FINANCIAL PERFORMANCE ANALYSIS: AN APPLICATION ON THE BIST ELECTRIC GAS AND STEAM INDUSTRY WITH TOPSIS AND MOORA METHODS

Yıl 2023, Sayı: 94, 330 - 344, 24.05.2023

Yusuf Bahadır Kavas , Batuhan Medetoğlu , Mahmut Öztürk

https://doi.org/10.17753/sosekev.1233855

Cited By: 3

Öz

This study was carried out to measure the financial performance of enterprises operating in the BIST Electricity Gas and Steam Sector. The study created a sample with the financial ratios calculated from the balance sheets and income statements of 8 enterprises between the years 2017-2021. TOPSIS and MOORA were used as methods. By applying two different methods to the sample, it was aimed to obtain robust results through comparison. As a result of the study, the results of the analysis were shown separately according to the TOPSIS and MOORA methods, and the financial performance ranking of the enterprises was carried out. The results of the two analyzes were compared and the findings were evaluated. It is stated that the results of TOPSIS and MOORA methods applied within the scope of the study show significant similarities, but there are also differences in the order of the enterprises.

Anahtar Kelimeler

BIST, Electricity Gas and steam sector, Financial performance, TOPSIS, MOORA

FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ: TOPSIS VE MOORA YÖNTEMLERİYLE BIST ELEKTRİK GAZ VE BUHAR SEKTÖRÜ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Öz

Bu çalışma, BIST Elektrik Gaz ve Buhar Sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performansının ölçülebilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada 8 işletmenin 2017-2021 yılları arası bilanço ve gelir tablolarından elde edilerek hesaplanan finansal oranları ile örneklem oluşturulmuştur. Yöntem olarak TOPSIS ve MOORA kullanılmıştır. Örnekleme iki farklı yöntem uygulanarak, karşılaştırma yoluyla güçlü sonuçlar elde edebilmesi hedeflenmiştir. Çalışma sonucunda, TOPSIS ve MOORA yöntemine göre ayrı ayrı analiz sonuçları gösterilmiş ve işletmelerin finansal performans sıralaması gerçekleştirilmiştir. İki analiz sonucu karşılaştırılarak, bulgular değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamında uygulanan TOPSIS ve MOORA yöntemlerinin sonuçlarının önemli benzerlikler gösterdiği fakat işletme sıralamasında farklılıkların da olduğu bulguları ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

