İSLAM HUKUKU VE POZİTİF HUKUK AÇISINDAN SUÇ GENEL TEORİSİ BAĞLAMINDA HAREKET

Yıl 2019, Sayı: 77, 411 - 448, 28.02.2019

Yasin Kurban

Öz

Suç genel teorisi tüm suç tipleri açısından geçerli, genel ve ortak kuralları ifade eder. Bu nedenle “suç genel teorisinin konusunu” herhangi bir hukuka aykırı fiilin suç teşkil
edip etmediğinin incelenmesi oluşturur. Ceza hukukunda failin hukuksal sorumluluğunun dayanağı kendi iradî davranışıdır. Bu nedenle ceza hukuku faille değil, fiille ilgilenir.
Kanun koyucunun ihdas ettiği her suç tipinde hareket unsuru olan insan fiiline yer verilir; zira fiil (hareket) olmaksızın bir suçun varlığından bahsedilemez (nullum crimen sine actione) Bu çalışmada pozitif hukuk ve İslam hukuku açısından cezaya konu olan fiil ve niteliği ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Ceza Hukuku, Suç Genel Teorisi, Hareket/Fiil, Batı Huku- ku, Pozitif Hukuk.

Kaynakça

• Akbulut, B. (2018). Ceza hukuku genel hükümler (5.Baskı b.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Akdemir, S. (1986). İslam hukuku ve mukayeseli hukukta kastın aşılması meselesi üzeri- ne bir tedkik. İslami Araştırmalar, (2).
• Akşit, C. (t.y.). İslam ceza hukuku ve insani esasları. İstanbul: Kültür Basın Yayın Bir- liği.
• Alacakaptan, U. (1975). Suçun unsurları. Ankara: Sevinç Matbaası. Amir, A. (1987). Şerhu’l-ahkâmi’l-amme li’l-cerime. Bingazi.
• Artuk, M., ve Gökcen, A. (2017). Ceza hukuku genel hükümler, (11.Baskı b.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Asım Efendi, M. (1272). el-Okyanusu'I-basit fi tercümeti’l-kamusi'I-muhit (Cilt III). İs- tanbul.
• Avcı, M. (2005). Töre cinayetleri açısından sosyal-hukuki düzenlemelerin evrimi. EKEV Akademi Dergisi(22).
• Avcı, M. (2014). Osmanlı Ceza Hukuku. Konya: Mimoza Yayınları.
• Aydın, A. (2013). Hanefî fıkıh literatüründe öldürme suçunun maddî ve manevî unsur- larıyla ilgili kavramların gelişimi (Hicrî 4-9. Asırlar) (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi SBE). İstanbul.
• Aydın, M. A. (1997). “Haksız fiil “ md.(Cilt XV). İstanbul: DİA.
• -------Bardakoğlu, A. (1993) “Ceza” Md. DİA, İstanbul.
• Bardakoğlu, A. (1989). “İslâm hukuk araştırmalarında gelenekçilik”, Günümüz Din Bi- limleri Araştırmaları ve Problemleri Sempozyumu, Samsun.
• Bayar, A. H. (2011). Türk ceza hukukunda zincirleme suç (Dumlupınar Üniversitesi SBE Yüksek Lisans Tezi). Kütahya.
• Bilmen, Ö. N. (1970). Hukukı islamiye ve lstılahat-ı fıkhiyye kamusu (Cilt III). İstanbul: Bilmen Basım ve Yayınevi.
• Centel, N., Zafer, H., ve Çakmut, Ö. (2017). Türk ceza hukukuna giriş (10.Baskı b.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Dağcı, Ş. (1996). İslam ceza hukukunda şahıslara karşı müessir fiiller. Ankara: Diyanet Yayınları.
• Dağcı, Ş. (2003). İslam ceza hukukunda irade-suç ilişkisinin cezaya Etkisi. Marife.
• Dalgın, N. (1998). Cezai sorumlulukta kasıt. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi, 10(10).
• Demirbaş, T. (2018). Ceza hukuku genel hükümler (13.Baskı b.). Ankara: Seçkin Yayın- cılık.
• ----------Dönmez, İ. K. (1991). Amel (Cilt III). İstanbul: DİA.
• ----------Ebu Ceyb, S. (1988). el-Kamusu'l fıkhi lugaten ve ıstılahen. Suriye.
• -------------Ebu Zehra. (t.y.). Suç ve ceza (Cilt I).
