SPORA BAĞLILIK VE HEYECAN ARAMA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN KAYAKLI KOŞU VE BİATLON SPORCULARI ÜZERİNDE İNCELENMESİ

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı, 113 - 124, 27.10.2023

Cemalettin Budak , Coşkun Yılmaz , Serhat Erail

https://doi.org/10.17753/sosekev.1344626

Öz

Kayaklı koşu ve biatlon gibi branşlar zor şartlarda ve zorlu arazi koşullarında dayanıklılık, mücadele ve teknik beceriler gerektiren zorlu ve komplex branşlardır. Bu araştırmanın amacı, Kayaklı koşu ve Biatlon sporcularının spora bağlılık ve heyecan arama arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmada nicel çalışma modellerinden olan ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların demografik özelliklerini belirlemeye amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulan “Kişisel Bilgi Formu”na ek olarak ‘Spora Bağlılık Ölçeği- SBÖ” ve “Kayak ve Snowboard’ a İlişkin Heyecan Arama Ölçeği- KSİHAÖ” kullanılmıştır. Araştırmada tüm analizler SPSS 25 programı ile yapılmış ve sonuçlar.05 düzeyinde değerlendirilmiştir. Araştırmaya 105 kadın, 103 erkek toplam 208 kayaklı koşu ve biatlon sporcusu katılmıştır. Çalışmamızda cinsiyete spora bağlılık ve heyecan arama düzeyleri arasında anlamlı farklılık görülmedi. Branşa göre ise spora bağlılık düzeylerinde anlamlı farklılıklar görülürken heyecan arama düzeylerinde ise sadece yenilik arama alt boyutunda anlamlı farklılık görüldü. Eğitim düzeyinin spora bağlılık ve heyecan arama düzeylerini etkilediği tespit edildi. Spora bağlılık ile kayak ve snowboard da heyecan arayışı arasında ise (r: .706, p<.05) yüksek düzeyde pozitif yönde doğrusal ilişki olduğu belirlendi. Spora bağlılığın kayak ve snowboardda heyecan arayışındaki değişimin %49.2 gibi önemli bir kısmını açıkladığı görüldü. Araştırma sonuçları incelendiğinde sporcuların spora bağlılıkları ile kayak ve snowboardda heyecan arayışlarının cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Branşa göre ise spora bağlılıkta zinde olma, adanma, içselleştirme ve toplam bağlılık ile kayak ve snowboardda heyecan arayışının heyecan arayışı alt boyutunda biatloncuların puan ortalamalarının kayaklı koşuculardan yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kayaklı koşu, Biatlon, Spor bağlılık ve heyecan arama

Investigation of the Relationship Between Commitment to Sports and Excitement Seeking in Cross-Country Skiing and Biathlon Athletes

Öz

Sports like cross-country skiing and biathlon are challenging and complex disciplines that require endurance, perseverance, and technical skills in demanding terrain and weather conditions. This study aimed to investigate the relationship between the commitment to sport and the pursuit of excitement among cross-country skiing and biathlon athletes. The study employed a quantitative research design using a correlational survey model. To determine the demographic characteristics of the participants in the study, researchers used a 'Personal Information Form' created for this purpose, in addition to the 'Commitment to Sport Scale' The 'Excitement Seeking Scale for Skiing and Snowboarding - ESSSS' was utilized. All analyses were performed with the SPSS 25 program and evaluated at .05 level. A total of 208 cross-country skiing and biathlon athletes, consisting of 105 females and 103 males, participated in the study. No significant difference was observed between gender, commitment to sport, and levels of excitement seeking in our study. Significant differences were observed in sports commitment levels based on the branch, whereas only the novelty-seeking sub-dimension showed a significant difference in excitement-seeking levels. It was found that education affects sports commitment and excitement-seeking levels. It was determined that there is a high positive linear relationship (r: .706, p<.05) between sports commitment and excitement-seeking in skiing and snowboarding. It was observed that sports commitment explains a significant proportion (49.2%) of the variance in excitement-seeking in skiing and snowboarding. The research results determined that there is no significant difference between athletes' commitment to sports and their pursuit of excitement in skiing and snowboarding based on gender. On the other hand, concerning discipline, it was observed that biathletes' average scores on the commitment subdimensions of being fit, devotion, internalization, total commitment, and the excitement-seeking subdimension of skiing and snowboarding were higher than those of skiers.

