SOSYAL ÇALIŞMACILARIN/SOSYAL HİZMET GÖREVLİLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Sayı: 86, 209 - 224, 24.05.2021

Derya Çakmak Karapınar , Cengiz Kılıç

Öz

İnsan olmanın en temel özelliklerinden biri gerek kendisi gerekse çevresi ile iletişim
kurma ihtiyacı duymasıdır. İnsanlar duygu, düşünce, inanç ya da fikirlerini iletişim kurarak
diğer bireylerle paylaşır ya da diğer bireylere aktarır. Bu duygu, düşünce, inanç
ya da fikirleri paylaşma ya da aktarma süreci iletişim süreci olarak ifade edilebilir ve
bu süreçte insanların etkili ve başarılı iletişim kurabilmeleri kişisel iletişim becerilerine
bağlıdır. Sosyal bir varlık olan, topluluklar oluşturan ve toplum içinde yaşayan insanın
iletişim becerilerinin önemli olduğu ve ön plana çıktığı birçok mesleği icra ettiği de bir
gerçektir. Etkili ve başarılı iletişimin ön plana çıktığı alanlardan biri de sosyal hizmetler
alanıdır. Sosyal çalışma/hizmet görevlileri üzerinde çalıştıkları her vakada ve gerçekleştirdikleri
her görüşmede iletişim becerilerini kullanmak zorundadır. Bu araştırmada
farklı bireylerle çalışma sürecinin başarı ile yönetilmesinde ve etkili bir iletişim kurulmasında
önemli bir yere sahip olan sosyal çalışma/hizmet görevlilerinin iletişim becerilerinin cinsiyet,
medeni durum, gelir düzeyi, eğitim düzeyi, mezuniyet alanı, hizmet süresi
ve kronik rahatsızlığa sahip olma durumu gibi fiziksel ya da psikolojik unsurlara bağlı
olarak farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla
Korkut Owen ve Demişbaş Çelik’in geliştirdiği İletişim Becerileri Ölçeği-Yetişkin Formu
aracılığıyla veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 20 paket programı kullanılarak
non-parametrik testlerden Ki-Kare Uygunluk Testi, Mann-Whitney U testi, Bartlett
Küresellik Testi, Kruskal Wallis Tek Yönlü Varyans Analizi ve Kolmogorov-Smirnov Testi
kullanılmıştır. Analiz sonucunda sosyal çalışma görevlilerinin iletişim becerilerinde ve
ölçeğin alt boyutlarında eğitim düzeyi, mezuniyet alanı ve kronik rahatsızlığa sahip olma
durumunun etkili olarak farklılaşmalara neden olduğu buna karşın cinsiyet, medeni durum,
gelir düzeyi ve hizmet süresinin bir farklılaşmaya neden olmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İletişim Becerileri, Sosyal Çalışmacı, Sosyal Hizmet Görevlisi, Etkili İletişim, Kişilerarası İletişim.

Kaynakça

• Aziz, A. (2008). İletişime giriş. İstanbul: Aksu Yayınları.
• Artan, T. ve Kumbasar, B. (2017). Sosyal hizmet mesleğinde etkili iletişim. Sosyal Çalışma Dergisi, 1(2), 51-63.
• Başer, D., Kırlıoğlu, M. ve Kalaycı Kırlıoğlu, H. (2014). Sosyal hizmet öğrencilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi: Selçuk üniversitesi örneği. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Müsbid), 3(5), 105-120.
• Berscheid, E. (1994). Interpersonal relationships. Annual Review of Psychology, 45(1), 79-129.
• Çamdereli, M. (2008). İletişime giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının iletişim becerilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 567-576.
• Dilber, F. ve Akhan, O. (2019). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(17), 473-493.
• Dilekman, M., Başçı, Z. ve Bektaş, F. (2008). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 223-231.
• Elkatmış, M. ve Ünal, E. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının iletişim beceri düzeylerine yönelik bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 107- 122.
• Güngör, N. (2011). İletişime giriş. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Koprowska, J. (2008). Communication and interpersonal skills in social work. U.K: Learning Matters Ltd.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 143-149.
• Korkut-Owen, F. ve Demirbaş-Çelik, N. (2017). Yetişkinlerde kişilik özelliklerine göre iletişim. 18-21 Ekim 2017 tarihlerinde gerçekleştirilen I. Uluslararası Akademik Çalışmalar Kongresinde sözlü sunulan bildiri. https://www.inescongress.com/
• Köroğlu, M. (2006). Emniyet teşkilatı emniyet hizmetleri sınıfı personelinin iletişim becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kumcağız, H., Yılmaz, M., Çeli̇k, S. ve Avcı, İ. (2011). Hemşirelerin iletişim becerileri: Samsun ili örneği. Dicle Tıp Dergisi, 38(1), 49-56.
• Küçükkalkan, Y. (2017). İletişim türleri. Eyyup Akbulut (Ed.). İletişime giriş. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Mutlu, E. (1994). İletişim sözlüğü. Ankara: Ark Yayınevi.
• Örücü, E. ve Kıvrak, O. (2013). Telekomünikasyon sektöründe çalışan personelin iletişim becerileri düzeylerinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 15-29.
• Özdemir, G. (2011). Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin iletişim becerileri ve yaşam yönelimlerinin stresle baş etme tutumları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Taşdemir, İ. ve Taşdemir, H. (2020). Öğretmenlerin sınıf içi iletişim algısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(6), 110-131.
• Yılmaz B. (2007). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası iletişim becerileri ve bağlanma stilleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.