İBRAHİM KÛRÂNÎ’NİN “‘UCÂLE FÎ İ‘RÂBI LÂ İLÂHE İLLALLAH” ADLI ESERİ

Yıl 2015, Sayı: 62, 717 - 734, 30.04.2015

Ahmet Gemi

Öz

İbrahim Kûrânî kelime-i tevhîdin i‘rabıyla ilgili eser veren ilk İslâm âlimlerindendir. Bu konuda üç eser kaleme almıştır. Eserlerinde kelime-i tevhîdin i‘rab vecihlerini detaylı bir şekilde ele alan Kûrânî, tahkîkini yaptığımız “‘Ucâle fî i‘râbı lâ ilâhe illallâh” adlı eserinde de kelime-i tevhîdin i‘râb vecihlerinden - bedel, mübtedâ-i muahhar-haber-i mukaddem ve sıfat gibi-birkaçına değinmektedir.

Anahtar Kelimeler

İbrahim Kûrânî, i‘râbı lâ ilâhe illallâh, Kelime-i Tevhîd, i‘râb.

Kaynakça

• Anay, Harun, “Devvânî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1994, IX/257-62. Ann K. S. Lambton, “al-Dawânî”, Encyclopedie de l’İslam (nouvelle edition) Leiden, 1975, II/179-180.
• Atıf Efendi Yazma Eser Kütüphanesi, no: 2441 el-‘Ayyâşî, Ebû, Salim er-Riḥletü’l-‘Ayyâşiyye I-II, (1. Baskı), Abu Dabî 2006, Dâru’l- Mağrib, Rabat, 1977.
• Birışık, Abdülhamit, İ‘râbü’l-Kur’ân md. Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 2000, XXII/376-379.
• Bruinessen, Martin Van, “The İmpact of Kurdish Ulama on Indonesian Islam”, Les Annales de L’autre Islam, 1998. V/83-106.
• Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Muellifleri, Matbaa-i ‘Amira, 1342h., I/226. el-Cebertî, Abdurrahman b. Hasan, ‘Acâibu’l-Âsar fî’t-terâcîm ve’l-Ahbâr I-III, Dâru’l- Kütübi’l-Mısriyye, Kâhire, 1997.
• Eroğlu, M. “Devvânî”, İslâm ansiklopedisi, Milli Eğitim Bakanlığı Yay. İstanbul, 1977, III/565-566.
• Feener, R. Michael, “Shaykh Yusuf and the Appreciation of Muslim ‘Saints’ in Modern Indonesia” Journal for Islamic Studies, 1999, 18-19, s. 112-131.
• Gemi, Ahmet, İbrahim Kûrânî’nin “İnbâhu’l-enbâh ‘alâ tahkîki i‘râbi lâ ilâhe illallah” Adlı Eserinin Tahkîki, Basılmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 2013.
• Gemi, Ahmet, Ebû Abdillah Celâluddîn Muhammed b. Es‘ad b. Muhammed ed-Devvânî ve “Risâle fî i‘râbı lâ ilâhe illallâh” Adlı Eseri, Ekev Akademi Dergisi, 2014, S.58. , s.723-738.
• el-Hâmevî, Yâkût, Mu‘cemu’l-Buldân I-V, Dâru’s-Sâdir, Beyrut, (?), III/375-376. Hizmetli, Sabri “Garânîk Meselesi Üzerine”, İslâmî Araştırmalar, 1989. C.3, S.2, s. 40- 58.
• Kâdirî, Muhammed Tayyib, Neşru’l- Mesâni li Ehli Karni’l-Hâdî Aşere ves-Sânî, Thk. M. Haci A. Tevfi, Daru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut, 1996, X/1790-1795.
• Kehhâle, Umer Rıza, Mu‘cemu’l-Muellifîn ve Terâcimu’l-musannifîn I-XV, Dâru İhyâi Turâsi’l-Arabiyye, Beyrut, 1957, I/ 21.
• Kılıç, M. Erol, Muhyiddin İbnü’l-arabî, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1999, 20/493-516.
• Knysh, Alexander, Tasavvuf Tarihi, terc: İhsan Durdu, İzmir, 2011. Kûrânî, İbrahim, Meşraul-Vurûd ilâ Matlai’l-Cûd, Süleymaniye Kütüphanesi (Reşid Efendi), No: 443/2.
• Medine Melik Abdülaziz Kütüphanesi, Arif Hikmet Bölümü, no: 415/14; Mohammed ben Cheneb, “Ayyâşî”, İslam Ansiklopedisi, MEB. Yay. İstanbul, 1977, II/79-80.
• Muhammed b. Abdillah Ebû Abdillah Hâkim en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek ‘ala’s-Sahîhayn I-VI, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
• Müstakimzâde Süleyman Efendi, Mecelletu’n-nisâb fi’n-niseb ve’l-kunâ ve’l-elkâb, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Hâlet Efendi, no: 628. v. 280a.
• es-Sehâvî, ed-Dav’ul-Lâmi‘ li ehli’l-Karni’t-Tasi‘ I-XII. Menşûrâti Dâri Mektebeti’l- Hayat, Beyrut, ths.
• Süleymaniye Ktp., H. Hüsnü Paşa Böl. No: 600/1.
• eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali, el-Bedrü’t-tâli’ bi mehâsin-i min ba’di’l-karni’s-sânî, Beyrut, 1998.
• Şimşek, Mehmet Ali, Arap Dilinde Çok Anlamlılık ve Karine İlişkisi, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, 2000.
• , Arap Dilinde “İ‘râbın Yeri, Anlatım ve Anlamadaki Rolü”, Nüsha Dergisi, 2006 yıl VI, S.22, s. 25-48.
• V. Minorsky “Şehrezur”, İslam Ansiklopedisi, MEB Yay., İstanbul, 1979, XI/396-397. Yılmaz, Hasan Kamil, “Ayyâşî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1994. IV/297. Yılmaz, Ömer, İbrahim Kûrânî: Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Anlayışı, İnsan Yay. İstanbul, 2005.
• ez-Ziriklî, Hayreddin, el-A‘lâm Kâmûsu Terâcîm li-eşheri’r-Ricâl ve’n-Nisâ I-XI, Dâru’l- ‘ilm, Beyrut, 2002.