Democratic Life in an Educational Organization

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı, 316 - 333, 27.10.2023

Özcan Ekici

https://doi.org/10.17753/sosekev.1307761

Cited By: 1

Öz

Although democracy is accepted as a political system, it is used in social life and individual characteristics with the changes over time. Today, democracy is important for all societies that want equality and freedom. For this reason, states want their citizens to be conscious of democracy for the continuation of a democratic administration. For the consciousness of democracy to be formed in the citizens; democracy needs to be fully understood, grasped and transformed into behavior by citizens. Democracy awareness of all individuals in a society can only be achieved through education. For this reason, the main purpose of the research is to reveal the importance of democratic life in the educational organization climate. For this purpose, the research was carried out in accordance with basic qualitative research. A literature review was conducted for the research and the obtained studies were examined. Examined studies were interpreted and explanations were provided. As a result of the research, together with the benefit provided after the adoption of democracy in the society and its implementation in education; It has been concluded that citizens' beliefs towards democracy will also increase. In addition, a democratic environment should be created in schools so that students can fully understand democracy. In order for schools to have a democratic environment, first of all, school administrators, teachers and parents must have democratic values. Then, efforts should be made to bring these values to students, who are the future of society. It has been concluded that the democracy awareness that the school elements will have together with the school curriculum prepared in accordance with the democracy education will create the democracy culture in the school.

Anahtar Kelimeler

Democracy, Democracy education, Democratic school

EĞİTSEL ÖRGÜT İKLİMİNDE DEMOKRATİK YAŞAM

Öz

Demokrasi her ne kadar siyasal bir sistem olarak kabul edilse de zaman içindeki değişimlerle, toplumsal yaşam ve bireysel özellikler içinde kullanılmaktadır. Günümüzde eşitlik ve özgürlük isteyen bütün toplumlar için demokrasi önemlidir. Bu nedenle devletler, demokratik bir yönetimin devamı içim vatandaşlarında demokrasi bilincinin oluşmasını isterler. Demokrasi bilincinin vatandaşlarda oluşması için; demokrasinin tam olarak anlaşılması, kavranması ve yurttaşlarda davranışa dönüşmesi gerekmektedir. Bir toplumda tüm bireylerin demokrasi bilincine sahip olması ancak eğitim yoluyla gerçekleşebilir. Bu nedenle araştırmanın temel amacı eğitsel örgüt ikliminde demokratik yaşamın önemini ortaya çıkarmaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma temel nitel araştırmaya uygun olarak gerçekleşmiştir. Araştırma için literatür taraması yapılmış ve elde edilen araştırmalar incelenmiştir. İncelenen araştırmalar yorumlanarak açıklamalar getirilmiştir. Araştırma sonucunda, toplum içinde demokrasinin benimsenip eğitime uygulanması sonrası sağlanan faydayla birlikte; vatandaşların demokrasiye yönelik inançları da artacağı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin demokrasiyi tam olarak kavrayabilmeleri içinde okullarda demokratik bir ortamın oluşturulmalıdır. Okulların demokratik bir ortama sahip olabilmesi için öncelikle okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve velilerin demokratik değerlere sahip olması gerekmektedir. Daha sonra bu değerlerin toplumun geleceği olan öğrencilere kazandırılmasına çalışılmalıdır. Demokrasi eğitimine uygun olarak hazırlanan okul müfredatıyla beraber okul öğelerinin sahip olacağı demokrasi bilinci, okulda demokrasi kültürünü oluşturacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Demokrasi eğitimi, Demokratik okul

