الحركة الحديثية في كاسط في القرنين الأكؿ كالثان

Yıl 2016, Sayı: 66, 73 - 106, 28.04.2016

Ali Mustafa

Öz

Bu araştırma, hicri birinci ve ikinci yüzyılda Vasıt şehrindeki hadis rivayeti olgusuna ışık tutmaktadır. Bu itibarla, öncelikle şehrin gelişiminin ve şehrindeki ilmi hayatın izlerini sürmekte ve daha sonra şehirdeki rivayet hareketine Sahabenin etkisinin boyutlarını incelemektedir. Çalışmamız, Vasıt’taki ravi tabakalarına dair bir bibliyografya ve bu ravilerin meşhur senetlerini, ayrıca Vasıt’taki hafızları ve bu hafızların dışarıyla olan münasebetlerini içermektedir. Son olarak ise, Vasıt’taki hadis rivayetinin sorunlarını ele almakta ve buradaki hadis hareketinin önemli hususiyetlerini serdetmeye çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hadis Ekolleri, Vasit Şehrinde Hadis İlmi, Vasit Şehri, Hadis Tarihi, Ravi Tabakati.

Kaynakça

• İbnu’l-Esîr, İzzuddîn ‘Ali b. Muhammed el-Cezerî (630/1233), el-Kâmilfi’t-târîh, tah. ‘Umer ‘Abdusselam, daru’l-kitâbi’l ‘arabî, Beyrut,1. Baskı, h. 1317.
• Bahşel, Eslem b. Sehl er-Râzî el-Vâsıtî (292/905), Târîhu vâsıt, tah. Kuris ‘Avvâd, Âlemukutub, Beyrut, 1. Baskı, (1406/1986).
• İbn Battael-Ukburî, Ubeydulllah b. Muhammed (387/997), el-İbânetu’l-kubrâ, tah. Osman ‘Abdullah el-Usyubî, Dâru’r-râye, Riyad,1. Baskı, h. 1425.
• el-Belâzurî, Ahmed b.Yahya (279/892), Futûhu’l-buldân, Matbaatulecneti’l-beyâni’larabî, Kâhire.
• İbn Tağrî Berdî, Ebu’l-Muhâsin Cemâluddîn Yusuf (874/1470), en-Nucûmu’z-zâhire fî mulûki Mısrve’l-Kâhire, Vezâretu’s-sakâfe, Dâru’l-kutub, Mısır.
• İbn Ebî Hâtim er-Râzî, Abdurrahman İbn Muhammad (327/938), el-Cerhuve’tta‘ dil, Dairetu’l-maarifi’l-İslamiyye, Haydarabad, Hindistan (1271/1952), Daruihyaiturasi’l-arabî, Beyrut.
• İbnHibban, Muhammad b. Hibbanel-Bustî (354/965), es-Sikât, Dairetu’l-maarifi’l-islamiyye, Haydarabad, Hindistan (1393/1973). Kitabu’l-mecrûhînmine’l-muhaddisîn ve ‘d-duafâive’l-metrûkîn, tah. Mahmut İbrahim, daru’l–va‘y, Halep.
• Meşâhîru‘ulemai’l-emsâr, tah. Merzûk İbrahim, Darulvefâ, (1411/1991) Mısır.
• İbnHacar el-Askalânî, Ahmed b. Ali (852/1448), el-İsâbe fîtemyîzi’s-sahâbe, tah. Ali el- Bicâvî, Dâru’l-cîl, Beyrut (1412/1992). Takrîbu’t-tehzîb, tah. Mustafa Abdulkadir, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut (1415/1995). Tehzibu’t-tehzîb, Dâru’l-fikr, (1404/1984) Tabakâtu’l-mudellisîn, tah. Asım el-Karyûtî, Mektebetu’l-menar, Zerka, Ürdün.
• El-Hallâl, Ebubekir Ahmed b.Muhammed (311/923), es-Sünne, tah. Atiyyeez-Zehrânî, Dâru’r-raye, Riyad, h. 1410.
