KUR’AN KURSLARINA GİDEN KADINLARIN DİNDARLIK ALGILARI: NORMATİF VE POPÜLER DİNDARLIK ÜZERİNE NİCEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2014, Sayı: 58, 523 - 536, 20.03.2014

Abdulkadir Çekin

Öz

Bu araştırmanın amacı, Kur’an kursuna devam eden kadın öğrencilerin normatif
ve popüler dindarlık tipolojilerine göre dindarlık algılarını analiz etmektedir. Çalışma,
2012-2013 öğretim yılında Kastamonu il merkezindeki iki Kur’an kursuna devam eden
156 kadın öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Genel tarama modelinde yürütülen araştırmada,
veri toplama aracı olarak “Dini Yönelim Ölçeği” kullanılmıştır. Çoştu (2009)
tarafından geliştirilen ölçek 37 maddeden oluşan beşli likert tipi bir ölçektir. Ölçeğin
güvenirlik değeri 0.87’dir. Yapılan çalışma sonunda, Kur’an kursuna giden kadınların
dindarlık algılarının normatif yönde eğilim gösterdiği, bu eğilim üzerinde yaş ve meslek
değişkenlerinin etkili faktörler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dindarlık, normatif ve popüler dindarlık, Kur’an kursu, kadın, nicel araştırma

Kaynakça

• Açıkgöz, S. (2010). Toplumsal değişim sürecinde kadın dindarlığı (Adıyaman/Çelikhan örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akgül, M. (2004). Yaşlılık ve dindarlık: dindarlık, hayattan zevk alma ve mutluluk ilişkisi: Konya huzurevi örneği. Dini Araştırmalar, 7 (19), 19-56.
• Arabacı, F. (2003). Türkiye’de dini sosyalleşmenin temel etkenleri. Dini Araştırmalar, 6 (16), 39-54.
• Arslan, M. (2004). Türk popüler dindarlığı (Çorum örneği), İstanbul: DEM Yayınları.
• Aydın, M. (1987). Alt tabakalarda İslami anlayış farkları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bilgin, V. (2003). Popüler kültür ve din. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (1), 193-214.
• Çoştu, Y. (2009). Dine normatif ve popüler yaklaşım: bir dini yönelim ölçeği denemesi. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8 (15), 119-139.
• DİB, (2004), Kur’an kursları öğretim programı (yüzünden okuyanlar için). Ankara. Erdil, K. (1988). Yaşayan hurafeler. Ankara: TDV Yayınları.
• Fırat, E. (1977). Üniversite öğrencilerinde Allah inancı ve din duygusu: din psikolojisi açısından bir değerlendirme. Yayınlanmamış doktora tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gellner, E. (1994). Postmodernizm, İslam ve us. Ankara: Ümit Yay.
• Günay Ü. (1993). Din sosyolojisi dersleri. Kayseri: Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• ______ (2006). Dindarlığın sosyolojisi, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, Ü. Günay ve C. Çelik (Editörler). Adana: Karahan Kitabevi.
• Hallahmi, B. B. ve Argyle, M. (1975). The social psychology of religion. Routletge & Kegan Paul.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yay.
• Karaşahin, H. (2008). Din sosyolojisinde dindarlığın ölçülmesi problemi üzerine bir araştırma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLIX (1), 191-200.
• Kaya, K. (2011). Kadın dindarlığı ve sosyalleşme (Yeni Süksün kasabası örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayıklık, H. (2002). Bireysel dindarlığın psikolojik kaynakları. Dini Araştırmalar, 5 (13), 27-40.
• Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de dini hayat (İzmir örneği). Ankara: İşaret Yayınları. Kurt, A. (2009). Dindarlığı etkileyen faktörler. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 1-26.
• Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve din. İstanbul: DEM Yayınları.
• Mutlu, K. (1989). Bir dindarlık ölçeği (sosyolojide yöntem üzerine bir tartışma). İslami Araştırmalar Dergisi, 3 (4), 194-199.
• Okumuş, E. (2002). Gösterişçi dindarlık. İstanbul: Pınar Yayınları.
• Onay, A. (2004). Dindarlık, etkileşim ve değişim. İstanbul: DEM Yay.
• Örnek, S. V. (1966). Sivas ve çevresinde hayatın kesin safhalarıyla ilgili batıl inançların ve büyüsel işlemlerin etnolojik tetkiki. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Pargament, I. K. (2003). Tanrım bana yardım et, din psikolojisi açısından başa çıkmanın teorik çatısına doğru. (Çev. A. Albayrak). Tabula Rasa, 3 (9), 207-238.
• Subaşı, N. (2002). Türk(iye) dindarlığı: yeni tipolojiler. İslamiyat, 5 (4), 17-40.
• Şentürk, H. (1997). Din psikolojisi. İstanbul: Esra Yayınları.
• Taplamacıoğlu, M. (1962). Yaşlara göre dini yaşayışın şiddet ve kesafeti. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10, 141-151.
• Tekin, B. (2009). Kadın dindarlığına sosyolojik bir bakış (Hacılar örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uysal, V. (1995). İslamî dindarlık ölçeği üzerine bir pilot çalışma. İslamî Araştırmalar, 8 (3-4), 263-271.
• _____(2006). Türkiye’de dindarlık ve kadın. İstanbul: Dem Yayınları.
• Yapıcı, A. (2004). Din bilimleri alanında yapılan empirik çalışmalarda karşılaşılan metodolojik bir problem, ölçek mi olguyu, olgu mu ölçeği oluşturmaktadır?. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4 (1), 85-118.
• Yapıcı, A. ve Kayıklık, H. (2005). Ruh sağlığı bağlamında dindarlığın özsaygı ve kaygı ile ilişkisi, Çukurova Üniversitesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3 (9), 177- 206.
• Yavuz, K. (1982). Din psikolojisinin araştırma alanları. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, 87-108.
• Yıldız, M. (2001). Dindarlığın tanımı ve boyutları üzerine psikolojik bir çalışma. Tabula- Rasa, 1 (1), 19-42.
• _____ (2006). Ölüm kaygısı ve dindarlık. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Waardenburg, J. (1979). Official and popular religion as a problem in Islamic studies, Official and Popular Religion: Analysis of a Theme for Religious Studies, P. H. Vrijhof & J. Waardenburg (Editörler). New York: The Hague Mouton Publishers.