OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ OYNAMA EĞİLİMLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 78, 79 - 98, 15.07.2019

Bilal Macun Ömer Faruk Güvendi

Öz

Bu araştırmada, okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların oynama eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın
örneklemini Ağrı il merkezinde bulunan MEB’e bağlı olan anasınıfları ile bağımsız okul öncesi eğitim kurumlarında 3-6 yaş arası eğitim gören 298 çocuk oluşturmuştur.
Araştırmada veri toplama araçları olarak “Kişisel Bilgi Formu”, Barnett (1990) tarafından geliştirilen ve Keleş ve Yurt (2017) tarafından Türkçeye uyarlanan “Çocuklar İçin Oynama Eğilimi Ölçeği (Children’s Playfulness Scale (CPS))” kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde öncelikle normallik varsayımını karşılama
durumu incelenmiştir. Veriler normal dağılım gösterdiği için parametrik testlerden faydalanılmıştır. Bağımsız örneklemlerde t Testi ve ANOVA testi kullanılmıştır. Verilerin
anlamlılığı p<.05 düzeyinde sınanmıştır. Bulgulara göre araştırmaya katılan okul öncesi çocukların oynama eğilimlerinin orta düzeyde olduğu; çocukların oynama eğilimi toplam
ve alt boyut puan ortalamalarında cinsiyet, kardeş sayısı, anne öğrenim durumu, baba öğrenim durumu, anne meslek durumu, baba meslek durumu ve ailenin gelir durumu
değişkenlerine göre anlamlı fark olduğu belirlenmiştir. Çocukların oynama eğilimi toplam ve alt boyut puan ortalamalarında yaş değişkenine göre ise anlamlı fark olduğu
tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Eğitim, Okul Öncesi, Oyun, Oynama Eğilimi