Anahtar Kelimeler

Cross-country skiing, Biathlon, Commitment to sport and thrill-seeking

Kaynakça

• Ateca-Amestoy V. (2011). Handbook on the economics of leisure. In S. Cameron (Ed.), Leisure and subjective well-being (ss. 52-78). Edward Elgar Publishing Limited.
• Aykora, A. F., & Dinçer, U. (2022). Spor bilimlerinde öğrenim gören lisans öğrencilerinin spora bağlılık düzeyleri ve akademik başarılarının incelenmesi. Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Dergisi, 5(1), 1-8. https://doi.org/10.36415/dagcilik.1132538
• Batagelj, B. (2013). Slovenian skiing identity: Historical path and reflection. The International Journal of the History of Sport, 30(6), 647-658. https://doi.org/10.1080/09523367.2012.761001
• Büyüköztürk Ş. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem.
• Dinç SC, Demircan M. (2019). The Contextual Sensation Seeking Questionnaire for Skiing and Snowboarding (CSSQ-S): The study of validity and reliability in Turkish. International Journal of Sport, Exercise and Training Sciences, 5(3), 107-118. https://doi.org/10.18826/useeabd.575321
• Fraenkel, J.R., & Wallen, N.E. (2009). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill. Furse KS. (2007). Ski-Running. Bildio Bazaar LLC.
• Gaskill S, Robert E, Serfass C. (1999). Upper body power comparison between groups of cross-country skiers and runners. International Journal Sports Medicine, 20(5), 290-294. https://doi.org/10.1055/s-2007-971133
• Greene, K., Hendrikx, J., & Johnson, J. (2022). The impact of avalanche education on risk perception, confidence, and decision-making among backcountry skiers. Leisure Sciences,1(1), 1-21. https://doi.org/10.1080/01490400.2022.2062075
• Goksøyr, M. (2013). Taking Ski tracks to the north. The invention and reinvention of Norwegian polar skiing: Sportisation, manliness and national identities. The International Journal of the History of Sport, 30(6), 563-579. https://doi.org/10.1080/09523367.2012.760998
• Gönendi F.E.B. (2023). Spor bilimlerinde multidisipliner araştırmalar. B. Koçyiğit & G. B. Bayıroğlu (Ed.), Türkiye’de kayak federasyonu altında bulunan branşlar içinde (ss. 107-128). Efe Akademi.
• Karababa, A. (2019). Değerler ve değerler psikolojisi. B. Dilmaç, & H. H. Bircan (Ed.), Kuramsal Temelde Değer içinde (3. baskı, ss. 1-19). Pegem.
• Guillén, F., & Martínez-Alvarado, J. R. (2014). The sport engagement scale: An adaptation of the Utrecht Work Engagement Scale (UWES) for the sports environment. Universitas Psychologica, 13(3), 975-984. https://doi.org/10.11144/Javeriana.UPSY13-3.sesa
• Haegeli, P., Rupf, R., & Karlen, B. (2020). Do avalanche airbags lead to riskier choices among backcountry and out-of-bounds skiers? Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 32, 100270. https://doi.org/10.1016/j.jort.2019.100270
• Han, M. T., & Polat, E. (2022). Kış sporları ile ilgilenen sporcuların spora bağlılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(3), 80-91. https://doi.org/10.33689/spormetre.1079970
• Hoff, N. J., Jan, H., & Wısloff, U. (1999). Maximal strength training ımproves work economy in trained female cross-country skiers. Medicine & Science in Sports &Exercise, 31(6), 870-877. https://doi.org/10.1097/00005768-199906000-00016
• Kalaycı Ş. (2018). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Dinamik Akademi.
• Kangotan, S. (2020). Dövüş sporcularının mükemmeliyetçilik ve spora bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Tez No:666082) [Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Karasar N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kavetsos, G. (2011). 11. Physical activity and subjective well-being: an empirical analysis. The economics of sport, health and happiness: The promotion of well-being through sporting activities, 213.
• Kelecek, S., & Koruç, Z. (2018). Futbolcularin güdüsel yönelim ve spora bağlılık düzeylerinin sporcu tükenmişliğini belirlemedeki rolü. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 3(2),102-116.
