DEVVÂNÎ VE ENMȖZECU’L-ULȖM ADLI ESERİ

Yıl 2014, Sayı: 59, 443 - 456, 20.05.2014

Ali Kürşat Turgut

Öz

Devvânî, 15. yüzyılda yaşamış kelam ve felsefe alanında önemli eserler vermiş düşünürlerden
biridir. Devvânî kendinden sonraki dönemin âlimlerine fikir ve eser anlamında
ciddi tesirleri olmuş bir alimdir. Bu bağlamda onun eserleri Osmanlı medreselerinde
uzun zaman ders kitabı olarak da okutulmuştur. Devvânî, ilimler sınıflamasıyla da ilgili
bir risale yazmış ve buna Enmûzecu’l-ulûm ismini vermiştir. Bu eser, ‘bir ilimler
programı’ şeklinde kaleme alınmış olup, bütün ilimleri ihtiva etmemektedir. Devvânî, bu
eserinde ele aldığı ilimleri, belli konuları öne çıkararak değerlendirmeye çalışmıştır. İşte
biz bu makalede, çok yönlü bir alim olan Devvânî’nin hayatı, ilmi şahsiyeti, eserleri ve
Enmûzecu’l-ulûm adlı eserini ele alacağız.

Anahtar Kelimeler

Devvânî, Enmûzecu’l-ulûm, İlimler Tasnifi.

Kaynakça

• Alper. Ö. M. (2008). İbn Sînâ. İstanbul: ISAM Yay.
• Anay. H. (1994). Celâleddin Devvânî hayati, eserleri, ahlak ve siyaset düşüncesi, Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• (1994). ‘Devvânî’ (257-262). Diyanet İslam ansiklopedisi. İstanbul: Diyanet Vakfı Neşriyat Pazarlama ve Ticaret A.Ş.
• Arıcı. M. (2013). ‘İslâm düşüncesinde Fahreddin er-Râzî ekolü’ Ö. Türker ve O. Demir (Ed.). İslam düşüncesinin dönüşüm çağinda Fahreddin er-Râzî. Birinci Baskı. İstanbul: İSAM Yayınları, s. 167-202’deki bölüm.
• Atay. H. (1983). Osmanlılarda yüksek din eğitimi. (I. Baskı). İstanbul: Dergâh Yayıncılık. Baltacı. C. (2010). İslam medeniyeti tarihi. İstanbul: İFAV Yay.
• Cooper. J. (1998). ‘Al-Dawani, Jalal Al-Din’. Edward Craig (Ed.) Routledge Encyclopedia of Philosophy (806-807). C. 2. London.
• Corbin. H. (1994). İslam felsefesi tarihi. (Çev.: Hüseyin Hatemi). İkinci Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demirkol. M. (2011). Nasîreddîn Tûsî’nin ahlâk felsefesine etkisi. Ankara: Fecr Yayınları. Fazlıoğlu. İ. (bt.). XV. – XVI. yüzyillarda istanbul’da felsefe yapmak. http://www.ihsanfazlioglu. net
• Gazzâlî. (2006). Er-Risâletü’l-ledünniyye (57-74). Mecmûatü resâili İmâm Gazzâlî I-VII. (4. Baskı). Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Gümüş. S. (1984). Seyyid Şerîf Cürcânî. İstanbul: İslami İlimler Araştırma Vakfı Neşriyatı- 4.
• İbn Sînâ. Trs. ‘Aksâmü’l-ulûmü’l-akliyye’ (104-120). Tis’u resâil fi’l-hikmeti ve’ttabi’iyyât. Kahire: Dâru’l-Arabü’l-Bustânî.
• İzmirli. İ. H. (2010). İlm-i hilâf, İstanbul: Hüner Yay.
• Kuşpınar. B. (1996). Ismā‘īl Ankaravī on the Illuminative Philosophy: His Izāhu’l-Hikem, Its Edition and Anaylsis in Comparison with Dawwānī’s Shawākil al-Hūr, Together with the Translation of Suhrawardī’s Hayākil al-Nūr. Kuala Lumpur: International Institute of Islamic Thought and Civilization (ISTAC).
• Nasr. S. H. (1968). Science and civilization in Islam. Cambridge: Harvard University Press.
• Nasr. S. H. (2006). İslâm ve bilim. (Çev.: İlhan Kutluer). İstanbul: İnsan Yay.
• Siddiqi, B.H. (2001). Jalāl al-Dīn Dawwāni. M. M. Sharif (Ed.) A History of Muslim Philosophy (883-888) (I.Sayı). India: Adam Publishers&Distributers.
• Sübhânî. C. İ. (1425). Devvânî. (331-333). Mu’cemü tabakâti’l-mütekellimîn. Kum. Topaloğlu. B. (2001). İslâm kelâmcilarina ve filozoflarina göre Allah’ın varliği (İsbât-ı Vâcib). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
• Topaloğlu. B., Çelebi. İ. (2010). Kelâm terimleri sözlüğü. İstanbul: İSAM Yay. Ülken. H. Z. (1993). İslâm felsefesi kaynaklari ve etkileri. Dördüncü Baskı. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Uzunçarşılı. İ. H. (1965). Osmanlı devletinin ilmiye teşkilati. Ankara.
• Yazıcıoğlu. M. S. (1980). XV. Ve XVI. yüzyillarda osmanli medreselerinde ilm-i kelam öğretimi ve genel eğitim içindeki yeri. (273-283). Ankara Üniversitesi İslami İlimler Enstitüsü Dergisi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslami İlimler Enstitüsü Yay. Sayı: 4.
• Zeydan. A. (1999). ‘Hilaf ilmi ve İslam hukukçularinin hukuki ihtilaflarinin sebepleri’, (Çev.: Abdullah Kahraman), Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 3, Sayı: 1.