SOSYAL MEDYA KULLANICILARININ SOSYAL AĞLAR VE MARKA İTİBARLARINI ALGILAMALARINA İLİŞKİN BİR SAHA ÇALIŞMASI

Yıl 2019, Sayı: 79, 235 - 254, 14.10.2019

İrfan Ertekin

Öz

Bu araştırma, sosyal medya kullanıcılarının, sosyal ağlar ve marka itibarına ilişkin algılamalarının değişkenlere göre anlamlı farklılaşma gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma; sosyal medya kullanıcılarının sahip oldukları yaş, cinsiyet, eğitim, sosyal medya uygulamaları, sosyal medya kullanım amaçları, düzenli takip ettikleri markalar, genel sosyal medya kullanım sıklıkları, günlük sosyal medya kullanımları, sosyal medyada paylaşım türleri, itibara ilişkin görüşleri, markaların sosyal ağlardaki itibarını etkileme durumuna ilişkin görüşleri gibi değişkenler açısından ele alınmıştır. Araştırma, basit tesadüfi örneklem yoluyla Adana il merkezinde 270 (N= 270) sosyal medya kullanıcısı ile sahada gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, tarama modelinden yararlanılarak, elde edilen verilerin bilgisayar ortamına aktarılması sürecinden sonra kayıp veri ve uç değer analizleri yapılmış ve veri setinin normallik özelliği incelenmiştir. Bu amaçla Kolmogorov-Smirnov testi ve Histogram grafikleri incelenerek veri setinin parametrik nitelik taşıdığı belirlenmiştir. Son aşamada ise Levene homojenlik değerleri incelenmiştir. Bu aşamadan sonra araştırma sürecinde cevap aranan alt problemlerin analizinde bağımsız örneklemler için t testi ve tek faktörlü varyans analizi (Anova), veri analizinde ise SPSS 21.00 paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; yaş, eğitim, sosyal medya uygulaması, sosyal medya kullanım amacı, sosyal ağlarda marka takip edip etmeme, sosyal medyanın itibar üzerindeki etkisine ilişkin görüşler değişkenlerinin, sosyal medya kullanıcılarının sosyal ağlar ve marka itibarı ile ilgili algılamalarını etkilediği, buna karşın; cinsiyet, sosyal medya kullanım sıklığı, günlük sosyal medya kullanım sıklığı, yapılan paylaşım türleri, sosyal medya kullanım amacı, marka itibarını etkileme durumu, değişkenlerinin ise etkilemediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya, Sosyal Ağ, Marka İtibarı, Saha Çalışması, Algı.

