SAĞLIK YÖNETİMİ ÖĞRENCİLERİNİN LİDERLİK VE DUYGUSAL ZEKÂ DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Sayı: 80, 247 - 262, 26.12.2019

Handan Ertaş Ramazan Kıraç

Öz

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin liderlik ve duygusal zekâ düzeylerinin araştırılması, liderlik ve duygusal zekâ arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Araştırmada nicel araştırma deseni ve kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini Selçuk Üniversitesi Sağlık Yönetimi bölümünden 232 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Anketin ilk bölümünde demografik veriler ikinci bölümünde ise “Duygusal Zekâ” Ölçeği ve “ Lidelik Özellikleri” ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında analiz edilerek değerlendirilmiştir. Güvenilirlik testi, varyans analizi, t testi analizi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Duygusal zekâ ölçeğinin Cronbach Alpha değeri 0,806 gençlik liderlik özellikleri ölçeğinin ise 0,966 olarak tespit edildi. Duygusal zekâ ve liderlik ortalamaları ile cinsiyet arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Öğrencilerin sınıfları ile duygusal zekâ ve liderlik ortalamaları arasında anlamlı bir fark tespit edilmiştir. Üçüncü sınıf öğrencilerinin ortalamaları birinci ve ikici sınıf öğrencilerinden yüksek çıkmıştır. Duygusal zekâ ile liderlik ortalamaları arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiş olup, duygusal zekâ arttıkça liderlik davranışı da artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Duygusal Zekâ, Üniversite, Öğrenci, Sağlık Yönetimi.

