SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMEN ADAYLARININ “MİLLİ BAYRAM” KAVRAMINA İLİŞKİN METAFOR DURUMLARI

Yıl 2020, Sayı: 82, 501 - 514, 22.06.2020

Ülkü Ulukaya Öteleş

Öz

Bu çalışma, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “milli bayram” kavramına yönelik algılarının metafor yoluyla belirlenmesini amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “milli bayram” kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar ve geliştirilen metaforların ortak özellikler açısından yer aldığı kavramsal kategoriler incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örneklem türlerinden ölçüt örneklem kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler öğretmenliği 1. ve 4. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından hazırlanan yapılandırmış formla adaylardan “milli bayram …………. gibidir; çünkü…............ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde94 öğretmen adayının 47 metafor geliştirdiği tespit edilmiştir. Geliştirilen metaforlar 6 kategori altında toplanmıştır. Bu kategoriler: bağımsızlık olarak milli bayramlar, sosyo-kültürel etkinlik olarak milli bayramlar, tatil olarak milli bayramlar, yaşam kaynağı olarak milli bayramlar, milli ve kültürel değer aktarımı olarak milli bayramlar ve diğerdir. Araştırma bulguları öğretmen adaylarının milli bayram kavramını doğru olarak algılayıp, yorumladığını göstermektedir. Bu durum öğretmen adaylarının milli bayram kavramı hakkında sahip olduğu bilginin yeterli ve doğru olduğunun göstergesidir. Bununla birlikte Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının milli bayram kavramına yönelik tutumlarının da olumlu olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Metafor, Milli Bayram, Olgu Bilim, İçerik Analizi.

Kaynakça

• Ada, S. (2013). Öğrencilerin matematik dersine ve matematik öğretmenine yönelik algılarının metafor yardımıyla belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aktürk, A. O., Mihçi, S., ve Çelik, İ. (2015). Metaphors of high school students about the concept of “interactive whiteboard”. International Journal Of Education İn Mathematics, Science And Technology, 3(2), 120-131.
• Alkış, S. (2009). Turkish geography trainee teachers’ perceptions of geography. Interna- tional Research in Geographical and Environmental Education (IRGEE), 18(2), 123-136.
• Aydın, F. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin coğrafya kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 10 (3),1293-1322.
• Aydın, M. Z.(2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6(18), 16-19.
• Balcı, F. A. ve Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve değer eğitimi uygulamaları konusunda öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1),195-213.
• Baltacı, A. (2017). Nitel veri analizinde Miles-Huberman modeli. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1-14.
• Coşkun, M. (2010). Lise öğrencilerinin iklim kavramıyla ilgili metaforları (zihinsel im- geleri). Turkish Studies Interational Periodical for Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 919-940.
• Dickmeyer, N. (1989). Metaphor, model and theory in education research. Teachers Col- lege Record, 91(2), 151-160.
• Ekici, G. ve Akdeniz, H. (2018). Öğretmen adaylarının “sınıfta disiplin sağlamak” kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (33), 26-37.
• Erdem, A. (2019). Sivas halkının milli bayramlara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Girmen, P. (2007). İlköğretim öğrencilerinin konuşma ve yazma sürecinde metaforlardan yararlanma durumları. Yayınlanmamış doktora tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Gökçeer, F. (1996). Ulusal günlerimiz ve Mustafa Kemal Atatürk. Türk İdare Dergi- si,(411), 41-45.
• Gültekin, M. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının eğitim programı kavramına yükledikleri metaforlar. Eğitim ve Bilim, 38(169),126-141.
• Karadeniz, O., Er, H. ve Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin sbs’ ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64-81.
• Kaya, E., ve Öner, G. (2017). 100. Yaşındaki sosyal bilgiler dersini sosyalleşme ve toplu öğretim ekseninde yeniden düşünmek. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 1-25.
• Koç, E. S. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmen ve öğretmenlik mesleği kavramlarına ilişkin metaforik algıları. İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1),51-71.
• Koçoğlu, E. ve Aydın, M. (2017). Alan uzmanlarına göre 2017 sosyal bilgiler programının 2005 programı çerçevesinde analizi. International Journal Of Social Science Research, 6(1), 60-72.
• Köksal, Ç. (2010). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin, ebeveynlerini ve öğretmenlerinin okuma-yazma kavramına yükledikleri anlamlar: metaforik bir analiz. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kurtdaş, E. M (2017). Toplumsal değişme bağlamında gençlik sorunları. Turkish Studies, 12(25), 513-534.
• Modell, A. H. (2009). The metaphor the bridge between feelings and knowledge. Psychoanalytic Inquiry, 29, 6-11.
• İlyas, A. (2018). Yerel basına göre 1935-1950 yılları arasında Urfa’da mahalli ve milli bayram kutlamaları. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 8(16), 202-217.
• Sağdıç, M. ve İlhan, G. O.(2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının ‘‘vatan’’kavramına ilişkin metaforik algıları. International Journal of Geography And Geography Education (IGGE),38, 104-118.
• Şehirli, Y. A. (2019) 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’na ilişkin sınıf eğitimi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının metaforik algıları. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(4), 68-76.
• Töremen, F.ve Döş, İ. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin müfettişlik kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9, 1973-2012.
• Varışoğlu, B. ve Kaşaveklioğlu, G. (2019). Atanamayan öğretmen kavramına yönelik metaforlar. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 473-490.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.