DAVRANIŞSAL FİNANSTA ÇERÇEVELEME ETKİSİ: NAZİLLİ İİBF ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Sayı: 78, 567 - 586, 15.07.2019

Umut Tolga Gümüş Volkan Erhan Çimen Kılıç

Öz

Günümüzde bireyler yatırım kararları verirken farklı davranışlar göstermektedirler. Bazı yatırımcılar risk ve getiri unsurunu dikkate alırken, bazı yatırımcılar ise yatırım
kararlarında tamamen karı ön planda tutarlar. Bireyler yatırım yaptıkları zaman risk ile doğru oranda hareket etmek isteyerek risk ne kadar fazla ise kazançlarının da o kadar
fazla olmasını istemektedirler. Ancak genel itibari ile bakıldığında ise finansal bilgi düzeyi yüksek yatırımcıların bile rasyonel kararlar vermediği görülmektedir. Bireysel yatırımcıların rasyonel davranış gösterememektedir. Geleneksel teoriler bu rasyonel olmayan bu yatırım davranışlarını açıklayamamaktadır. Bu noktada karşımıza davranışsal finans
çıkmaktadır. Çalışmanın amacı bireylerin yatırım kararı verme sürecinde ve yatırım yaparken çerçeveleme etkisinin ne derece de etkili olduğu araştırılmıştır. Bu doğrultuda
Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde eğitim gören İşletme Bölümü 3. sınıf öğrencilerine ve 4. sınıf öğrencilerine anket çalışması
yapılmıştır. 424 öğrenciyle yapılan anket sonucunda 24 katılımcının dâhil olduğu anketler eksik ve hatalı kabul edildiği için dikkate alınmamıştır. Sağlıklı sonuçlar veren diğer
400 anket değerlendirmeye alınmıştır. Yapılan bu çalışma sonucunda Korelasyon Analizi, Normallik, Bağımsız T ve Chi - Square testleriyle değerlendirilmiştir. Çıkan sonuçlar
doğrultusunda öğrencilerin kesin kazancın olduğu durumlarda risk almaktan kaçınarak kesin kazancı tercih ettiği, kesin kayıplı durumlarda ise kesin kayıp yerine risk alıp daha
yüksek kazançlı olan durumları tercih ettikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Davranışsal Finans, Çerçeveleme Etkisi, Karar Verme., Finansal Okuryazarlık, Finans Eğitimi.

Kaynakça

• Akbulut, E. (2015). Çerçeveleme etkisini önlemek: Analitik düşünme ve açık uyarı. Nisan 3, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni. jsp. adresinden alındı
• Alper, D., & Ertan, Y. (2008). Yatırım fonu seçim kararın çerçeveleme etkisi. Mayıs 1, 2019 tarihinde https://dergipark.org.tr/mufad/issue/35611/395681. adresinden alındı
• Aydın , Ü., & Ağan, B. (2016). Rasyonel olmayan kararların finansal yatırım tercihleri üzerindeki etkisi: Davranışsal finans çerçevesinde bir uygulama. Mart 5, 2019 tarihinde http://iibfdergi.ibu.edu.tr/index.php/ijesr/article/view/962. adresinden alındı
• Çekiç, S. (2016). Davranışsal iktisat bağlamında cinsiyet farkının tüketici tercihlerine etkisi: Bartın örneği. Mart 1, 2019 tarihinde http://acikerisim.bartin.edu.tr:8080/ xmlui/handle/11772/197. adresinden alındı
• Ekim, S. (2018). Davranışsal finansta yatırımcı duyarlılığı: Borsa İstanbul' da yatırım kararlarını değerlendirme. Nisan 23, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/Ulu- salTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Estrada, J. (2001, October). Law and behavioral eeconomics. Şubat 17, 2019 tarihinde IESE Business School University of Navarra: https://web.iese.edu/jestrada/PDF/ Research/Others/L&BE.pdf adresinden alındı
• Fama, E. F., & Malkiel, B. G. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empiricial work. Ocak 20, 2019 tarihinde https://onlinelibrary.wiley.com/doi/ abs/10.1111/j.1540-6261.1970.tb00518.x. adresinden alındı
• Fidell, L. S., & Tabachnick, B. G. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (M. Baloğlu, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Fuller, R. (1998). Behaviorual finance anda sources of alpha. Journal of Pension Inves- ting, 2-3.
• İbiş, E., Demireli, E., & Akkaya, G. C. (2010). Finansal piyasa etkinliği: S&P 500 üze- rine bir uygulama. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 53-67. 04 16, 2019 tarihinde alındı
• Kitapçı, İ. (2017). Rasyonaliteden irrasyonaliteye: Davranışsal İktisat yaklaşımı ve biliş- sel. Mart 15, 2019 tarihinde http://maliyearastirmalari.org/index.php/MAD/ar- ticle/view/65/69. adresinden alındı
• Özdemir, A. (2018). Pay piyasalarında etkin piyasalar hipotezinin farklı dağılım varsa- yımları bağlamında uzun hafıza modelleri ile tespiti: ABD ve Türkiye karşılaş- tırması. Mayıs 13, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tez- SorguSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Özdemir, B. (2016). Siyasette sosyal medya kullanımı: Çerçeveleme etkisi ve siyasi moti- vasyon. Mart 3, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSor- guSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Öztopçu, D. (2016). Finans teorilerinin büyük bir bölümü insanların rasyonel oldu- ğunu. Mart 6, 2019 tarihinde http://dspace.balikesir.edu.tr:8080/xmlui/hand- le/123456789/3029. adresinden alındı
• Rabin, M. (1998, Mar). Psychology and economics. Şubat 13, 2019 tarihinde JSTOR Web Sitesi: https://www.jstor.org adresinden alındı
• Sefil, S., & Çilingiroğlu, H. K. (2011). Davranışsal finansın temelleri: karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Mart 5, 2019 tarihinde DSpace@Ticaret Web Sitesi: http://acikerisim.ticaret.edu.tr adresinden alındı
• Sümer, E., & Aybar, Ş. (2016). Etkin piyasalar hipotezinin, finansal piyasaları açıkla- madaki yetersizliği ve davranışsal finans. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 75-84. 05 04, 2019 tarihinde alındı
• Tekoğlu, A. (2018). Bireylerin dürtüsel satın alma niyetinde çerçeveleme etkisi. Mart 1, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Tufan, C., & Sarıçiçek, R. (2013). Davranışsal finans modelleri, etkin piyasa hipotezi ve anomalilerine ilişkin bir değerlendirme. Trakya University Journal of Social Science, 159-182.
• Turan, Ş. (2010). Davranışsal finans perspektifinden döviz piyasasında etkin piyasalar hipotezinin test edilmesi. Nisan 20, 2019 tarihinde https://tez.yok.gov.tr/Ulusal- TezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Uyar, T. (2019). Havacılık emniyet yönetim sistemlerinde risk kavramı ve risk değerlen- dirmede çerçeveleme etkisine yönelik bir araştırma. Mart 1, 2019 tarihinde htt- ps://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. adresinden alındı
• Yalçınkaya, T. (2004). Risk ve belirsizlik algılamasının iktisadi davranışlara yansıması. Muğla: Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.