HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 77, 161 - 178, 28.02.2019

Fatma Temelli Dilek Şahin

Öz

Bu çalışmanın amacı, hisse senedi fiyatları ile altın ve ham petrol fiyatları arasındaki ilişkiyi 2003: 01 ve 2018: 06 dönemleri itibariyle analiz etmektir. Değişkenlerin durağanlığı bir yapısal kırılmaya izin veren (Zivot-Andrews) birim kök testi ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı Gregory-Hansen yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisine, Hatemi-J (2012) Asimetrik Nedensellik testi ve Balcılar ve diğerleri (2010) Boos-trap Kayan Pencereler Nedensellik testi ile bakılmıştır. Hatemi-J Asimetrik Nedensellik testinde petrol fiyatlarındaki negatif şoklardan hisse senedi fiyatlarındaki pozitif şoklara doğru nedenselliğin olduğu görülmektedir. Hisse senedi fiyatlarındaki pozitif şoklardan petroldeki pozitif şoklara doğru nedenselliğin olduğu görülmüştür. Yine hisse senedi fiyatlarındaki negatif şoklardan petroldeki negatif şoklara doğru nedensellik söz konusudur. Son olarak, hisse senedi fiyatlarındaki negatif şoklardan petroldeki pozitif şoklara doğru nedensellik bulunduğu görülmüştür. Ayrıca, hisse senedi fiyatlarındaki negatif şoklardan altındaki negatif şoklara doğru bir nedenselliğin bulunduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi Fiyatları, Altın Fiyatları, Petrol Fiyatları, Finansal Yatırım Araçları, Eşbütünleşme Testi, Nedensellik Testi.

Kaynakça

• Abdioğlu, Z. ve Değirmenci, N. (2014). Petrol fiyatları-hisse senedi fiyatları ilişkisi: bist sektörel analiz. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(8), 1-24.
• Akgün, A., Şahin, D.E. ve Yilmaz, B. (2013). The effect of variations in gold and oil prices on BIST 100 ındex. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(10), 726-730.
• Ayaydın, H. ve Barut, A. (2016). Petrol fiyatları, altın fiyatları ve hisse senedi getirisi ilişkisi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, 13-26.
• Balcılar, M., Özdemir, Z. ve Arslantürk, Y. (2010). Economic growth and energy consumption causal nexus viewed through a boostrap rolling window. Energy Economics, 32, 1398-1410.
• Bhunia, A.(2013). Cointegration and causal relationship among crude price, domestic gold price and financial variables: an evidence of BSE and NSE. Journal of Contemporary Issues in Business Research, 2(1), 1-10.
• Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2016). Doğal gaz ve petrol fiyatları ile bıst sanayi sektörü endeksleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Yasar University, 11(42), 150-162.
• Granger,C. veYoon, G.(2002). Hidden cointegration. San Diego: University ofCalifornia, Department of Economics Working Paper.
• Gregory, A.W. ve Hansen, B.E. (1996). Residual-Based tests for cointegration in models with regime shifts. Journal of Econometrics, 70, 99-126.
• Güngör, B. ve Yerdelen Kaygın, C. (2015). Dinamik panel veri analizi ile hisse senedi fiyatını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(9), 149-168.
• Hatemi-J, A. (2012). Asymetric causality tests with an application. Empirical Economics, 43, 447-456.
• Hussin, M. Y. M., Muhammad, F., Razak, A. A., Tha, G. P. ve Marwan, N. (2013). The link between gold price, oil price and islamic stock market: experience from Malaysia. Journal of Studies in Social Sciences, 4(2), 161-182.
• IEA-International Energy Agency (2018). https://www.iea.org/statistics/oil/, (Erişim Tarihi: 13.10.2018).
• Irshad, H., Bhatti, G. A., Qayyum, A. ve Hussain, H. (2012). Long run relationship among oil, gold and stock prices in Pakistan. The Journal of Commerce, 6(4), 6-21.
• Khan, A., Naseem, I. ve Khan, M.K. (2016). Relationship of international oil prices, gold prices and stock returns; evidence from KSE. International Conference on Emerging Research for Sustainable Economic Development, February 02-03, Malaysia.
• Monjazeb, M. ve Shakerian, M.S. (2014). The effects of gold price and oil price on stock returns of the banks in Iran. Arabian Journal of Business and Management Review, 3(9), 86-91.
• Öget, E. ve Şahin, S. (2017). Hisse senetleri ile altın ons fiyatları ve ham petrol fiyatları arasındaki eşbütünleşme ilişkisi: BİST 100. Ulakbilge, 5(11), 637-653.
• Öncü, M.A., Çömlekçi, İ., Yazgan, H.İ. ve Bar, M. (2015). Yatırım araçları arasındaki eşbütünleşme (BİST 100, altın, reel döviz kuru). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 43-57.
• Özmerdivanlı, A. (2014). Petrol fiyatları ile BİST 100 endeksi kapanış fiyatları arasındaki ilişki. Akademik Bakış Dergisi, 43, 1-12.
• Sandal, M., Çemrek, F. ve Yıldız, Z. (2017). BİST-100 endeksi ile altın ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3), 155-170.
• TCMB (2018). http://www.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12.10.2018).
• Zhang, Y. J. ve Wei, Y. M. (2010). The crude oil market and the gold market: evidence for cointegration, causality and price discovery. Resources Policy, (35), 168–177.
• Zivot, E. ve Andrews, D.W.K. (1992). Further evidence of the great crash, the oil price shock and the unit root hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10, 251-270.