004), İlköğretim yedinci sınıf matematik dersi tamsayılar ünitesinde çoklu zekâ teorisi tabanlı öğretimin öğrenci başarısına etkisi, Gazi Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (24) 2. 25-41.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştirma yöntemleri. An- kara: Seçkin Yayınevi.