KUR’ÂN-I KERÎM’İN İNSANA SUNDUĞU HAKLAR

Yıl 2014, Sayı: 59, 389 - 412, 20.05.2014

Ziya Şen

Öz

İnsanoğlu son yıllarda teknoloji alanında gösterdiği ilerlemeyi, maalesef insan haklarının
korunması alanında gösterememiştir. Bu açıdan asırlar önce İslam ve Kur’an tarafından
insana sunulmuş olan bu haklar, günümüz modern dünyasında daha da ayrı bir
önem kazanmaktadır. Biz bu makalede ayetleri esas alarak ancak gerektiğinde hadislere
de referansta bulunarak insanın değeri ve belli başlı insan hakları üzerinde durmaya çalışacağız.
Zira Kur’an’ın gönderiliş amaçlarından biri de insan haklarını güvence altına
almaktır. Bu haklar aynı zamanda bir milletin ulaştığı medeniyet seviyesinin önemli bir
göstergesi olarak kabul edilir.

Anahtar Kelimeler

İnsan, insan hakkı, saygı, onur.

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuâd. (1990). el-Mu’cemu’l-Müfehres li Elfâzi’l-Kur’an, İstanbul. Abdurrezzâk, Ebû Bekr Abdürrezzâk b. Hemmâm b. Nâfi’ es-San’ânî. (1403). el-Musannef, Beyrut.
• -------------------Ahmed b. Hanbel. (1402/1982). el-Müsned, İstanbul.
• ----------------------Armağan, S. (2004). İslam hukukunda temel hak ve hürriyetler, Ankara.
• -----------------------------Ateş, S. (1990). Yüce Kur’an’ın çağdaş tefsiri, İstanbul.
• -----------------------------Ateş, S. (t.y.). Kur’an-ı Kerim ve yüce meali, İstanbul.
• Ateş, Süleyman. (1994). “Kur’an ve insan”, I. Kur’an Sempozyumu, 1-3 Nisan, Ankara 1994.
• Aydın, M. S. (1984). “Kur’an ve inanmış insanın bazı özellikleri”, Diyanet Dergisi, OcakŞubat- Mart, cilt XX, sayı: 1.
• Beğavî, Ebu Muhammed Huseyin b. Muhammed b. Mes’ûd. (2002). Meâlimu’t-Tenzîl, Beyrut.
• Bozkurt, E. (1999). Avrupa insan hakları sözleşmesi ve birleşmiş milletler şartı, İstanbul. Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. (1401/1981). el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul.
• -------------------------Bulut, A. (1999). Çocuk sevgisi ve hakları, İzmir.
• Canan, İ. (1980). Çocuk hakları beyannamesi ışığında islam’da çocuk hakları, İstanbul.
• Danacıoğlu, A. (t.y.). “İslam’ın getirdiği batı’nın götürdüğü haklar” (İnsan Hakları, İslamiyet ve Batı), Fârâbî e-dergi Yıl: 2 Sayı: 3.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman. (1401/1981). es-Sünen, İstanbul. Dönmez, İ. K. (2000). “İcmâ” DİA, İstanbul.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’âs b. İshâk es-Sicistânî. (1401/1981). es-Sünen, İstanbul.
• ------------------Ebu Ubeyd, Kâsım b. Sellâm. (1986). Kitâbu’l-Emvâl, Beyrut.
• ------------------------------------Ebû Yusuf, Ya’kub b. İbrahim. (1397). Kitâbu’l-Harac, Kahire.
• Elik, H. (2004). “Kur’an’da insanın sorumluluğu, Va’d- Vaid ve İlahi Af”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 14.
• Eskicioğlu, O. (1996). “İslâm ve uluslararası adâlet”, Doğu’da ve Batı’da İnsan Hakları (Kutlu Doğum Haftası: 1993-1994), T.D.V.Y., Ankara.
• Halil b. Ahmed, Ebû Abdirrahman el-Ferâhidî. (1998). Kitabu’l-Ayn, Beyrut.
• Hamidullah, Muhammed. (1414/1993). İslâm peygamberi, (çev. Salih Tuğ), İstanbul.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Zekeriyyâ. (1991). Mu’cemu Mekâyîsi’l-Luga, Beyrut.
• İbn Hişam, Ebû Muhammed Abdülmelik. (2006). es-Siretü’n-Nebeviyye, Kahire.
• ------------------------İbn İshak, Muhammed. (1981). Sîretü İbn İshâk, Konya.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. (1401/1981). es-Sünen, İstanbul.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. (1990). Lisânü’l- ‘Arab, Beyrut.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed. (1968). et-Tabakâtü’l-Kübrâ, Beyrut.
• İbnü’l-Cevzî, Cemaleddîn Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. (2002). Zâdü’l-Mesîr fî ilmi’t-tefsîr, Beyrut.
• Karaman, H. (1991). “Kadının şahidliği, örtünmesi ve kamu görevi”, İslâmi Araştırmalar, cilt:5, sayı:4.
• Karatepe, Ş. (1996). “İnsan haklarının ilahi temelleri”, Doğu’da ve Batı’da İnsan Hakları (Kutlu Doğum Haftası: 1993-1994), T.D.V.Y., Ankara.
• -------------------------------------------Komisyon. (1998). TDK Türkçe sözlük, Ankara.
• Komisyon. (1999). Veda Hutbesi ve aktüel değeri, Yeni Çizgi Yayınları, Ankara.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. Haccâc en-Nîsâbûrî. (1401/1981). el-Câmiû’s-Sahîh (Sahîhu Müslim), İstanbul.
• Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb. (1401/1981). Sünen, İstanbul.
• Nesefi, Abdullah b. Ahmed b. Mahmud. (2008). Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, Beyrut.
• ----------------------------------------------Râğıb el-Isfahânî. (2001). el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Beyrut.
• Sancaklı, Saffet. (2003). “Hz. Peygamber ve insan hakları”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, III, sayı: 2.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed. (2009). Fethu’l-Kadîr, Dımaşk.
• Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsâ. (1401/1981). es-Sünen, İstanbul.
• -------------------------------------------Vâfî, Ali Abdülvâhid. (1979). Hukûku’l-İnsan fi’l-İslam, Kahire.
• Vâhidî, Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed. (1991). Esbab-u Nüzûli’l-Kur’ân, Beyrut.
• --------------------------------Yıldız, M. (2002). Alternatif insan hakları kuramı, İstanbul.
• Zemzemî, Yahya b. Muhammed Hasan. (1424). El-Menhecu’l-Ahlakî ve Hukûki’l-İnsan fi’l-Kur’âni’l-Kerîm, yy.