DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ ÖĞRETMENLERİNİN TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ

Yıl 2014, Sayı: 58, 315 - 332, 20.03.2014

Hüseyin İbrahim Yeğin

Öz

Tükenmişlik; meslek itibariyle insanlarla yakın ilişki içerisinde olan bireylerde görülen,
duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı duygusu kaybı şeklinde üç boyutlu
bir sendromdur. Araştırma, Şanlıurfa merkezi ve bağlı köylerde çalışan 230 din kültürü
ve ahlak bilgisi öğretmeninin tükenmişlik düzeyleri ve bunu etkileyen psiko-sosyal faktörlerin
neler olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, DKAB öğretmenlerinin sosyodemografik
özellikleri tükenmişlik düzeyinde farklılıklara neden olmaktadır. Genel olarak
tükenmişlik düzeylerinin düşük düzeyde çıktığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda tükenmişliğe
yol açan sebepleri ortaya koyan bu ve benzeri araştırmalardan elde edilen bulgular
ışığında tükenmişlik sendromu ile ilgili gerekli önlemler alınabilir.

Anahtar Kelimeler

DKAB Öğretmeni, Tükenmişlik, Maslach Tükenmişlik Ölçeği.

Kaynakça

• Akçamete, G., Kaner, S. ve Sucuoğlu, B., (2001). Öğretmenlerde tükenmişlik iş doyumu ve kişilik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M.E. ve Kahraman, A., (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Babaoğlan, E., (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinde tükenmişlik, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Bolu: İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Balay, R., Engin, A., (2007). GAP bölgesinde görev yapan ilköğretim müfettişlerinin tükenmişlik düzeyi üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, ,40.(2), 205-232.
• Budak, G., Sürgevil, O. (2005). Tükenmişlik ve tükenmişliği etkileyen örgütsel faktörlerin analizine ilişkin akademik personel üzerinde bir uygulama, D.E.Ü.İİ.B.F. Dergisi, 20, (2),b 95-108.
• Cengil, M., (2010). Din Görevlileri ve Kur’an kursu öğreticilerinin tükenmişlik düzeyleri, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi,10(1), 79-101.
• Çam, O., (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik ve güvenirliliğinin araştırılması, Ankara: H.Ü. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Düzenleme Kurulu ve Türk Psikologlar Derneği Yayını, 155-159.
• Çapri, B., (2006), Tükenmişlik ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mersin: Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, (1), Haziran, 62-77.
• Dorman, Jeffrey, (2003). Testing a model for teacher burnout, Australian Journal of Educational & Developmental Psychology. (3), 35-47.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve maslach tükenmişlik ölçeği’nin uyarlanması, R. Bayraktar, İ. Dağ, (Ed.), Ankara, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, 143-154.
• Erol, a, Sarıçiçek, a, Gülseren, (2007). Asistan hekimlerde tükenmişlik: iş doyumu ve depresyonla ilişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 8, 241-247.
• Friedman, I. A. (1991). High and low-burnout schools: school culture aspects of teacher burnout, The Journal of Educational Research, 84 (6), 325- 333.
• Freudenberger, H. J., (1974). Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 30, (1), 159-165. Girgin, G., (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekte tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi: İzmir ili kırsal ve kentsel yöre karşılaştırması, (Yayımlanmamış doktora tezi), İzmir: D.E. Ü., Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Girgin, G., (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9.(32), 32-48.
• Izgar, H. (2001): Okul yöneticilerinde tükenmişlik, Ankara: Nobel Yayın. Kaçmaz, N. (2005). Tükenmişlik (burnout) sendromu. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1), 29-32.
• Karlıdağ, R. ve Diğerleri., (2001). Hekimlerde tükenmişlik düzeylerinin aleksitimi düzeyleriyle ilişkisi, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 2(3), 156-157.
• Kocabıyık, Z. O, Çakıcı, E., (2008). Sağlık çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu, Anadolu Psikiyatri Dergisi,(9), 132-138.
• Komala, K. ve Ganesh, S. (2007). Individual spirituality at work and ıts relationship with job satisfaction and burnout: An exploratory study among healthcare professionals, The Business Review, 7(1), 124-129.
• Maslach, C. ve Zımbardo, P. G. (1982). Burnout – The cost of caring, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
• Maslach, c, Leiter, M. P., (1988). The ımpact of ınterpersonal environment on burnout and organization commitment, Journal Organizational Behavior, 9, 297-308. Maslach, C. (2003). Job burnout: new directions in research and ıntervention, Current D. in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• MO, Kim-Wan, (1991). Teacher burnout: relations with stres, personality and social support, CUHK Education Journal, 19 (1), 3-11.
• Şahin, D. ve diğerleri. (2008). Devlet hastanesinde çalışan sağlık personelinin tükenmişlik düzeyleri, Nöropsikiyatri Arşivi, 45, 116-121.
• Tepeci, M. ve Birdir, K., (2003). Otel çalışanlarında tükenmişlik sendromu, Afyon: 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 959-972.