• ----------------el-İsfahânî, R. (1412). el-Müfredât fî garîbi’l kuran. Beyrut.
• -----------el-Merınani, E.-H. (t.y.). el-Hidaye şerhu bidayeti'l-mübtedi. İstanbul.
• El-Zuhili, M. (2017). İslam ceza hukukunda suçların tasnifi. İslam Ceza Hukuku Konfe- ransı Tebliğler Kitabı (Cilt I). içinde Lale Yayınları.
• Erturhan, S. (2002). İslâm hukukunda şüpheden sanığın yararlanması ilkesi (ın dubio pre reo). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 179–206.
• -----------------Erturhan, S. (2003). İslâm ceza hukukunda içtima. İstanbul.
• Hakeri, H. (2007). Ceza hukukunda önemsiz hareketler. Türkiye Barolar Birliği Dergi- si(69).
• -------------İbn Hazm. (t.y.). el-Muhalla (Cilt X).
• -----------İbn Kudame, E. M. (t.y.). el-Mugnî (Cilt VIII). Beyrût: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-'Arabî.
• ---------------İbn Mâce, M.K. (t.y.). Sunen.Beyrut.
• ----------------İbn Manzûr, E.-F. C. (1956). Lisanu’l-arab (Cilt XII). Beyrut: Daru’s-Sâdır.
• Kasani, E. B. (1982). Bedâi'us-sanâi' fî tertîbi'ş-şerâi (Cilt III). Beyrût: Dâru'l-Kitâbi'l- Arabî.
• Kâsânî, E. B. (1982). Bedâi'us-sanâi' fî tertîbi'ş-şerâi (Cilt VII). Beyrut: Dâru'l-Kitâbi'l- Arabî.
• Keyman, S. (1988). Cürmi fiilin yapısal unsuru olarak hareket. Ankara Üniversitesi Hu- kuk Fakültesi Dergisi, 40(1). 01 01, 2019 tarihinde http://dergiler.ankara.edu. tr/dergiler/38/302/2836.pdf adresinden alındı
• Köksal, C. (2010). Fıkıh düşüncesinde fiil kavramı ve hissî-şer’î fiil ayrımı. Sakarya Üni- versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi(21).
• --------------Kurban, Y. (2012). Gelenek ve gelecek sürecinde sadruşşeria. Erzurum.
• -----------Mâverdî, E.-H. A. (1989). el-Ahkâmu’s-sultaniye. Kuveyt.
• --------------Müslim, E.H. (1992). el-Camiu’s-sahih, İstanbul.
• ------------Önder, A. (1992). Ceza hukuku dersleri. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Özbek, V., Kanbur, N., Doğan, K., Bacaksız, P., ve Tepe, İ. (2015). Türk ceza hukuku genel hükümler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Özgenç, İ. (2017). Türk ceza hukuku genel hükümler (13.Baskı b.). Ankara: Seçkin Ya- yıncılık.
• --------------Öztekin, T. (1957). Müselsel suçlar. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• Öztürk, B., ve Erdem, M. (2016). Uygulamalı ceza hukuku ve güvenlik tedbirleri hukuku (16.Baskı b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• -------------Serahsî, E. B. (1324). el-Mebsût (Cilt XXVII). Mısır: Matbaatü’s -Saade.
• -------------------Şevkânî. (t.y.). Neylü’l-evtâr (Cilt VII).
• TDK. (t.y.). Bilim ve sanat terimleri ana sözlüğü. 01 03, 2019 tarihinde http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanatvearama=kelimeveguid=TDK.GTS.5 c2db319ab48f2.42876039 adresinden alındı
• Udeh, A. (2005). et-Teşrîu’l-cinâi’l-islamî mukarinen bi’l-kanûni’l-vad’î. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-Azelî.
• Üzülmez, İ., ve Koca, M. (2018). Türk ceza hukuku genel hükümler (11.Baskı b.). Anka- ra: Seçkin Yayıncılık.
• Yaylalı, D. (2003). İslam hukukunda kazai-diyani hüküm ayrımı. Dini Araştırmalar Der- gisi, 5, 29-36.
• -----------Zafer, H. (2016). Ceza hukuku genel hükümler (6.Bası b.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• -----------------Zeydan, A. (1988). el-Ukube fi’-şerîati’l-islamiyye. Beyrut.