FAİZ; ENFLASYON, DÖVİZ KURU VE BÜYÜME İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Sayı: 79, 53 - 68, 14.10.2019

Sefer Uçak Bilal Şahan

Öz

Enflasyon hedeflemesi stratejisi, son dönemde dünya genelinde yaygın olarak kullanılan para politikası stratejisidir. Bu stratejinin uygulanmasında, merkez bankalarının büyük sorumlulukları vardır. Merkez bankası yılsonu enflasyon hedeflerine ulaşmak için elindeki para politikası araçlarını kullanır. Faiz oranları, bu stratejinin en çok kullanılan araçlarından biridir. Faiz oranlarında meydana gelen değişimler diğer makroekonomik göstergeleri etkilemektedir. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde faiz oranlarındaki değişimlerin enflasyon, döviz kuru ve büyüme oranlarına etkisi 2006:01-2017:12 dönemi için; birim kök testi, eş bütünleşme testi, vektör hata düzeltme modeli, Granger nedensellik testi sonuçları ve VAR modeli denklem analizi ile yapılmıştır. VAR modeli denklem sonucuna göre; faiz oranlarında %1’lik bir artış döviz kurlarında %0.32’lik, enflasyonda %0.49’luk ve ekonomik büyümede %0.27’lik azalmaya neden olur.

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası, Para Politikası, Faiz Politikası, Enflasyon, Büyüme, Döviz Kuru Oranları.

Kaynakça

• Acet, H. (2008). Para politikası stratejisi olarak enflasyon hedeflemesi rejimi: teori, politika ve Türkiye üzerine bir değerlendirme, Basılmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. http://tez2.yok.gov.tr/ (Tez No. 234726).
• Akgül, I., & Özdemir, S. (2018). Enflasyon-faiz oranı ve enflasyon-döviz kuru ikilemi: GEG programı döneminde Türkiye gerçeği. Ege Akademik Bakis, 18(1), 153– 165.
• Akıncı, M., & Yılmaz, Ö. (2016). Enflasyon-faiz oranı takası: Fisher hipotezi bağlamında Türkiye ekonomisi için dinamik en küçük kareler yöntemi. Sosyoekonomi, 24(27), 33–55.
• Aktan, C. C., Utkulu, U., & Togay, S. (1998). Nasıl bir para sistemi? Parasal disiplin ve parasal istikrar için alternatif öneriler. İstanbul: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası.
• Allan, H. M. (1995). Monetary, credit and (other) transmission processes: A Monetarist perspective. The Journal of Economic Perspectives, 9(4), 49–72.
• Altıntaş, H. (2016). Petrol Fiyatlarının gıda fiyatlarına asimetrik etkisi: Türkiye için NARDL modeli uygulaması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(4), 1–24.
• Araujo, T. (2017). Does lowering the ınterest rate stimulate economic growth? An analysis of current macroeconomic policy. Unpublished Undergraduate Theses, University Of Central Florida Libraries. https://stars.library.ucf.edu/cgi/ viewcontent.cgi?article=1220&context=honorstheses
• Çetin, D., & Aksoy, E. (2016). OECD Ülkeleri ile yükselen piyasalarda finansal gelişme ve faiz oranlarının, ekonomik büyüme üzerindeki etkisi. Ekonomi, İşletme, Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2(2), 69–91.
• Davcev, L., Hourvouliades, N., & Komic, J. (2018). Impact of interest rate and inflation on GDP in Bulgaria, Romania and FYROM. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 20(2), 131–147.
• Davidson, J., & De Jong, R. M. (2000). The functional central limit theorem and weak convergence to stochastic integrals II: Fractionally İntegrated Processes. Econometric Theory, 16(5), 643–666.
• Demirgil, B., & Türkay, H. (2017). Türkiye’de faiz oranlarını etkileyen faktörler: Bir ARDL/sınır testi uygulaması. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (3), 907–928.
• Dikmen, N. (2018). Ekonometri: Temel kavramlar ve uygulamalar. (4.Baskı), Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö., & Değer, O. (2016). Enflasyon ve faiz oranı arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405– 425.
• Eroğlu, Ö. (2004). Para teorisi ve politikası ders notları. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: Journal of The Econometric Society, 424–438.
• Gül, E., Ekinci, A., & Özer, M. (2007). Türkiye’de faiz oranları ve döviz kuru arasındaki nedensellik ilişkisi: 1984–2006. İktisat İşletme ve Finans, 22(251), 21–31.
• Karahan, Ö., & Çolak, O. (2017). Enflasyon hedeflemeli rejim altında Türkiye ekonomisinde faiz oranı ve döviz kuru ilişkisi. International Journal Of Management Economics & Business, 13, 983–991.
• Karahan, Ö., & Yılgör, M. (2017). The causal relationship between ınflation and ınterest rate in Turkey. Journal of Asian Development Studies 6(2), 15-21.
• Low, Y. W., & Chan, T.-H. (2017). Foreign exchange rate, ınterest rate, ınflation rate and economic growth in Malaysia. Global Business & Management Research, 9 (4), 110–127.
• Mercan, M. (2013). Enflasyon ve nominal faiz oranları arasındaki uzun dönem ilişkinin fisher hipotezi çerçevesinde test edilmesi: Türkiye Örneği. Ataturk University Journal of Economics & Administrative Sciences, 27(4), 368–384.
• Moyo, C., & Le Roux, P. (2018). Interest rate reforms and economic growth: the savings and ınvestment channel. Munich Personal Repec Archive, 85297, 1–22. https:// mpra.ub.uni-muenchen.de
• Paya, M. (2013). Para teorisi ve para politikası. İstanbul: Türkmen Kitabevi
• Saymeh, A. A. F., & Orabi, M. M. A. (2013). The effect of ınterest rate, ınflation rate, GDP, on real economic growth rate in Jordan. Asian Economic and Financial Review, 3(3), 341–354.
• TCMB Yayınları. (2013). Enflasyon ve fiyat istikrarı. Ankara: TCMB Yayınları.
• Torun, M., & Karanfil, M. (2016). 1980-2013 dönemi Türkiye ekonomisinde enflasyon ve faiz orani arasindaki ilişki. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(27), 473-492.
• Uysal, D., Mucuk, M., & Alptekin, V. (2008). Finansal serbestleşme sürecinde Türkiye ekonomisinde faiz ve kur ilişkisi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10(2), 48–64.
• Život, E., & Andrews, D. W. K. (1992). Further evidence on the great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251–270.