KRİPTO PARA BİRİMLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN TODA–YAMAMOTO NEDENSELLİK TESTİ İLE ANALİZİ

Yıl 2019, Sayı: 78, 99 - 122, 15.07.2019

Burçay Yaşar Akçalı Elçin Şişmanoğlu

Öz

Teknolojik gelişmeler, şifreleme ve ağ bilişimindeki hızlı ilerlemeler sayesinde yeni ürünler ortaya çıkmaktadır. Dijital veya kripto para birimi olarak ifade edilen Bitcoin ve
Bitcoin’in başarısı ile birlikte ortaya çıkan alternatif kripto para birimleri (altcoinler) de bu ürünler arasında olup, geleneksel para birimlerine potansiyel bir alternatif olarak
geliştirilmişlerdir. Bitcoin’in rakibi olarak türetilen altcoinler, genellikle onun tarafından sunulamayan birtakım özelliklerle piyasada var olmaya çalışmaktadır. 2018 yılı itibariyle kripto para birimlerinin sayısı 2000 adeti geçmiş olmakla birlikte, bunlardan bazıları küçük ölçekli de olsa bir pazar başarısı elde etmeyi başarmış ancak şu ana kadar hiçbiri
Bitcoin’in büyüklüğüne yaklaşamamıştır. Kripto paralar bir taraftan yüksek kazanç sağlamak isteyen yatırımcılar için çok cazipken, diğer taraftan fiyatlarındaki dalgalanmalar çok yüksek olduğundan çok da riskli yatırım araçlarındandır. Dolayısıyla bu piyasada yatırım yapanlar Bitcoin ile birlikte diğer önde gelen kripto paralardaki hareketleri ve
birbiriyle olan ilişkilerini de yakından takip etmelidirler. Bu çalışmanın amacı da, Bitcoin ile piyasa büyüklüklerine göre ilk 15 içerisinde yer alan ve veri dönemine ulaşılabilen altcoinler arasındaki ilişkinin analiz edilmesidir. Bu amaçla çalışma kapsamında 07.08.2015 - 21.11.2018 dönemini kapsayan Bitcoin (BTC) ile birlikte Ripple (XRP), Ethereum, Stellar, Litecoin, Monero, Dash ve Nem’e ait dolar cinsinden günlük kapanış fiyatları kullanılmıştır. Kripto paralar arasındaki ilişki Toda-Yamamoto Nedensellik Testi ile analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kripto Para, Bitcoin, Altcoin, Toda-Yamamoto, Nedensellik Analizi

Kaynakça

• Adana Karaağaç, G. ve Altınırmak, S. (2018). En yüksek piyasa değerine sahip on kripto paranın birbirleriyle etkileşimi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 79, 123-138.
• Akçalı Yaşar, B. ve Şişmanoğlu, E. (2018). Bitcoin ile bazı döviz kurları arasındaki vo- latilite etkileşiminin analizi. S. Güriş. (Editör). Uygulamalı ekonometrik araştır- malar, Der Yayınları, 165-189’daki kitap bölümü.
• Baur, D. G. (2017). Realized bitcoin volatility. Web: https://ssrn.com/abstract=2949754, 1-26. 25 Kasım 2018 tarihinde alınmıştır.
• Caglı, E. C. (2018). Explosive behavior in the prices of bitcoin and altcoins. Finance Research Letters, 1-6.
• Ciaian, P., Rajcaniova, M. ve Kancs, d’A. (2018). Virtual relationships: short and long run evidence from bitcoin and altcoin markets. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 52, 173-195.
• Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto-para bitcoin. Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu, Aralık.
• Çil Yavuz, N. (2006). Türkiye’de turizm gelirlerinin ekonomik büyümeye etkisinin testi: yapısal kırılma ve nedensellik analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162- 171.
• Estrada, J. C. S. (2017). Analyzing bitcoin price volatility. Thesis, University of Califor- nia, Berkeley.
• Gebesoglu, F. ve Ayhan, F. (2019). Regulatory aspects of cryptocurrencies. F. Ayhan ve B. Danacı (Editörler). Cryptocurrencies in all aspects. Peter Lang, 41-59’daki kitap bölümü.
• Güleç, Ö. M., Çevik, E. ve Bahadır, N. (2018). Bitcoin ile finansal göstergeler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 18-37.
• İçellioğlu, C. S. ve Öztürk, M. B. E. (2017). Bitcoin ile seçili döviz kurları arasındaki iliş- kinin araştırılması: 2013-2017 dönemi için johansen testi ve granger nedensellik testi, Maliye ve Finans Yazıları, 109, 51-70.
• Kasper, J. (2017). Evolution of bitcoin: volatility comparisons with least developed coun- tries’ currencies. Journal of Internet Banking and Commerce, 22(3), 1-18.
• Kılıç, Y. ve Çütcü, İ. (2018). Bitcoin fiyatları ile borsa istanbul endeksi arasındaki eşbü- tünleşme ve nedensellik ilişkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 235-250.
• Kumar, A. S. ve Anandarao, S. (2019). Volatility spillover in crypto-currency markets: some evidences from garch and wavelet analysis, Physica A 524, 448-458.
• Nair, J., ve Motwani, D. A. (2018). Crypto currency: bubble or boom. International Jour- nal of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 6(1), 35-42.
• Nakamoto, S. (2009). Bitcoin: a peer-to-peer electronic cash system. Mayıs, 1-9.
• Pichl, L. ve Kaizoji, T. (2017). Volatility analysis of bitcoin price time series. Quantitative Finance and Economics, 1(4), 474-485.
• Polat, M. ve Gemici, E. (2018). Bitcoin ve altcoinler arasındaki ilişki. 22. Finans Sem- pozyumu Bildiriler Kitabı, 22. Finans Sempozyumunda sunulan bildiri, Mersin Üniversitesi, 83-90.
• oda, H. Y. ve Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated process. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• Usta, A. ve Doğantekin, S. (2017). Blockchain 101. İstanbul: Kapital Medya Hizmetleri A.Ş.
• Yıldırım, H. (2018). Günlük bitcoin ile altın fiyatları arasındaki ilişkinin test edilmesi: 2012-2013 yılları arası johansen eşbütünleşme testi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(4), 2328-2343.
• http://bigpara.hurriyet.com.tr/kripto-paralar/bitcoin/ 20 Kasım 2018 tarihinde alınmıştır.
• http://bitcoin.tlkur.com/dolar/5yil 15 Kasım 2018.
• https://coinmarketcap.com/currencies/bitcoin/historicaldata 20 Kasım 2018 tarihinde alınmıştır.
• https://tr.investing.com/crypto/currencies 25 Kasım 2018 tarihinde alınmıştır.