NET ENERJİ İTHALATÇISI ÜLKELERİN PETROL TÜKETİMİNİN GELİR VE FİYAT ESNEKLİKLERİ

Yıl 2019, Sayı: ICOAEF Özel Sayı, 77 - 96, 03.10.2024

Ercan Yaşar

Öz

Bu çalışma, 1990-2016 döneminde net enerji ithalatçısı 49 ülkenin petrol talebini panel veri modeli çerçevesinde analiz etmeyi amaçlamıştır. Ülkeler tükettikleri toplam enerjinin ne kadarını ithal ettiklerine göre yüksek ve düşük enerji ithalatçısı ülkeler olarak iki panel şeklinde ele alınmıştır. Yüksek enerji ithalatçısı 26 ülke (Panel A) ve düşük enerji ithalatçısı 23 ülke (Panel B) için petrol talebinin gelir ve fiyat esneklikleri hesaplanmıştır. Uzun dönem eşbütünleşme katsayıları tahmin sonuçları her iki panel geneli için de, petrol talebinin gelir esnekliğinin pozitif ve anlamlı; fiyat esnekliğinin ise yine her iki panel geneli için de negatif ve anlamlı olduğunu göstermiştir. Ayrıca, her iki panel geneli için de fiyat esnekliği gelir esnekliğinden düşük bulunmuştur. Elde edilen bir diğer bulgu, yüksek enerji ithalatçısı ülke panelinin (Panel A); fiyat esnekliği (-0.03) düşük enerji ithalatçısı ülke paneline (Panel B) göre (-0.41) daha düşük hesaplanmıştır. Benzer şekilde yine yüksek enerji ithalatçısı ülke panelinin (Panel A) gelir esnekliği (1.18) düşük enerji ithalatçısı ülke paneline (Panel B) göre (1.04) daha yüksek hesaplanmıştır. Son olarak AMG (Arttırılmış Ortalama Grup Etkisi Tahmincisi) tahmincisi kullanılarak ülkelerin uzun dönem bireysel katsayıları hesaplanmıştır. Elde edilen bu sonuçlara dayanarak, bazı önemli politika sonuçları önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Petrol Talebi, Petrol Fiyatları, Gelir Esnekliği, Fiyat Esnekliği, Net Enerji İthalatı, Eşbütünleşme, Arttırılmış Ortalama Grup Etkisi Tahmincisi

Kaynakça

• Acaravcı, A., Bozkurt, C., & Erdoğan, S. (2015). Mena ülkelerinde demokrasi-ekonomik büyüme ilişkisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(4), 119-129.
• Akinboade, O.A., Ziramba, E. & Kumo, W.L. (2008). The demand for gasoline in South Africa: an empirical analysis using cointegration techniques. Energy Econ. 30, 3222–3229.
• Altınay, G. (2007). Short-run and long-run elasticities of import demand for crude oil in Turkey. Energy Policy, 35(11), 5829–5835.
• Alves, D.C.O. & Bueno, R.D.L.D.S. (2003). Short-run, long-run and cross elasticities of gasoline demand in Brazil. Energy Econ. 25, 191–199.
• Askari, H. & Krichene, N. (2010). An oil demand and supply model incorporating monetary policy. Energy, 35, 2013–2021.
• Bentzen, J. & Engsted, T. (2001). A revival of the autoregressive distributed lag model in estimating energy demand relationships. Energy, 26(1), 45–55.
• Broadstock, D.C. & Hunt, L.C., (2010). Quantifying the impact of exogenous noneconomic factors on UK transport oil demand. Energy Policy, 38, 1559–1565.
• Camacho-Gutiérrez, P. (2010). Dynamic OLS estimation of the US import demand for Mexican crude oil. MPRA Paper, No. 30608.
• Chudik, A., M.H. Pesaran (2013) Common correlated effects estimation of heterogeneous dynamic panel data models with weakly exogenous regressors. Federal Reserve Bank of Dallas Globalization and Monetary Policy Institute, Working Paper No. 146,
• Dallas. Cooper, J.C. (2003). Price elasticity of demand for crude oil: Estimates for 23 countries. OPEC Review, 27(1), 1–8.