Kaynakça

• Aktemur, A. (2016). Yöneticilerin liderlik tarzlarının çalışanların duygusal zekâları ve örgüt kültürüne ilişkin algıları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• AlHashmei, S.E., Hajee, Z.R. (2013). The relationship between leadership, educationall eveland emotional intelligence. A Case Study İn Bahrain. Indian Journal of Management, 6(1), 24-32.
• Alkın, C. (2006). Liderlik özellik ve davranışlarının belirlenmesi ve konuyla ilgili olarak yapılan bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Anand, R., a Udaya Suriyan, G. (2010). Emotional ıntelligence and ıts relationship with leadership practices. International Journal of Business and Management, 5(2), 65-76.
• Austin, E., Donald, H., Saklofskeand Egan, V. (2004). Personality, well being and health correlates of trait emotional intelligence. Personality and Individual Differences, p.1-12
• Aydın, R. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokullarında eğitim gören bireysel ve takım sporlarıyla uğraşan öğrencilerin liderlik özelliklerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimler, Enstitüsü, Bartın.
• Bakan, İ. ve Büyükbeşe, T. (2010). Liderlik türleri ve güç kaynaklarına ilişkin mevcut- gelecek durum karşılaştırması: Eğitim kurumu yöneticilerinin algılarına dayalı bir alan araştırması, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 12(19), 73-84.
• Bakan, İ ve Güler, B. (2017). Duygusal zekânın, yaşam doyumu ve akademik başarıya etkileri ve demografik özellikler bağlamında algı farklılıkları. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (33), 1-11.
• Bar – O. (2000). Emotional and social intelligence: Insightsfromt he emotional quotientin ventory. In R. Bar-On & J. D. A. Parker (Eds), TheHandbook of Emotional Intelligence, San Franciso, C.A: Jossey-Bass, 363-388.
• Bayrak, S. (2001). Yönetimde bir ihmal konusu olarak güç ve güç yönetimi-II, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 6(1), 23-42.
• Bektaş, Ç. (2016). Liderlik yaklaşımları ve modern liderden beklentiler. Selçuk Üniversitesi, Akşehir Meslek Yüksekokulu, Sosyal Bilimler Dergisi, 2(7), 43-53.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemler, (15. Baskı), Pegem AAkademi.
• Büyükşalvarcı, A ve Gündoğan, H. (2018). Duygusal zekâ ve yaratıcılık arasındaki ilişkiler: üniversite öğrencileri üzerine bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 782-792.
• Cansoy, R ve Turan, S. (2016).Gençlik liderlik özellikleri ölçeği: güvenirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Eğitim Dergisi,1(1), 19-39.
• Chen, W.,Jacobs, R., and Spencer, L.M., (1998). Calculating the competencies of stars, working with emotional ntelligence, New York: Bantam Books.
• Coşkun, R., Altunışık, R., Yıldırım, E. (2017). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Sakarya: Sakarya Kitapevi.
• Çakmak, V. (2018). Duygusal zekânın yazma eğilimi üzerine etkisi; Halkla ilişkiler ve tanıtım öğrencileri üzerine bir uygulama. E-Kurgu, 26(1), 66-81.
• Çalışkur, A (2016). Örgütlerde güç olgusu ve gücün kullanımı, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 29-48.
• Çavuş, M.F ve Harbalıoğlu, M. (2016). Yöneticinin güç kaynakları algısı ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Konaklama işletmeleri üzerine bir araştırma, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 117-130.
• Çetinkaya, G ve İmamoğlu, G. (2018). Üniversite spor eğitimli öğrencilerin liderlik yönelimlerinin farklı değişkenlere göre araştırılması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(59), 719-725.
• Danacı, E. (2015). Spor yöneticilerinin liderlik ve duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi (İstanbul İli Örneklemi), Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Delice, M. (2014). Liderlik eğitiminin öğrencilerin liderlik tutumlarına etkilerinin incelenmesi. Türk İdare Dergisi, 478, 235-262.
• Delice, M. ve Günbeyi, M. (2013). Duygusal zekâ ve liderlik ilişkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 209-239.
• Doğan, S. ve Demiral, Ö. (2007). Kurumların başarısında duygusal zekânın rolü ve önemi. Yönetim ve Ekonomi, 14(1), 209-230.
• Durak, İ. (2018). Girişimcilik niyeti ile duygusal zekâ ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişki: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 281-297.
• Durdu, İ. ve Şahin, S. (2017). Bazı değişkenler açısından ortaokul öğretmenlerin duygusal zekâlarının incelenmesi (İzmir İli Buca İlçesi Örneği). Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi,5(1), 44-58.
• Engin, D. ve Yılmaz, E. (2004). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ yetenekleri ve yaşam doyumları arasındaki ilişki. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Fazeli, Z., Farhangdoost, Y., Fazeli, S. A., (2011) The relationship between emotional intelligence and transformational leadership for managers of their anianministry of agriculture. Journal of American Science, 7(11), 116-121.
• George, J. (2000). Emotions and leadership. The Role of EI. Human Relations, 53(8), 1027-1055.
• Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York: Bantam Books.
• Goleman, D. (2001). Emotional iıntelligence: İssues in paradigm building. İn: Cherniss. The Emotionally Intelligent Workplace, San Francisco: Jossey-Bass, 13-26.
• Göcet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Gümüştekin, G. ve Emet, Canan. (2007). Güçlendirme algılarında değişimin örgütsel kültür ve örgütsel bağlılık üzerine etkileri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (17), 40-66
• Gün, İ. Aras, Özgür. (2018). Liderlik kuramları ve sağlık işletmelerinde liderlik. Sağlık ve Hemşirelik Yönetim Dergisi, 5(3), 217-226.
