TÜRKİYE’DEKİ YAVAŞ ŞEHİRLERİN POLİTİKA UYGULAMALARI ÜZERİNDEN BİR ANALİZ

Yıl 2018, Sayı: 76, 79 - 107, 28.12.2018

Elvettin Akman

Öz

Hızlı yaşayan ve hızla tüketen şehirlerde insan profili giderek birbirine benzemeye başlamıştır. Küreselleşmenin değiştirdiği bu yaşam biçimine karşı 1990’lı yıllardan itibaren
çeşitli hareketler ortaya çıkmıştır. Yavaş Şehir hareketi de bunlardan birisidir. 1999 yılında İtalya’da birkaç şehirde “Slow Food” hareketine öncülük yapan belediye başkanları
tarafından Yavaş Şehir (Cittaslow) hareketinin temelleri atılmıştır. İtalya’da başlayan bu hareketin uluslararası bir ağ haline gelmesi 10 yıl gibi kısa bir sürede olmuştur. 30 ülkede
250’den fazla Yavaş Şehre ulaşan ağa üye olan şehirlerin sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Ağ’ın en önemli hedefleri yerel değerleri ortaya çıkarmak, yerel halkın yaşam kalitesini
ve şehrin tanınırlığını artırmaktır. Bu amacı gerçekleştirmek isteyen şehirler de Uluslararası Yavaş Şehir Ağına üye olarak ağ’ın belirlediği kriterler ve kurallar çerçevesinde
hareket etmektedirler. Bu makalenin amacı da Türkiye’de ağ’a üye olan Yavaş Şehirlerin, üyelik kriterleri çerçevesinde yaptıkları çalışmaları ele alarak mevcut politikalarını ortaya koymaktır. Çalışmada öncelikle genel olarak Yavaş Şehir’den ve ardından Yavaş Şehir olmak için birliğin belirlediği kriterlerden bahsedilmiştir. Bu doğrultuda Türkiye’deki ilk
Yavaş Şehir unvanını kazanan Seferihisar Belediyesinin Başkanı Tunç Soyer tarafından üyelik süreci anlatılmıştır. Seferihisar öncülüğünde başlatılan Yavaş Şehir serüvenine katılan şehirlere de değinilmiş ve yaptıkları projeler karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Mevcut durum analizi neticesinde Yavaş Şehir üyeliği için zorunlu olan kriterler çerçevesinde
şehirlerin proje konusuna daha fazla önem vermeleri gerektiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yavaş Şehir, Yerel Yönetimler, Politika, Politika Uygulamaları, Türkiye.