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1994). Çağdaş örgütlerde insan kaynağının personel yönetimi. Pegem.
• Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
• Aktan, O., & Kılıç, A. (2015). Sosyal bilgiler öğretim programındaki değerleri 100 temel eserde bulunan değerlerin destekleme durumu. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30), 7-68.
• Aktepe, V. (2019). Karakter ve değer eğitimi. V. Aktepe & M. Gündüz (Ed.), Karakter ve Değer Eğitimi içinde (ss. 297-324). Pegem.
• Arslan, A. (1999). İslam ve demokrasi. Türkiye Diyanet Vakfı.
• Aybay, R. (2003). Vatandaşlık hukuku. (5. baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Başgil, A. F. (2006). Demokrasi yolunda. (2. baskı). Yağmur.
• Beetham, D., & Boyle, K. (1998). Demokrasinin temelleri (V. Bıçak, Çev.). Liberte.
• Braveman, P. A., Arkin, E., Proctor, D., & Kauh, T. (2022). Systemic and structural racism: definitions, examples, health damages, and approaches to dismantling. Health Affairs, 41(2), 171-178 https://doi.org/10.1377/hlthaff.2021.01394
• Coates, R. D. (2008). Covert racism in the USA and globally. Sociology Compass, 2(1), 208–231. https://doi.org/10.1111/j.1751-9020.2007.00057.x
• Çelikkaya, T., Filoğlu, S., & Öktem, N. (2013). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler tarafından uygulanma düzeyleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4(1), 121-147.
• Çırak, A. (2019). Demokratik değerler, demokratik eğitim ve sosyal bilgiler eğitimi ilişkisi. International Journal of Contemporary Educational Studies, 5(1), 1-18.
• Dağ, N., & Koçer, M. (2019). Türkiye’de politik okuryazarlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(9), 2150-2175. https://doi.org/10.26466/opus.567352
• Dahl, R. A. (2001). Demokrasi üstüne (B. Kadıoğlu, Çev.). Phoenix.
• Damgacı, F. K. (2016). Vatandaşlık, çeşitlilik ve çoğulculuğun tarihsel süreç içerisinde Türk Eğitim Sistemi’ndeki yeri. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(13), 223-238.
• Demircioğlu, I. H., Mutluer, C., & Demircioğlu, E. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının de¬mokratik öğretmen nitelikleri hakkındaki görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 577-586.
• Demirel, Ö. (2004). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Pegem.
• Deveci, H., & Ay, T. S. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167-181.
• Dewey, J. (2010). Günümüz dünyasında demokrasi ve eğitim. J. Ratner (Ed.). Günümüzde Eğitim içinde (ss. 237-245) (B. Ata & T. Öztürk, Çev. Ed.). Pegem.
• Dikici, E. (2022). Kültür aktarımı açısından okulların işlevi üzerine bir derleme. International Sociall Scıences Studıes Journal, 8(93), 80-87. https://doi.org/10.26449/sssj.3769
• Doğan, V. (2012). Türk vatandaşlık hukuku. Seçkin.
• Doğanay, A. (2012). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi içinde (3. Baskı, ss. 226-258). Pegem.
• Duman, T., Karakaya, N., & Yavuz, N. (2001). Vatandaşlık bilgisi. Gündüz Eğitim.
• Dündar, R., & Ekici, Ö. (2018). Okullarda demokrasi eğitimi içeriğine ilişkin öğretmen görüşlerinin karşılaştırması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 70-82. http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.1914
• Erdem, C., & Eğmir, E. (2020). Demokrasi ve eğitim: kavramsal bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 159-171. https://doi.org/10.32709/akusosbil.787092
• Ersöz, Y., & Duruhan, K. (2015). Okul ortamında demokrasi yaşantıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(3), 13-26.
• Esgerova, Z. (2018). Demokrasinin geçtiği tarihi tekamül yolu. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(7), 163-175. https://doi.org/10.25306/skad.417146
• Fanid, E.N. (2014) Siyasetin meşruluğu ya da meşruiyetin siyaseti. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 28-39.
• Freudenberg, B. (2017). Beyond lawyers: legal literacy for the future. Australian Business Law Review, 45 (5), 1-25.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. C. Güzel (Yay. Haz.). Kırmızı.
• Gömleksiz, M. N., Kan, A. Ü. ve Cüro, E. (2010). İlköğretimde demokrasi eğitimine bir örnek: okul öğrenci meclisleri (Elazığ ili örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 123-146.
• Gülen, S., Alan, M., Alan, M.T. & Yılmaz, A (2022). Ortaokul öğrencilerinin temel demokratik değerler düzeyinin belirlenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2), 511-526. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1071025
• Gülle, M. (2018). Sporda karşıt görüşe saygı ve öz denetim ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 262-279. https://doi.org/10.14520/adyusbd.433780
• Güven, M., Aktaş, B. Ç., & Sever, D. (2013). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi uygulamalarının ve kazanımlarının değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 1-23.
