KARAKTER VE DEĞERLER EĞİTİMİNE İLİŞKİN LİSANSÜSTÜ ÇALIŞMALARDAKİ EĞİLİMLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı, 268 - 281, 27.10.2023

Oğuzhan Sevim , Esra Er

https://doi.org/10.17753/sosekev.1352803

Öz

Bu çalışmanın amacı karakter ve değerler eğitimi ile ilgili lisansüstü düzeyde yapılan çalışmalardaki eğilimin ne yönde geliştiğini tespit etmektir. Bu amaçla araştırmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağını YÖK Ulusal Tez Merkezinde “karakter”, “karakter eğitimi”, “değer” ve “değer eğitimi” anahtar kelimeleri kullanılarak yapılan tarama neticesinde ulaşılan 307 lisansüstü tez oluşturmaktadır. Çalışma için ilgili alan yazınından yararlanılarak on bir değişkenden oluşan bir Lisansüstü Tez Değerlendirme Formu oluşturulmuştur. Bu form kullanılarak karakter ve değerler eğitimi konulu lisansüstü tezlerin her biri tek tek incelenmiştir. Değerlendirme formu araştırmacıların analiz sürecini kolaylaştırmak ve daha sistemli bir şekilde ilerleyebilmelerini sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizinin yanı sıra sıklık ve yüzde gibi betimsel istatistik tekniklerinden de yararlanılmıştır. Araştırmanın sonunda lisansüstü çalışmaların çok büyük bir kısmının yüksek lisans düzeyinde olduğu, bu çalışmaların tez merkezinde daha çok eğitim ve öğretim konusunda yoğunlaştığı, araştırmaların karakter ve değerler eğitimiyle ilgili eserlerin farklı açılardan incelenmesi, karakter ve değerler eğitimine yönelik öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinin alınması ve bu alanda uygulanan herhangi bir yöntemin karakter ve değeler öğretimi üzerindeki etkisinin test edilmesi konularında gerçekleştirildiği, çalışmaların yaklaşım olarak daha çok nitel araştırma türünde yapıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karakter, Karakter eğitimi, Değer, Değer eğitimi, Eğilim

Examıination of Trends in Graduate Studies on Character and Values Education

Öz

The aim in this study is to determine the tendency of the graduate researches on character education and values education. In the study, the method of content analysis is used to achieve this goal. The data source for the study consists of 307 graduate theses that are found as the result of the search by the key words “character”, “character education”, “value”, “values education” on The Council of Higher Education (YÖK) National Thesis Center. A graduate thesis assesment form which is composed of eleven variables is prepared. All 307 theses on character education and values education are individually studied considering each of the eleven variables and by using the assesment form. The thesis assessment form is prepared to expedite the process of analysis and enable systematic progress of the work for the researchers. In addition to content analysis, descriptive statistics techniques like frequency and percentage analysis are benefited for data analysis process. The result of this study suggests that majority of the graduate researches are Master’s level researches that largely focus on education and training and a larger portion of the researches’ approach is qualitative reasearch. The study also shows that, topics of the researches mainly concentrate on the anaylsis of the literary works on character and values education, gathering teachers’, students’ and parents’ opinions on character and values education and testing the effects of applied domain methods on the character and values education.

