CİNSİYET VE TOPLUMSAL CİNSİYET KAVRAMLARI ÇERÇEVESİNDE ORTAYA ÇIKAN TOPLUMSAL CİNSİYET AYRIMCILIĞI

Yıl 2019, Sayı: ICOAEF Özel Sayı, 97 - 118, 03.10.2024

İbrahim Akkaş

Öz

Cinsiyet (sex), biyolojik bir kavram olup bireylerin doğumuyla başlayan süreci ifade eder. Yani bireylerin biyolojik anlamda kadın ya da erkek olarak doğmasıdır. Toplumsal cinsiyet (gender) ise, biyolojik anlamda dünyaya gelen bireylerin rollerinin tanımlandığı alanı açıklar. Yani, kültürün ya da toplumun cinsiyete bağlı olarak bireyden beklediği davranışlarıdır. Toplum ya da kültür tarafından belirlenen cinsiyet rollerinin nasıl algılandığı önemlidir. Bu durum bireyler arasında ayrımcılığa, eşitsizliğe ya eşitliğe yol açabilir. Geleneksel toplumlarda ataerkil bir yapıda kadınların ikinci konumda olması toplumsal cinsiyet kavramını tartışmalı hale getirmiştir. Kadın halen özel alana ait olarak konumlandırılırken erkek ise kamusal alanla dâhil edilmektedir. Böyle bir ayrım toplumun diğer alanlarında yaşanmaya başladığında bir takım problemler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramlarının sosyolojik olarak izahı, toplumda cinsiyet eşitliği ya da eşitsizliğinin ortaya çıktığı alanlar hakkında bilgiler sunulmuştur. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesine dair çözüm ve öneriler bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Cinsiyet Kimliği, Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı

Kaynakça

• