2018 TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMINDAKİ DİL BİLGİSİ ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ KAZANIMLARA ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Yıl 2019, Sayı: 80, 303 - 318, 26.12.2019

Melike Uluçay

Öz

Türkçe Dersi Öğretim Programı 2005 yılında yapılandırmacı yaklaşıma göre hazırlanarak yürürlüğe girmiş ardından 2015 ve 2017 yıllarında iki kez yenilenmiştir. 2018’de yürürlüğe giren Türkçe Öğretim Programı’nda (MEB, 2018: 8) öğrencilerin gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak dil bilgisi ve yazım kuralları ile ilgili kazanımların artan bir yoğunluk içinde ve aşamalı olarak yapılandırıldığı belirtilmiş ve programda dil bilgisi ile ilgili kazanımlar okuma ve yazma öğrenme alanları içinde verilmiştir. 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki dil bilgisiyle ilgili kazanımları incelemek amacıyla yapılan bu araştırma doküman analizi deseniyle kurgulanmıştır. Programda (MEB, 2019) dil bilgisi ve yazım kuralları ile ilgili kazanımların artan bir yoğunluk içinde ve aşamalı olarak yapılandırıldığı söylenmesine rağmen dil bilgisi ile ilgili en fazla kazanımın 5. sınıf seviyesinde olduğu görülmektedir. Dil bilgisi öğretimi planlanırken önce cümle farkındalığı kazandırıldıktan sonra dil dizgesinin sistemli eklemlenme yapısını kavratmak ve beceriye dönüştürebilmek için parçadan bütüne gidilmesi gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Dersi, Türkçe Dersi Öğretim Programı, Dil Bilgisi Öğretimi, Kazanım, Gelişim Özellikleri.

Kaynakça

• Ağlanmaz, S. (2006). Türk lehçelerinde fiilimsiler ve fiilimsi yapılar (Sıfat-fiilli yapıların karşılaştırmalı incelenmesi). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altunkeser, F. ve Coşkun, İ. (2016). 2009 ve 2015 Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması ve değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. USOS 2016 Özel Sayısı, 114-135.
• Avşar, G. ve Mete, F. (2018). Türkçe öğretim programlarında kullanılan fiillerin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre sınıflandırılması. Karaelmas Journal of Educational Sciences. 6, 75-87.
• Aydın, E. (2017). Türkçe dersi öğretim programlarının (2015 ve 2017) değerlendirilmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(28), 41-66.
• Ayrancı Bağcı, B. ve Mutlu H. H. (2017). Comparıson of 2006, 2015 and 2017 Turkısh lesson teaching programs. International Journal of Language Academy. 5(7), 119 -130.
• Bayburtlu, Y.S. (2015). 2015 Türkçe dersi öğretim programı ve 2006 Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 137-158.
• Börekçi, M. (2004). Türkçe öğretimi bakımından çatı kavramı. V. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri I. Ankara. 487-500.
• Çelikpazu, E. E. (2012). Dil bilgisi öğretiminde çatı kavramı ve bu kavramla ilgili yanılgılar. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ediskun, H. (2017). Yeni Türk dilbilgisi. (13. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erkman-Akerson, F. (2007). Türkçe örneklerle dile genel bir bakış. (Genişletilmiş yeni basım). İstanbul: Multilingual.
• Güneş, F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık. İşeri, K. ve Baştuğ, M. (2016). Yeni Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy. 4(4), 17-35.
• Karadağ, Ö. (2012). Anlama becerileri açısından Türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. Sınıflar)’na eleştirel bir bakış. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 36 (1), 97-110.
• Karahan, L. (2009). Dil Bilgisi öğretiminde bütün-parça ilişkisinin önemi. Turkish Studi- es International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4(8), 23-30.
• MEB, (2018). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Yayınları.
• Onan, B. (2012a). Dil bilgisi ve okuma öğrenme alanları arasındaki etkileşim üzerine bir analiz çalışması. İdil Dergisi. 1(3), 30-47.
• Onan, B. (2012b).Dil eğitiminin dil bilimsel temelleri: Ferdinand de Saussure’ün genel dilbilim kuramında dil eğitimiyle ilgili bulgular. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.9 (17), 219-243.
• Onan, B.(2015). Derin yapı yüzey yapı ilişkisi bağlamında temel dil becerileri üzerine bir analiz çalışması. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 3(3), 91-110.
• Ömeroğlu, A. F. (2017). Dil bilgisi öğretiminin 2004-2017 yılları arası Türkçe dersi öğretim programları açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 6(1), 260- 280.
• Özgen, M. (2018). Formalist dilbilgisi kuramları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Saussure, F. (2001). Genel dilbilim dersleri. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Sebzecioğlu, T. (2016). Dilbilim kavramlarıyla Türkçe dilbilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Söylemez, Y. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 63, 345-384.
• Üstünova, K. (2018). Dil bilgisi çalışmalarında dilin dizge oluşunun izleri. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 6(14), 1-13.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, K., Kandemir, E. ve Çınar, Z. (2017). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersi öğretim programına yönelik görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 135-154.