Kaynakça

• And, M. (2003). Oyun ve bügü. İstanbul: Yapı Kredi.
• Anderson-McNamee, J. (2010). The importance of play in early childhood development. Family and Human Development Specialist, MSU.
• Aral, N., Gürsoy, F., ve Köksal, A. (2001). Okul öncesi eğitiminde oyun. İstanbul: Ya- Pa.
• Aslan, Ö. M. (2013). Anaokuluna devam eden çocukların oyun davranışları ve oyunların- da ortaya çıkan zorbalık davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ata, S. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin dış mekânda oyun uygulamaları ve çocukla- rın dış mekânda oyun oynamalarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Atik, B. (1986). Okulöncesi çağındaki normal gelişim gösteren çocuklar ile down send- romlu çocukların tercih ettikleri oyun tiplerinin ve oyun içindeki sosyal iletişim davranışlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacet- tepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, A. (2008). Sembolik oyun testinin Türkçeye uyarlanması ve okul öncesi dönemde- ki normal, otistik ve zihinsel engelli çocukların sembolik oyun davranışlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aynal, Ş. Ö. (2010). Çocukta oyun gelişimi ve yaratıcılık. M. Engin Deniz (Edt.) Erken çocukluk döneminde gelişim. (2. Baskı). içinde (s:281-316). Ankara: Maya Aka- demi.
• Barnett, L. A. (1990). Playfulness: definition, design, and measurement. Play & Culture, 3, 319–336.
• Bateson, P., ve Martin, P. (2013). Play, playfulness, creativity and innovation. Cambridge: Cambridge University Press.
• Berk, L.E. (2013). Bebekler ve çocuklar. (Çev Edt: N. Işıkoğlu Erdoğan). Ankara: No- bel.
• Bolat, E., ve Kahveci, D. (2016). 4-6 yaş grubu çocukların bazı değişkenlere göre sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Turkish Journal of Primary Education, 1, 14-25.
• Brewer, J.A. (2007). Introduction to early childhood education: Preschool through primary grades (Sixth Edition). Boston-U.S.A.: Pearson Education, Inc.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilim- sel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Camgöz, A. (2010). Ankara örneklemin de penn etkileşimli akran oyunu ölçeğinin 60–72 aylık düşük sosyoekonomik düzeydeki çocukların ebeveyn ve öğretmenlerine uyarlanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eği- tim Bilimleri Enstitüsü.
• Casby, M. W. (2003). The development of play in infants, toddlers, and young children. Journal of Communication Disorders Quarterly, 24, 163-174.
• Cevher, N. (2004). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının öğretmen algısına göre akademik benlik saygısı düzeyinin bazı değişkenler açı- sından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Choi, D. H., ve Hyun, E. (2004). Examinations of young children’s gender-doing and gender-bending in their play dynamics:Across-cultural exploration.International Journal of Early Childhood, 36(1), 49-64.
• Cinel, N. Ö. (2006). Farklı sosyo-ekonomik düzeydeki 3-6 yaş grubu çocuğu olan anne babaların oyuncak ve oyun materyalleri hakkındaki görüşlerinin ve bu yaş gru- bu çocukların sahip oldukları oyuncak ve oyun materyallerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Cohen, D. (2006). The development of play. London: By Routledge London.
• Cohen, S., ve Bruce, T. (1993). For parents particularly: The role of play in children's lives. Childhood education, 69(4), 237-238.
• Craig, W. M., ve Pepler, D. J. (2007). Understanding bullying: from research to practice. Journal of Canadian Psychology, 48(2), 83 – 96.
• Çelen, N. (1999). Ana-babaların çocuğun oyun hakkına ilişkin tutumları. B. Onur (Ed.), Cumhuriyet ve çocuk 2. ulusal çocuk kültürü kongresi içinde (s. 84-94). Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Çiftçi, M. A., ve Özgün, Ö. (2011). Okul öncesi dönemdeki çocukların oyuncak tercihle- rinin ve akran etkileşimlerinin erişkin ebeveyn cinsiyet rolleri algısı bağlamında incelenmesi. Journal of New World Sciences Academy, 6(3), 2246-2261.
• Day, H. (1984). The workfulness of play and the playfulness of work. Journal of Leisur Abilitv, 11, 4–8.
• Downey, D. B., ve Condron, D. J. (2004). Playing well with others in kindergarten: The benefit of siblings at home. Journal of Marriage and Family, 66(2), 333-350.
• Dönmez, N. B. (1992). Çocuğun sosyal ve duygusal gelişiminde oyunun rolü. Okul Ön- cesi Eğitimi Dergisi, 43, 10-12.
• Erşan, Ş. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden altı yaş grubundaki ço- cukların oyun ve çalışma (iş) ile ilgili algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Fabes, R. A., Martin, C. L. ve Hanish, L. D. (2003). Young childern’s play qualities in same, other and mixed-sex peer groups society for research, Child Development, 74(3), 921-932.
• Gmitrova, V., Podhajecka, M.ve Gmitrov, J. (2009). Children’s play prefences: Implications fort the preschool education. Early Child Devoplopment and Care, 179(3), 339-353.
• Güler, T., ve Kargı, E. (2008). Play behaviours of preschool children: Across-cultural analysis of play contents. International Journal of Psychology, 43(3), 70.
• Işıkoğlu, N., ve İvrendi, B. A. (2008). Erken çocukluk döneminde çocuğu olan anne baba- ların oyuna yönelik görüşlerinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(355), 4-12.
• Jackson, S. C., Robey, L., Watjus, M., ve Chadwick, E. (1991). Play for all children: The toy library solution. Childhood Education, 68(1), 27-31.
• Jones, M. (2001). Oyun ve çocuk. (Çev. Ayda Çayır). İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
• Jordan, R. (2003) Social play and autistic spectrum disorders. Journal of The National Autistic Society, 7(4), 347-360.
• Kandır, A. (2001). Çocuk gelişiminde okul öncesi eğitim kurumlarını yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, 151, 102-104.
• Karasar, N. (1986). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. Ankara: Tek-Işık Ofset.
• Keleş, S., ve Yurt, Ö. (2017). An investigation of playfulness of pre-school children in Turkey. Early child development and care, 187(8), 1372-1387.
• Kılıçoğlu, M. (2006). Anasınıfı, hazırlık ve ilköğretim birinci sınıflarda okuyan görme en- gelli öğrencilerin oyunlarının değerlendirilmesi: Karşılaştırmalı bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kılınç, N. (2016). 5-6 yaş çocuklarının sosyal beceri ve problem davranışlar ile oyun davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Knox, S. H. (1997). Play and play styles of preschool children. Unpublished doctoral dissertation, California: University of Southern California.
• Leonard, S.A. (2002). The many faces of solitude: Examining group trajectories of preschool children’s non-social play. Unpublished doctoral dissertation, Tempe: Arizona State University.
• Lester, S., ve Russell, W. (2010). Children’s right to play: An examination of the importance of play in the lives of children worldwide (Working Paper No. 57). The Hague: Bernard van Leer Foundation.
• Lieberman, J. N. (1977). Playfulness: Its relationship to imagination and creativity. New York, NY: Academic Press.
• Monteiro, L., Pessoa e Costa, I., Santos, A. J., Torres, N., ve Verissimo, M. (2012). Father involvement and peer play competence in preschoolers: The moderating effect of the child's difficult temperament. E-Journal of Family Science, 3(3-4), 174- 188.
• Öğretir, A. D. (1999). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 6 yaş çocuklarının sosyal oyun davranışlarıyla anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlan- mamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk, M. A. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarında grup ortamlarındaki oyunun de- ğerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pehlivan, H. (2014). Oyun ve öğrenme. (14. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Santrock, J. W. (2014). Yaşam boyu gelişim, gelişim psikolojisi, (13. Basımdan Çeviri), (Çev. Edt. G. Yüksel), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Scherrer M., ve Wortham, S. (1987). How do young children say they play? The play preferences of five- and six-year-old children. Paper presented at the annual conference of the Association for Childhood Education International, Omaha, NE.
• Sevinç, M. (2004). Çocuklarda oyun gelişimi ve aşamaları. Ü. Tüfekçioğlu (Ed.), Çocuk- ta hareket, oyun gelişimi ve öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğ- retim Yayını No: 715.
• Taylı, A. (2007). Kardeş sahibi olup olmama durumunun okul öncesi dönemdeki sosyal oyuna etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tezel, F. (2001). Gazi üniversitesi anaokulu/anasınıfı öğretmeni el kitabı. İstanbul: Turan Ofset
• Tuğrul, B. (1991). Anaokulu eğitimi alan ve almayan çocukların ilkokul birinci sınıftaki akademik başarı ve ruhsal uyum davranışlarının karşılaştırmalı olarak ince- lenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Uluyurt, F. (2012). Bazı değişkenlere göre okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5- 6 yaş grubu çocuklarının akran ilişkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Youell, B. (2008). The importance of play and playfulness. European Journal of Psychotherapy and Counselling, 10(2), 121-129.
• Yörükoğlu, A. (1998). Çocuk ruh sağlığı. Ankara: Türk Tarih Kurumu.