• Hancock, B. (1998). Trent focus for research and development in primary health care: an ıntroduction to qualitative research. Trent Focus Group.
• Hobbes, T. (2007). Elementa philosophica de cive yurttaşlık felsefesinin temelleri (D. Zarakolu, Çev.). Belge.
• Hotaman, D. (2010). Demokratik eğitim: demokratik bir eğitim programı. Kuramsal Eğitimbilim, 3 (1), 29-42. Ulu Kalın, Ö. & Koçoğlu, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının bağımsızlık değerine karşı metaforik algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 419-434.
• Karagözoğlu, N. (2020). Sosyal Bilgiler ders kitaplarının değerlendirilmesi. İksad.
• Karakütük, K. (2001). Demokratik ve laik eğitim. Anı.
• Karataş, İ.H. (2013). Bir kamu hizmeti olarak okul yönetimi: eğitim yöneticilerinin toplumsal katılıma ilişkin tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 4(8), 17-34.
• Kaya, F., & Akpınar, E. (2021). İlköğretim öğrencilerinin özgürlük değerine ilişkin tutumları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 578-602. https://doi.org/10.17679/inuefd.856671
• Kaya, F., & Akpınar, E. (2022). İlköğretim öğrencilerinin eşitlik değerine ilişkin tutumları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 1-30. https://doi.org/10.14520/adyusbd.1170295
• Kepenekci, Y. K. (2014). İnsan hakları ve vatandaşlık. (2. baskı). Siyasal Kitabevi.
• Kepenekçi, Y. K. (1999). İnsan hakları eğitiminde okul ve sınıf havasının rolü. Ankara üniversitesi eğtitim bilimleri fakültesi dergisi, 19(19) 353-361.
• Kepenekçi, Y., K. (2003). Demokratik okul. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(11), 44-53.
• Keseci, A., Pesen, A., & Oral, B. (2017). Öğretmenlerin sınıf içi demokratik davranışlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 16 (60), 34-45. https://doi.org/10.17755/esosder.289649
• Koçoğlu, E. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının, okul yöneticilerinde olması gereken demokratik tutum ve davranışlara ilişkin algıları. Journal of Turkish Studies, 8(16), 413-430. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.4632
• Koçoğlu, E. (2018). Sosyal bilgiler dersinde empatik düşüncenin kullanımına ilişkin alan uzmanlarının algıları. Doğu Coğrafya Dergisi, 23(40), 149-158.
• Korkmaz, H. E. (2013). Okullarda demokratik eğitim ortamının gerçekleşmesine yönelik öğretmen algıları (Tez No. 353148) [Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kovac, P. (2009). Education for democracy: it is not an ıssue of dare; it is an ıssue of can. Teacher Education Quarterly, 36(1) 9-23.
• Kuş, Z. & Yakar, H. (2021). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin demokrasiye yönelik inançları ve sınıf içi uygulamaları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 332-371.
• Leser, C. (2011). Politische bildung in und durch schule. Vs-Verlag.
• Levinson, M. (2014). Citizenship and civic education. D. C. Phillips (Ed.), In Encyclopedia of Educational Theory and Philosophy içinde (ss. 1-12). Sage.
• Maboçoğlu, M. (1999). Demokrasi eğitimi nasıl olmalıdır? Eğitim ve Bilim Dergisi, 23(111), 56-59. Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4, 5, 6, ve 7. sınıf). http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar Cilt-1 (S. Özge, Çev.) (7. baskı). Yayınodası.
• Oğuz, A. (2011). Öğretmen adaylarının demokratik değerleri ile öğretme ve anlayışları. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 139-157.
• Olssen, M. (2004). Neoliberalism, globalisation, democracy: Challenges for education. Globalisation, Societies and Education, 2(2), 231-275. https://doi.org/10.1080/14767720410001733665
• Otekunrin, O. A., Otekunrin, O. A., Sawicka, B., & Ayinde, I. A. (2020). Three decades of fighting against hunger in Africa: Progress, challenges and opportunities. World Nutrition, 11(3), 86-111. https://doi.org/10.26596/wn.202011386-111
• Özan, M. B., Polat, H. & Şener, G. (2015). Sivil toplum kuruluşlarının eğitimdeki yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(8), 59-70. https://doi.org/10.18069/fusbed.58823
• Özçakmak, H., & Kadan, Ö. F. (2017). Eğitim fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin dilekçe yazma becerilerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (39), 341-358.
• Özden, M., & Saban, A. (2017). Nitel araştırmalarda paradigma ve teorik temeller. A. Saban & A. Ersoy (Ed.). Eğitimde Nitel Araştırmalar Desenleri içinde (ss. 1-30). Anı.
• Özpolat, A. (2009). Demokratik vatandaşlık birlikte yaşama kültürü. Hegem.
• Pathania, A. (2011). Teachers’ role in quality enhancement and value education. Academe, 14(1), 19-28.
• Perry, L. B. (2009). Conceptualizing education policy in democratic societies. Educational policy, 23 (3), 423-450. https://doi.org/10.1177/0895904807310032
• Perveen, M., & Awan, A. S. (2017). Analysis of curriculum about political literacy as a dimension of citizenship education. Bulletin of Education and Research, 39(1), 187-202.