BIST, Elektrik gaz ve buhar sektörü, Finansal performans, TOPSIS, MOORA

Kaynakça

• Bayraç H. N. (2009). Küresel enerji politikaları ve Türkiye: Petrol ve doğal gaz kaynakları açısından bir karşılaştırma, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, (1), 115 – 142
• Brauers, W. K. M., & Zavadskas, E. K. (2006). The MOORA method and its application to privatization in a transition economy. Control and Cybernetics, 35(2), 445-469
• Çiftci, H. N., & Yıldırım, B. F. (2020). BIST enerji sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının incelenmesi: gri sayılara dayalı zaman kesiti örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(3), 384-404.
• Dinçer, H., & Yüksel, S. (2018). Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinin finans sektöründeki uygulamasına yönelik yapılmış çalışmaların analizi. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 1-16. https://www.doi.org/10.38009/ekimad.487483
• Graaf, T. V. D., & Zelli, F. (2016). Actors, institutions and frames in global energy politics. In The Palgrave handbook of the international political economy of energy (pp. 47-71). Palgrave Macmillan.
• Gümüş, T., & Cihangir, Ç. K. (2022). Dünya petrol, kömür ve doğal gaz fiyatları ile BIST elektrik endeksi arasındaki nedensellik ilişkisi ve oynaklık yayılımı. Alanya Akademik Bakış, 6(1), 1587-1603.
• Gürlevik, F. (2019). Enerji fiyatlarındaki değişimin hisse senedi fiyatlarına etkisi: BIST elektrik endeksi üzerine bir uygulama (Tez No: 609311) [Yüksek lisans tezi, Yozgat Bozok Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Hatipoğlu, M., & Yener, E. (2013). Firma değerlemesinde indirgenmiş nakit akımları yöntemi: BIST elektrik endeksinde bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 7-29.
• Ismayilov, J., & Kiren Gürler, Ö. (2022). Kredi temerrüt takasları, petrol fiyatları ve döviz kurlarının Türkiye’nin enerji sektörüne etkisi: BIST elektrik endeksi örneği. Journal of Management and Economics Research, 20(3), 405-419.
• İslamoğlu, M., & Çankaya, S. (2018). Finansal başarının tahmininde finansal başarısızlık modellerinin kullanılması: BIST XELKT endeksine dahil firmalar üzerine bir uygulama. Maliye ve Finans Yazıları, 2018(110), 111-134.
• Karakul, A. K., & Özaydın, G. (2019). TOPSIS ve VİKOR yöntemleri ile finansal performans değerlendirmesi: XELKT üzerinde bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60), 68-86.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2022, Aralık). Sektörler. 01.12.2022 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu: https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler adresinden alındı
• Karakul, A. K., & Özaydin, G. (2019). TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile finansal performans değerlendirmesi: XELKT üzerinde bir uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (60), 68-86.
• Kemp, J. (2020). Global energy transition already well underway: Kemp. Reuters. Erişim Tarihi: 10.01.2023 https://www.reuters.com/article/us-global-energy-kemp/global-energy-transition-already-well-underway-kemp-idUSKBN2621XD
• Kendirli, S., Çitak, F., & İşleyen, A. (2021). Finansal performansın TOPSİS yöntemi ile belirlenmesi: BIST elektrik gaz ve buhar şirketlerinde uygulanması. Third Sector Social Economic Review, 56(4), 2321-2334.
• Koç, E., & Şenel, M. C. 2013. “Dünyada ve Türkiye’de Enerji Durumu-Genel Değerlendirme”. Mühendis ve Makina, 54, 639.
• Mercan, Y., & Çetin, O. (2020). COPRAS ve VIKOR yöntemleri ile BIST elektrik endeksindeki firmalarinin finansal performans analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(9), 123-139.
• Opricovic, S., & Tzeng, G.H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
• Orçun, Ç. (2019). Enerji sektöründe WASPAS yöntemiyle performans analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 439-453.
• Özbek, A., & Erol, E. (2016). CORPAS ve MOORA yöntemlerinin depo yeri seçim problemine uygulanması. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 2(1), 23-42.
• Özer, N., & Aksoy, Z. T. (2021). Enerji fiyatlarının borsa ile etkileşimi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (ICOMEP Özel Sayısı), 192-212.
• Sakarya, S., & Yıldırım, H. (2016). Borsa İstanbul'da faaliyet gösteren enerji şirketlerinin finansal performansları ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin panel veri analizi ile belirlenmesi. Ekonomi Finans ve Muhasebe Dergisi, 3 (1).
• Saldanlı, A., & Sırma, İ. (2014). TOPSİS yönteminin finansal performans göstergesi olarak kullanılabilirliği. Öneri Dergisi, 11 (41), 185-202. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruoneri/issue/17902/187855
• Talip, Arsu. (2021). Finansal performansın entropi tabanlı ARAS yöntemi ile değerlendirilmesi: BIST Elektrik, Gaz ve Buhar Sektöründeki işletmeler üzerine bir uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39 (1), 15-32.
• Tuna, G., & Tuna, V. E. (2019). The asymmetric causal relationship between renewable and NON-RENEWABLE energy consumption and economic growth in the ASEAN-5 countries. Resources Policy, 62, 114–124.
• Topak M., & Çanakçıoğlu M. (2019). Banka performansının ENTROPİ ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm, 29(154), 107-132.