ARAPÇA SÖZLÜKLERDE ARAPÇA SÖZLÜKLERDE ( خ ل ق ) H-L-K KÖKÜ TÜREVLERİ VE VERİLEN KUR'AN AYETİ ÖRNEKLERİNİN MUKAYESESİ

Yıl 2015, Sayı: 63, 243 - 286, 31.08.2015

Necla Yasdıman Demirdöven

Öz

Bu çalışmanın amacı sözlüklerde geçen bir kelimenin Kur'an'da ne kadarının kulldığını bir örnekle tesbit etmektir. " خلق " h-l-k kökü ve bundan türeyen kelimelerin Arapça sözlüklerde hangi manalara geldiği ve dilbilimcilerin Kur'an'da yer alan bu kelimelere hangi yorumları yaptıkları bu makalemizin konusunu oluşturmaktadır. Böylece sözlüklerde Kur’ân-ı Kerîm’deki bir köke ait hangi kelimelerin yer aldığı ve hangi anlamlarda kullanıldığı ortaya çıkacaktır. " خلق " H-l-k kökünden türeyen kelimeler Kur’ân-ı Kerîm’de 261 yerde geçer. Araştırmalarımız neticesinde bu kökten türeyen yedi fiilden yalnızca birinin, yirmi beş isimden ise sadece yedisinin Kur’ân-ı Kerîm’de yer aldığını tesbit ettik. Bu makale bu sahayı yeni tanıyanlara Kur’ân-ı Kerîm ile Arapça sözlükler arasında nasıl bir bağlantı olduğu bilgisini de saa nasıl bir bağlantı olduğu bilgisini de sağlayacaktır. Ayrıca çok meşhur ve bilinen bir kelimenin ne Ayrıca çok meşhur ve bilinen bir kelimenin ne kadar farklı anlamları olabileceğini de göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaratma, Takdir, Uydurma, Yalan, Kur

Kaynakça

• Arif, Erkan, Arapça-Türkçe Büyük Sözlük, Huzur Yay., İstanbul, 2006.
• Çağrıcı, Mustafa, Yaratma, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 2013, C. 43. Ebû Dâvûd, Süleymân b. Eş‘as, es-Sünen, İstanbul, 1992.
• el-Cevherî, İsmâil b. Hammâd, es-Sıhâh Tâcü'l-Luğa ve Sıhâhu'l-Arabiyye, (Thk.: Ahmed Abdülgafûr Attâr), Beyrut, 1979.
• el-Ezherî, Ebû Mansûr Muhammed b. Ahmed, Tehzîbu'l-Luga, (Thk.: Abdüsselam Harun), ys., trs.
• er-Râzî, Muhammed b. Ebîbekr b. Abdilkâdir, Muhtâru's-Sıhâh, (Thk.: Mahmûd Hâtır), Beyrut, 1995.
• -----------er-Râgıb el-İsfehânî, el-Müfredât fî Garîbi'l-Kur'ân, Tahrân, trs.
• --------------------------ez-Zebîdî, es-Seyyid Muhammed Murtaza, Tâcu'l-Arûs, ys., trs.
• Güner, Galip, “Yarat-Yaratmak, Halk Etmek Fiilinin Etimolojisi”, Erciyes Üni.. Edebiyat Fak. Türk Dili ve Ed. Böl, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 7/3, Summer 2012, p. 1415-1423, Ankara-Turkey.
• Halîl b. Ahmed el-Ferâhîdî, Kitâbu'l-Ayn, (Thk.; Mehdî el-Mahzûmî, İbrâhîm es-Sâmirânî), (I-VIII), Beyrût, 1988.
• ------------------İbn Düreyd, Cemheretü'l-Luga, ys. trs.
• İbn Fâris, Ebu'l-Hüseyn Ahmed, Mu'cemu Mekâyisi'l-Luğa, (Thk.: Abdüsselam Muhammed Hârûn), (I-VI), Beyrut, 1991.
• İbn Mâce, Ebû Abdullâh Mahmûd b. Yezîd, es-Sünen, İstanbul, 1992.
• İbn Manzûr el-İfrîkî, Ebu'l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü'l-Arab, (I-XV), Beyrût, trs.
• İbn Sîde, Ebü’l-Hasen Alî b. İsmâîl ed-Darîr el-Mürsî, el-Muhkem ve'l-Muhîtu'l-A'zâm, (I- XII), ys. trs.
• İbnu'l-Esîr, Ebu's-Saâdât el-Mübârek b. Muhammed el-Cezerî, en-Nihâye fî Garîbi'l-Hadîs, (Thk.: Mahmûd Muhammed Tenâhî, Tâhir Ahmed ez-Zâvî), (I-V), Beyrut, 1979.
• İbrâhîm Mustafa, Ahmed ez-Ziyâd, Hâmit Abdülkadir, Muhammed en-Neccâr, el- Mu’cemu’l-Vasiyt, (Thk.; Mecmeu'l-Lugati'l-Arabiyye), ys. trs.
• Karaman, Hüseyin Ebubekir er-Râzi'ye Göre Yaratma, Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Erzurum, 2005. S. 23.
• Kaşar Veysel, “Yaratma Sıfatı Bağlamında Tabiat Kanunları”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Kelam Araştırmaları, 2010, 8:1 SS.211-236.
• Mu'cemu Elfâzı'l-Kur'âni'l-Kerîm, Mecmeu'l-Lugati'l-Arabiyye, Mısır, 1988.
• Muhammed Fuâd Abdulbâkî, el-Mu’cemü’l-Müfehres, Kâhire, 1364.
• Roger Arnaldez, Kur'an'da Yaratma Kavramıyla İlgili Ayetler Hakkında Semantik bir Tahlil, (Çev. Prof. Dr. Sadık Kılıç), Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 28, Erzurum, 2007.