• İbnHulkân, Ahmed b.Muhamedel-Erbilî (618/1282), Vefayâtu’l-A‘yân, tah. İhsan Abbas, Dar sadr, Beyrut, m. 1900.
• Halife b. Hayyât, Ebu Amr el-Usfurî (240/854), et-Tabakât, tah. Süheyl Zekkâr, Dâru’lfikr, Beyrut (1414/1993).
• Hatîb el-Bağdadî, Ahmed b. Ali (463/1072), Târîhubağdâd, tah. Beşşar‘Avvâd, Dâru’lğarbi’l- İslâmî, h. 1422.
• Ez-Zehebî, Muhammed b. Ahmed (748/1347), Târîhu’l-İslâm vevefâyâtu’l-meşâhîrive’la‘ lâm, tah. Beşşar ‘Avvâd, Dâru’l-ğarbi’l-İslâmî, m. 2003, Siyerua‘lâmi’n-nubelâ, tah. Şuayb el-arnaût, Muessesetu’r-risâle, Beyrut, 1413h. Muhtasarutârîhi İbned-Debîsî, tah. Mustafa Abdulkadir, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut (1417/1997). Mizanu’l-i‘tidâl fî nakdi’r-ricâl, tah. Ali el-Bicâvî, Dâru’l-ma‘rife, Beyrut.
• İbnSa‘d, Muhammed b. Sa‘d ez-Zûrî (230/844), et-Tabakâtu’l-kubrâ, tah. İhsan Abbas, Dâr sâdır, Beyrut, m. 1968.
• Es-Suyûtî, Celaluddin Abdur rahman b. Ebibekr (911/1505), Tabakatu’l-huffâz, Dâru’lkutubi’l- ilmiyye, Beyrut, h. 1400.
• Ebu Tâhir es-Silefî, Ahmed b. Muhammed (576/1180), Suâlâtu’l-hafizi’s-silefî li hamîs el-hevzî ‘an cemaatinmin ehli Vâsıt, tah. Muta‘et-tarâbişî, Matba‘atu’l-hicazbi Dımeşk (1396/1976).
• İbnAbdiber, Yusuf b. Abdilleh (463/1071), el-isti‘ab fîma‘rifeti’l-ashâb, tah. Ali el-Bicâvî, Dâru’l-cîl, Beyrut, h. 1412.
• İbn‘Adiy, Abdullah b. Adiyec-Curcânî (365/976), el-Kâmil fî du‘afâi’r-ricâl, tah. Yahya Muhtar, Dâru’l-fikr, 1. Baskı,(1409/1998).
• İbn Asâkir, Ebu’l-kâsım Ali b. Huseyn (571/1176), Tarihu Dimeşk, tah. Ali Şîrî, Dâru’lfikr (1419/1998).
• El-İsâmî, Abdulmelik b. Huseyn (1111/1699), Simti’n-nucûmi’l-‘avâlî fî Ahbâri’levailive’t- tevâlî, tah. ‘Âdil Ahmed ve Ali Muevved, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, h. 1419.
• El-Ukaylî, Muhammed b. ‘Amr (322/934) ed-Du‘afau’l-kebîr, tah. Abdulmu‘tî Kal‘acî, Dâru’l-kutubi’l-ilmiyye, Beyrut, h. 1404.
• El-‘Alâî, Salâhuddîn Halil b. Keykeldî (761/1359), Câmi’u’t-tahsîl fî ahkâmi’l-merâsîl, tah. Hamdîes-Selefî, ‘Âlemu’l-kutub (1407/1986).
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâîl (774/1372), el-Bidâye ve’n-nihâye, tah. Ali Şîrî, Dâruihyai’tturâsi’l-‘ Arabî (1408/1998).
• El-Lâlakâî, Hibetullah b. Hasan (418/1027), Şarhui‘tikadiehli’s-sünneti ve’l-cama‘a, tah. Ahmed el-Ğâmidî, Dârutaybe, h. 1423.
• El-Makdisî, Muhammed b. Ahmed (380/990), Ahsenu’t-tekasim fîma‘rifeti’l-ekâlîm, Mektebetumedbûlî, Kahire, h. 1411.