Kaynakça

• Ackland, R. (2013). Web social science. Los Angeles. London: New Delhi. Singepore. Washington: Sage Publishing.
• Adadağ, Ö. ve Yıldızcan C. (2011). Küreselleşme ve demokrasi. Ankara: Dipnot Yayın- ları.
• Aslım, H. (2007). Marka sadakatinin satın alma davranışı üzerindeki etkileri: Bir uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme/Gazeteclik Anabilim Dalı Erişim 08 Mayıs 2019.
• Atabek, Ü. (2005). İletişim teknolojileri ve yerel medya için olanaklar, Sevda Alankuş (Der.), Yeni iletişim teknolojiler ve medya (61-90). İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Aytekin, Ç. (2011). Wiki uygulamalarına iletişimsel yaklaşım ile bir model önerisi. Online Academic Journal of Information Technology, 2(5), s.7-17. Erişim 11 Mayıs 2019, https://ajit-e.org/makale_yayin_kopyalari/19_rev1.pdf
• Chomsky, N. (2012). Medya gerçeği. İstanbul: Everest Yayınları.
• Çakır, H. ve Topçu, H. (2005). Bir iletişim dili olarak İnternet. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), s. 71-96.
• Çetintaş, H.B. (2014). Kurumsal iletişim stratejisi ve kurumsal bloglar. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Davis, A. (2006). Halkla ilişkilerin ABC’si. İstanbul: MediaCat Yayınları.
• Diker, E. ve Koçyiğit, M. (2017). Halkla ilişkiler algısı ve marka itibarı arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi, İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), s.574-590. Erişim 11 Mayıs 2019, https:// dergipark.org.tr/download/article-file/357697.
• Erdoğan, İ. (2014). Medya teori ve araştırmaları. Ankara: Erk Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2011). İletişim anlamak. Ankara: Pozitif Matbaacılık.
• Fiske, J. (2012). Popüler kültürü anlamak. (S.İrvan, Çev.). İstanbul: Parşömen Yayıncılık.
• Geçikli, F., Erciş, M.S.ve Okumuş, M. (2016). Kurumsal İtibarın bileşenleri ve parametreleri üzerine deneysel bir çalışma: Türkiye’nin öncü kurumlarından biri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2016 20(4), s. 1549-1562. Erişim 11 Mayıs 2019, https://dergipark.org.tr/download/article- file/265472
• İrvan, S. (2014). Medya, kültür, siyaset. Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Janowits, M. (1968). The study of mass communication, içinde Sills, D. E. (der), International Encyclopedia of the Social Sciences, New York: MacMilan and Free Press.
• Jensen, J. F. (1998). Interactivity: Tracing a new concept in media and communication studies. Nordicom Rewiev 19 (1).
• Hinton, S.ve Hjorth, L. (2013). Understanding social media. Los Angeles. London: New Delhi. Singepore. Washington DC: Sage Yayınları.
• Kurtuluş, K. (2006). Pazarlama araştırmaları, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Kuyucu M. ve Karahisar T. (2013). Yeni iletişim teknolojileri ve yeni medya. İstanbul: Zinde Yayınları.
• Maigret, E. (2014). Medya ve iletişim sosyolojisi. (Çev. Halime Yücel), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mutlu, E. (2005). Globalleşme, popüler kültür ve medya. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Oskay, Ü. (2010). Kitle iletişiminin kültürel işlevleri. İstanbul: Der Yayınları.
• Özdemir, S.S., Özdemir M., Polat, E. ve Aksoy, R. (2014). Sosyal medya kavramı ve sosyal ağ sitelerinde yer alan online reklam uygulamalarının incelenmesi, Electronic Journal of Vocational Colleges, s. 58-64.
• Özdemir, H. (2019). Dönüştürücü tüketici araştırması. B. Nakıboğlu (Ed.), Pazarlama Araştırmaları I (33-43). Ankara: Akademisyen Kitapevi.
• Öztürk, N. (2010). Marka yönetimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Erişim 10 Mayıs 2019, http://sites.khas.edu.tr/tez/neylanozturk_izinli.pdf
• Özgüven, N. (2010). Marka değeri: Global markaların değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), s.141-148.
• Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z. ve Demir, M. (2013). İnternet ve sosyal medya kullanımı üzerine bir uygulama. Selçuk İletişim Dergisi, (7), (4) s.23-32.
• Şenses, F. (2013). Neoliberal küreselleşme ve kalkınma. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tiryaki, S. (2015). Toplumsal yaşamda Facebook bağımlılığı: Konya örneğinde bir saha araştırması, Yayınlanmamış doktora tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Ana Bilim Dalı, Erişim 07 Mayıs 2019, https:// www.guvenliweb.org.tr/dosya/Obbyt.pdf
• Torlak, Ö., Doğan, V. ve Özkara, B.Y. (2014). Marka farkındalığı, marka imajı, markadan etkilenme ve markaya güvenin marka bağlılığı üzerindeki görece etkilerinin incelenmesi: Turkcell örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, (IX) I, s.147-161. Erişim 08 Mayıs 2019, http://www.beykon.org/dergi/2014/SPRING/ O.Torlak.pdf
• Tufan, YeniÇıktı, N .(2016). Sosyal medya kullanım motivasyonları: Facebook ve Twitter kullanıcıları üzerine kullanımlar ve doyumlar araştırması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tutal, N. (2005). Küresellleşme, iletişim, kültürlerarasılık. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Tutar, H. ve Yılmaz, M.K., (2005). İletişim, genel ve örgütsel boyutuyla. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uluç, G. (2003). Küreselleşen medya: iktidar ve mücadele alanı. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Usluel, Y.K., Demir, Ö. ve Çınar, M. (2014). Sosyal ağların kullanım amaçları ölçeği. Eğitim Teknolojileri Araştırma Dergisi, 5(2), s.1-18.
• Ünalan, D., Baştürk, M., Somunoğlu İkinci, S. ve Aydın, A. (2017). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin sosyal ağ sitesi kullanım alışkanlıklarının kişilik özellikleri ile ilişkisi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 16 (2), s. 21-31. Erişim 10 Mayıs 2019, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/28/2224/23086.pdf
• Vural, Z.B.A.ve Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversitesi iletişim fakültesine yönelik bir araştırma. Journal of Yasar University. 20(5), 3348‐3383.
• Yaylagül L. (2014). Kitle iletişim kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yeşiltaş, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal ağ kullanım profillerinin belirlenmesi. Turkish Studies, 11(3). s. 2387-2406.
• Yılmaz, N. (2013). Sosyalleşme sürecinin siyasallaşma boyutu. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19). s. 319-332. Erişim 07 Mayıs 2019, http://www. ijmeb.org/index.php/zkesbe/article/view/372
• Yüksel, A.H. (2011). İletişimin tanımı ve temel bileşenleri. U. Demiray (Ed.), Etkili iletişim (1-43). Ankara: Pegem Akademi.