Kaynakça

• Ak, D. ve Bıçkı D. (2016). Yavaş kent (cittaslow) hareketinin kentsel yaşam kalitesi bağ- lamında değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9(46), 615-632.
• Aydoğan S. (2015). Sürdürülebilir mimarlıkta sakin şehir (cittaslow) yaklaşımı. Yayım- lanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilim- leri Enstitüsü.
• Baykan. N. M. (2014), Farklı ulaşım seçeneklerinin sakin şehir (cittaslow) ölçütleri kap- samında değerlendirilmesi: Seferihisar-Sığacık örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Burkut, E. B. (Mayıs, 2017). Yavaş şehirlerin (cittaslow) kültürel miras ve turizme etkile- rinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Uluslararası Kültürel Miras ve Turizm Kongresinde sunuldu, Konya.
• Cittaslow Bilgi Notu (2014). https://docplayer.biz.tr/1626515-Citta-slow-bilgi-notu.html adresinden 6 Temmuz 2018’de alınmıştır.
• Coşar. Y. (2013). Yavaş şehir (cittaslow) olgusunun turist davranışları ve yerel halkın kentsel yaşam kalitesi algısına etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, İzmir: Do- kuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çakar D. (2016). Kültürel mirası koruma bağlamında “yavaş şehir” (cittaslow) hareketi: Türkiye örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniver- sitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Donat, O. ve Savaş Yavuzçehre, P. (2016). Sakin kent (cittaslow) üyeliğinin kamusal mekânlara etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 35, 115- 126.
• Dündar, Y. ve Sert, A. N. (2018). Yerel halkın yavaş (sakin) şehir hakkındaki algıları: Seferihisar’da nitel bir araştırma. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(4), 74- 91.
• Göçkan, E. (2012). İzmir ili yavaş şehir Seferihisar örneğinde doğal ve kültürel yapı üze- rine araştırmalar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Günerhan Ağı, S., Erdem, Ü. ve Günerhan, H. (2010). Çevre ve enerji açısından yavaş şehir hareketinin gelişimi. TMMOB Makina Mühendisleri Odası Tesisat Mühen- disliği Dergisi, 16(118), 32-37.
• Güneş, G.; Çalışkan Arısoy, E. ve Aslan E. (2015). Cittaslow ağına dâhil kentler ve sür- dürülebilir turizm kriterlerine yönelik bir analiz. U. Akdu ve İ. Çalık (Editörler). Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı. Gü- müşhane: Gümüşhane Üniversitesi Turizm Fakültesi Yayınları, s. 311-324’deki makale.
• Hekimci, F. (2015). Sürdürülebilir yerel kalkınma ve yavaş şehirler. Verimlilik Dergisi, 4: 77-112.
• Hekimci, F. (2013). Sürdürülebilir bir kentsel yaşam örneği: Yavaş şehirler, IV. Verim- lilik Kongresi, Bilkent Otel, Ankara, http//www.verimlilikkongresi.gov.tr/ ?p=Kongre_Sunumlari adresinden 3 Ekim 2018’de alınmıştır.
• Karaahmet, A. ve Yıldırım, A. (2013). Yavaş şehir hareketinin kent imajına katkısı: Ordu- Perşembe örneğinin yerel basın üzerinden analizi, Sosyal ve Beşeri Bilimler Der- gisi, 5(1), 11-20.
• Knox, P. (2005). Creating ordinary places: Slow cities in a fast world, Journal of Urban Design, 10(1), 1-11.
• Matta, E. ve Caballero, G. (2016). Possible implementation of cittaslow to urban centres of the World. International Federation of Landscape Architects. https:// caballerolandscapes.wordpress.com/2016/04/23/possible-implementation-of- cittaslow-to-urban-centres-of-the-world/ adresinden 5 Şubat 2018’de alınmıştır.
• Mayer, H. ve Knox, P. L. (2006). Slow cities: Sustainable places in a fast World. Journal of Urban Affairs, 28(4), 321-334.
• Mayer, Heike ve Knox, Paul L. (2010). Small-town sustainability: Prospects in the se- cond modernity. European Planning Studies, 18(10), 1545-1565.
• Miele, M. (2008). Cittaslow: Producing slowness against the fast life. Space and Polity. 12(1), 135-156.
• Nilsson, J. H., Svärd A-C., Widarsson, Å ve Wirell T. (2011). ‘Cittáslow’ eco-gastronomic heritage as a tool for destination development. Current Issues in Tourism. 14(4), 373-386.
• Polat, E. (2011). Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden: Yavaş kent hareketi (cittaslow). Mimarlık Dergisi. 359, 53-57.
• Presenza, A., Abbate T. ve Alibrandi, A. (2014). From conservation to valorization of heritage assets: The contribution of cittaslow certification, Heritage, Tourism and Hospitality International Conference, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Matbaası, 195-205.
• Radstrom, S. (2011).APlace­sustaining framework for local urban identity: an introduction and history of cittaslow, Italian Journal of Planning Practice (IJPP), 1(1), 90- 113.
• Radstrom, S. (2005). An urban identity movement rooted in the sustainability of place: A case study of slow cities and their application in rural manitoba, Manitoba: The University of Manitoba Department of City Planning.
• Savaş Yavuzçehre, P. ve Donat, O. (2017). Türkiye’de sakin kent (cittaslow) üyeliğinin kamusal mekânlara etkisine yönelik bir inceleme, Pamukkale Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 27, 299-320.
• Sungur. Z. (2013). Türkiye’nin sakin şehirlerindeki kadın girişimciliğine sosyolojik bir bakış. Internatıonal Conference On Eurasian Economies. 641-647. Taraklı Brüksel’de EDEN-Avrupalı Seçkin Destinasyonlar Ödülünü Aldı. http://eden.
• kulturturizm.gov.tr/TR,113322/tarakli-brukselde-eden-avrupali-seckin-desti- nasyonlar-o-.html adresinden 11 Şubat 2018’de alınmıştır.
• Toplu. H. İ. (2012). Yavaş şehirler (cittaslow/slow cities) ve halk sağlığı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Tunçer, M. ve Olgun, A. (2017), Seferihisar’ın ekonomik ve mali yapısı üzerinden sakin şehir uygulamalarına ilişkin bir inceleme. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Der- gisi. 3(1), 47-72.
• Türkiye ve İtalya Ortaklığında Sürdürülebilir Balıkçılık Projesi, http://seferihisar.bel.tr/ turkiye-italya-ortakliginda-surdurulebilir-balikcilik-projesi/ adresinden 5 Şubat 2018’de alınmıştır.
• Uzundere’nin ‘Huzurlu ve Rahat Yaşam’ Projeleri, http://www.yenihaberden.com/uzun- derenin-huzurlu-ve-rahat-yasam-projeleri-201735h.htm adresinden 10.02.2018 tarihinde alınıştır.
• Üstün Topal, T.; Korkut, A. ve Kiper, T. (2016). Yerel kimliğin kent ile buluşması: Cittas- low-yavaş şehirler. İdil Dergisi, 5(25). 1413-1430.
• Üyelik Süreci ve Kriterler, http://cittaslowturkiye.org/uyelik-sureci-ve-kriterler/ adresin- den 11 Şubat 2017’de alınmıştır.
• https://www.birgun.net/haber-detay/turkiye-nin-en-sakin-14-sehri-194866.html adresin- den 16 Eylül 2018’de alınmıştır.
• https://www.sondakika.com/haber/haber-tarakli-nin-ziyaretci-sayisi-artti-5917914/ adre- sinden 1 Ekim 2018’de alınmıştır.
• http://www.cittaslow.org/ adresinden 15 Şubat 2017’de alınmıştır. https://cittaslowturkiye.org/cittaslow-vakfi-kuruluyor/ adresinden 10 Kasım 2018’de alınmıştır.