• Radha, P (2016). Role of teachers ın ımparting value education. National Conference on Va¬lue Education Through Teacher Education IJARIIE, 1(2), 55-57.
• Ross, E.W. (2004). General editor’s ıntroduction: defending public schools, defending democracy. In K. D., Vinson & E.W., Ross (Ed.), Defending Public Schools: Curriculum Continuity and Change in The 21st Century (ss. 9-16). Praeger.
• Saracaloğlu, A. S. (2019). Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme. A.S., Saracaloğlu & A., Küçükoğlu (Ed.) Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (4.baskı, ss. 23-86). Pegem.
• Sayın, Ö. (1993). Toplumsal yaşam ve toplumsal yapı. Sosyoloji dergisi, 4, 1-17.
• Sömen, T., & Bilgili, A. S. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğrencilere sosyal katılım becerisi kazandırma durumları. Turkish Studies, 12(33), 403-426. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12616
• Stanley, W. S. (2004). Schooling and curriculum for social transformation: Reconsidering the status of a contentious idea. K. D., Vinson & E.W., Ross (Ed.), Defending Public Schools: Curriculum Continuity and Change in The 21st Century içinde (ss. 173-198). Praeger.
• Starkey, H. (2005). Democratic education and learning. British Journal of Sociology of Education, 26, 299-308. https://doi.org/10.1080/0142569052000329200
• Şahin, İ. (2009). Demokrasi ve insan hakları eğitimi. e-Journal of New World Sciences Academy, 4 (4), 1341-1354.
• Şahin, İ. F., & Ekici, Ö. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin perspektifinde ortaokullarda vatandaşlık eğitiminde yaşanan sorunlar. Tarih Okulu Dergisi, 39, 85-116. https://doi.org/10.14225/Joh1524
• Şimşek, M. (2016). Terörizm: kavramsal bir çalışma. Akademik Bakış Dergisi, 54, 319-335.
• Şimşek, N. (2011). İlköğretim sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin demokratik kazanımlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(190), 188-202.
• Şişman, M. (2006). Eğitimde demokrasi ve sosyal adalet: Türkiye eğitim Sisteminin değişmeyen miti. Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları bildiriler Kitabı içinde (ss.291-305). Eğitim Bir-Sen.
• Şişman, M. (2010). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Pegem.
• Şişman, M., Güleş, H., & Dönmez, A. (2010). Demokratik bir okul kültürü için yeterlilikler çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182.
• Taçman, M. (2006). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin demokratik tutumları. Cypriot Journal of Education Sciences, 1(1), 30-46.
• Tamer Gözübüyük, M. (2011). Okulların demokratik ve katılımcı öğrenim ortamlarına dönüştürülmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(192), 7-25.
• Tanilli, S. (1996). Devlet ve demokrasi anayasa hukukuna giriş (8.baskı). Çağdaş.
• Tay, B. (2005). Sosyal bilgiler ders kitaplarında öğrenme stratejileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 209-225.
• Topçu, E. (2017) Sosyal bilgiler öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları: öğretmen adayları ile fenomenolojik bir çalışma. International Education Studies, 10(7), 1-27. https://doi.org/10.5539/ies.v10n7p126
• Tuncel, G., & Dolanbay, H. (2016). Sınıf dışı öğretim teknikleriyle sosyal bilgiler öğretimi. R. Sever, M. Aydın & E. Koçoğlu (Eds.). Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi içinde (ss. 358-418). Pegem.
• Uygun, O. (2003). Demokrasinin tarihsel felsefi ve ahlaki boyutları. İnkılâp Kitabevi.
• Ünal, S. (2014). İlköğretim okul yöneticilerinin okullarında motivasyonu sağlama etkinlikleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 84-90.
• Weiss, M. (2010). Die Direkte demokratie. Verlagholzhausengmbh.
• Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin bir durum çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 3(9), 1-23.
• Yazıcı, H., Ertürk, A. & Kulaca, İ. (2022). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kazanımların okul dışı öğrenme ortamları kılavuzu bağlamında değerlendirilmesi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 7(1), 1-27.
• Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Nobel.
• Yeşil, R. (2004). İnsan hakları ve demokrasi eğitiminde yöntem. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 35-41.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8.baskı). Seçkin.
• Yılman, M. (2006). Demokrasimizin kültürel temelleri. Nobel.
• Yılmaz, K. & Yıldırım, G. (2009). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesinin uygulanmasına ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 187-207.
• Yılmaz, Ö. & Akgün, N. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının okullarda demokrasi ve demokratik öğretmen davranışlarına ilişkin görüşleri. Academy Journal of Educational Science, 3(2), 177-189.