Anahtar Kelimeler

Character, Charecter education, Value, Values education, Tendency

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
• Akkaya, N. (2014). Keloğlan masallarında yer alan değerlerin incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2) 312-324.
• Aktepe, V., & Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607- 622.
• Arthur, J. (2003). Education with character: The moral economy of schooling. Routledge.
• Arthur, J. (2010) Of good character; Exploration of virtues and values in 3-25 year-olds. Academic.
• Arthur, J., & Bailey, R., (2001) Schools and community: The communitarian agenda in education. Falmer.
• Aslan, R. (2007). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri ve değerleri kazanma düzeyleri (Tez No. 210086) [Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ateş, H. (2022). Türkçe eğitimi lisansüstü tezlerine yönelik bir inceleme (Tez No. 768921) [Yüksek lisans tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Berkovitz, M.V. & Bier, M.C. (2005). What works in character education?: A research-driven guide for educators. Character Education Partnership.
• Brooks, B.D. & Kann, M.E. (1993, November 19–21). What makes character education programs work? Educational Leadership, 51(3), 19¬-21.
• Budumlu Akkiprik, G. (2007). Genel lise öğretmenlerine göre karakter eğitimi yoluyla öğrencilere kazandırılacak değerler: çok boyutlu bir araştırma [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Cebeci, A. (2005). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde ahlaki değerlerin eğitimi ve öğretimi (Tez No. 190462) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Coombs-Richardson, R., & Homer T. (2005). A Comparison of values rankings for selected American and Australian teachers. Journal of Research in International Education, 4(3), 263- 277.
• Çağatay, Ş. M. (2009). Öğretmen görüşlerine göre karakter eğitiminde ve karakter gelişiminde okulun rolü [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri [Parameters of content analysis]. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33–38.
• Çalık, M., Ayas, A., & Ebenezer, J. (2005). A review of solution chemistry studies: Insights into students’ conceptions. Journal of Science Education and Technology, 14(1), 29–50.
• Çınar, F., (2018). Din ve değer ilişkisi: israfa karşı farkındalık üzerine uygulamalı bir araştırma, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(33), 39-62.
• Deveci, H., & Selanik, Ay T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167-181.
• Dönmez, B., & Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(14), 29-59.
• Fullard, M. (2016) Teaching character through the primary curriculum. University of Birmingham. www.jubileecentre.ac.uk/teachingcharacterprimary
• Friedman, B., Kahn, P. H., Borning, A., & Huldtgren, A. (2006). Value sensitive design and information systems. In P. Zhang & D. Galletta (Eds.), Human-computer interaction in management information systems: Foundations.
• Gökçek, B.S. (2007). 5-6 yas çocukları için hazırlanan karakter eğitimi programının etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Gündoğan, A. O. (2013). Değer sorunu ve erdem. http://www.aliosmangundogan.com/PDF/Makale/Ali-OsmanGundogan-Deger-Sorunu-ve-Erdem
• Güven, A. Z. (2014). Türk efsanelerinin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 225-246.
• Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202.
• Harrison, T., Arthur, J., & Burn, E. (Eds.), (2016) Character education: Evaluation handbook for schools. Birmingham: University of Birmingham.
• Harrison, T., Bawden, M., & Rogerson, L. (2016) Teaching character through subjects. University of Birmingham. www.jubileecentre.ac.uk/characterthroughsubjects
• Karatay, H. (2011). Transfer of values in the Turkish and Western children’s literary works: Character education in Turkey. Educational Research and Reviews, 6(6), 472-480.
• Karatay, H. (2011). Karakter Eğitiminde Edebi Eserlerin Kullanımı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, terature and History of Turkish or Turkic Volume 6/1 (pp. 1439-1454). Turkey.
• Kazu, İ. Y., & Yıldırım, D. (2020). Değerler eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi: bir içerik analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(34), 421-449. https://doi.org/10.29329/mjer.2020.322.20
• Kıroğlu, H. (2009). Karakter eğitimi yaklaşımlarına eleştiriler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Kristjánsson, K. (2017). Aristotelian character education. Routledge.
• Lapsley, D.K. & Narvaez, D. (2006). Character education. In Vol. IV (A. Renninger and I. Siegel, Vol. Eds.), Handbook of child psychology (W. Damon and R. Lerner, Series Eds.) (pp. 248–296). Wiley.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel.
• Kurtdede-Fidan, N., & Öner, Ö. (2018). Değerler eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. International Journal of Field Education, 4(1), 1-17.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma (Çev. Edt. Selahattin Turan) Nobel.
• Mehmedoğlu, A. U., (2013). Din, dindarlık ve değerler. İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 173-189.
• Milson, A. J., & Ekşi, H. (2003). Öğretmenlerin karakter eğitiminde yetkin konusu duygusunda bir ölçme aracına doğru: karakter eğitimi yetkinlik inancı skalası (KEYİS) ve Türkçe uyarlama çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 99-130.
• Priya, R., & Soundhararajan, M. (2016). Value education. IJARIIE, 1(2), 66-70.
• Ryan, K., & Bohlin, K. E., (1999) Building character in schools. Jossey.
• Samancı, O. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal ilişkilerinde önem verdikleri değer ve beklentiler. III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi 18-20 Haziran 2007 Adana içinde (ss. 287-291). Ankara.
• Seider, S. (2012) Character Compass - How powerful school culture can point students towards success. Harvard Education.
• Simon, S.B., Leland, W. H., & Kirschenbaum, H. (1972). Values clarification a handbook of practical strategies and students. Hart.
• Tarhan, N. (2017). Değerler psikolojisi ve insan, güzel insan modeli. Timaş.
• TDK, (2005). Türkçe güncel sözlük. Ankara.
• Thornberg, R. (2008). The lack of Professional knowledge in values education. Teaching and Teacher Education, 24(7), 1791-1798.
• Ulusoy, K. (2019). Karakter değerler ve ahlak eğitimi. Pegem.
• Ültay, N., & Çalık, M. (2012). A thematic review of studies into the effectiveness of context-based chemistry curricula. Journal of Science Education and Technology, 26(6), 686–701.
• Üstünyer, F. (2009). Karakter eğitimi ile ilgili eğitimcilerin görüşleri üzerine nitel bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Wright, W. K. (1915). The Evolution of Values from Instincts. The Philosophical Review, 24(2), 165–183. https://doi.org/10.2307/2178232
• Yaman, E. (2012). Değerler eğitimi. Akçağ.
• Yaman, E. (2012). (Values Education) Değerler eğitimi. Akçay.
• Zağlı, M.İ., Samur, M., Budak, İ., Yetişgin, K., & Aslan, M. (2022). Karakter eğitimi üzerine yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 9(86), 1577-1583. https://doi.org/10.26450/jshsr.3183