• Güner, A. N. (2016). Duygusal zekânın örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Çorum.
• Hebert, E.B. (2011). The relation ship between emotional intelligence, transformational leadership, and effectiveness in school principals. The Department Educational Policy Studies Dissertations. Georgia State Univesity.
• Hejase, H.,Hamdar, B., Noureddin, M., Hejase, A., Nsouli, F. (2017).Assessment of ther elationship between managers. Emotional intelligence and employees motivation. TheJournal Of Middle East And North Africa Sciences,3(4), 27-47 . Hilgard, E. (1980). Thetrilogy of mind: Cognition, affection, and conation. Journal of The. History of the Behavioral. Science, 16(2), 107-117.
• Karadavut, Y., Çetin, Ş. (2018). Duygusal zekânın liderlik üzerine etkisi: Okul yöneticileri üzerine bir araştırma. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 359-386.
• Kasapoğlu, A. (2006). Empati ve sempati olgusuna vurgu yapan bazı ayetler. Bilimname, 33-61.
• Kayışoğlu, B., Doğan, İ., Çetin, M. (2014). Gençlik kampı lider adaylarının duygusal zekâ düzeyleri ve iletişim becerilerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, 12 (1), 43-50.
• Kızanlıklı, M., Koç, H., Kılıçlar, A. (2016). Örgütsel güç ve gücün kaynakları üzerine kavramsal bir inceleme. Journal Of Business Research Turk, 8(4), 488-504.
• Korucuoğlu, T. (2016). Örgütsel güç oyunları ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Lunenburg, F.C.(2012). Power and leadership: an ınfluence process. International Journal Of Management, Busıness, and Administration, 15(1),s.1-9.
• Maboçoğlu, F. (2006). Duygusal zekâ ve duygusal zekânın gelişimine katkıda bulunan etkenler. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mayer, J.D.,Salovey P., and Caruso, D.R., (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. PsychologicalInquiry, 15 (3), 197- 215.
• Mayer, J. D, Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence in p. Salovey& D. Sluyter (Eds.), Emotional Development and Emotional Intelligence: Educational Implications, New York: Perseus Books Group.
• Nabih, Y.,Metwally, A., Nawar, Y.S. (2016). Emotional intelligence as a predictor of leadership effectiveness. The Business And Management Review, 7(5), 133- 142.
• Özabacı, N. (2004). Öğretmen adaylarının duygusal zekâ ve sosyal beceri düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Özdenk, S. (2018). Spor eğitimi alan üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin incelenmesi, Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 1033-1045.
• Özdinç, Ö., Bilir, P. (2016). Üst düzey spor örgüt yöneticilerinin duygusal zekâ özelliklerini belirlemeye yönelik bir çalışma. Spor Bilimleri Dergisi, 27(1), 27-39.
• Öztürk, K.E. (2017). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin liderlik yönelimleri ve öz güven davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Pastor, I. (2014). Leadership and emotional intelligence: the effect on performance and attitude. Procedia Economicsand Finance, 15, 985 - 992.
• Patel, S.K. (2017). Emotional intelligence of college level students ınrelationto their gen- der. The International Journal of Indian Psychology, 4(2), 122-128, ISSN 2348- 5396.
• Sarıkabak, M., Eyüboğlu, E., Ayrancı, M. (2018). Bocce (petank) sporcularının duygusal zekâ düzeylerinin, akademik erteleme davranışları üzerine etkisinin incelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 4(1), 163-177.
• Sarıoğlu U.S., Uğur, U. (2014). Yöneticilik ve liderlik ayrımında kişisel farklılıkların rolü. Organizasyon ve Yönetim Bilimler Dergisi, 6(1), 122-136.
• Schutte, N.S., J. M. Malouff, L. E. Hall, D. J. Haggerty, J. T. Cooper, C. J. Golden ve L. Dornheim (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 167-177.
• Şenocak, M. (2015). Duygusal zekâ ve liderlik tarzlarının çalışan verimliliği üzerine etkileri ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tarım, N. (2010). Türk inşaat sektöründe liderlik yaklaşımları ve cinsiyet arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Telbani, N.E. (2014). Emotional ıntelligence and leadership abilities amongst the stu- dents of the faculty of economics and administrative science. An – Najah Univ. J. Res. (Humanities), 28(4), 941-992.
• Timuroğlu, K ve Akpunar, E.N. (2017). Duygusal zekânın girişimcilik niyeti üzerine etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(31),s 875-894.
• Tutar, B. (2008). Liderlik tarzının işgören performansı üzerindeki etkisi ve bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Ünsar, S., Dinçer, D. (2014). Duygusal zekânın işten ayrılma eğilimine etkisi: bir alan araştırması. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 55-66.
• Vroom, V.,Jago, A. (2007). Therole of situation in leadership. American Psychologists, 62, 17-24.
• Yalız, D. (2013). Anadolu üniversitesi beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri incelenmesi. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 94-111.
• Yan, İ. (2008). Duygu-zekâ ilişkisi ve duygusal zekânın yöneticiler üzerindeki etkilerine yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Yılmaz, H., Karahan, A. (2010). Liderlik davranışı, örgütsel yaratıcılık ve işgören performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Uşak’ta bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi, 17(2), 145-158.
• Yorulmaz, M., Kıraç, R. (2019). Duygusal zekâ ile iletişim becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. 4. International Health Sciences and Management Conference 2019-İstanbul. S.128-131.