• Madak, E., Kumartaşlı, M., Gülen, Ö., & Sönmez, H. O. (2021). Taekwondo sporcularının spora bağlılık düzeylerinin milli sporculuk durumları ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. The Online Journal of Recreation and Sports, 10(3), 1-17. http://doi.org/10.22282/ojrs.2021.84
• Marsh K, Mackay S, Morton D, Parry W, Bertranou E, Lewsıe J, Sarmah R, Dolan P. (2010). CASE: Understanding the drivers, impact and value of engagement in culture and sport. Department for Culture, Media and Sport.
• Sandbakk, Ø., Holmberg, H. C., Leirdal, S., & Ettema, G. (2011). The physiology of world‐class sprint skiers. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 21(6), e9-e16. http://doi.org/0.1111/j.1600-0838.2010.01117.x
• Simoneau, M., Bard, C., Fleury, N., Teasdale, N., & Boulay, M. R. (1997). The effects of metabolic activation on postural stability and shooting performance in elite and intermediate biathletes. Science Et Motricité, 29, 22-29.
• Smith, M., Berdel, D., Nowak, D., Heinrich, J., & Schulz, H. (2015). Sport engagement by accelerometry under field conditions in German adolescents: Results from GINIPlus. PLoS One, 10(8), e0135630. http://doi.org/10.1371/journal.pone.0135630
• Sivrikaya, M. H., & Biricika, Y. S. (2019, Nisan 11-14). Milli Takım Düzeyindeki Elit Kayakçıların Sporcu Bağlılık Düzeylerinin İncelenmesi. [Konferans sunumu]. 2. Uluslararası Rekreasyon ve Spor Yönetimi Kongresi, S:26-32. Bodrum/Muğla/Türkiye. https://rekcad.org/wp-content/uploads/2023/06/rekcad-kongre-2019.pdf
• Siyahtaş, A., Tükenmez, A. G. A., Avcı, Ö. G. S., Yalçınkaya, Ö. G. B., & Çavuşoğlu, S. B. (2020). Bireysel ve takım sporu yapan sporcuların spor bağlılık düzeylerinin incelenmesi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal,6(34), 1310-1317.
• Sırgancı, G., Ilgar, E.A., & Cihan, B.B. (2019). Spora bağlılık ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(17), 171-191.
• Stoggl T, Stoggl J, Muller E. (2009). Science and Skiing IV. In Lindinger S. Muller, E. Stoggl, T. Austria, Meyer&Meyer (Eds.), Competition Analysis of the Last Decade (1996-2008) i n Cross Country Skiing (pp. 657-677) Sport (UK) Ltd.
• Paquette, L., Dumais, M., Bergeron, J., & Lacourse, É. (2016). The effect of personality traits and beliefs on the relationship between injury severity and subsequent sport risk taking among adolescents. Pediatric Research International Journal, 1-14. http://doi.org/10.5171/2016.405500
• Peke, K. (2020). Oryantiring katılımcılarının spora bağlılıkları ve zihinsel dayanıklılıklarının incelenmesi (Tez No. 645591) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Vonheim A. (2012). The effect of skiing intensity on shooting performance in biathlon. [Master's thesis, Norges teknisknaturvitenskapelige uni&rsitet].
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
• Uluç, E. A., & Akçakoyun, F. (2021). Bocce sporcularının hedef yönelimlerinin spora bağlılıkları üzerindeki rolü: Çanakkale ili örneği. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 424-437. https://doi.org/10.38021/asbid.1034025
• Uzgur, K., Pekel, H., & Aydos, L. (2021). Rekreasyonel koşucuların spora bağlılık düzeylerinin incelenmesi. Aksaray University Journal of Sport and Health Researches, 2(1) 62-82.
• Thomson, C. J., Morton, K. L., Carlson, S. R., & Rupert, J. L. (2012). The Contextual Sensation Seeking Questionnaire for Skiing and Snowboarding (CSSQ-S): Development of a sport specific scale. International Journal of Sport Psychology, 43(6), 503–521.
• Thomson, C. J., & Carlson, S. R. (2015). Increased patterns of risky behaviours among helmet wearers in skiing and snowboarding. Accident Analysis & Prevention, 75, 179-183. https://doi.org/10.1016/j.aap.2014.11.024
• Thomson, C. J., Hanna, C. W., Carlson, S. R., & Rupert, J. L. (2013). The− 521 C/T variant in the dopamine‐4‐receptor gene (DRD4) is associated with skiing and snowboarding behavior. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 23(2), e108-e113. https://doi.org/10.1111/sms.12031
• Yavaş-Tez, Ö., ve Deveci-Esentaş, M. (2022). Kayak ve snowboarda ilişkin heyecan arayışının akış durumuna etkisi: Cinsiyetin düzenleyici rolü. Ulusal Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 30-45. https://doi.org/10.30769/usbd.1114296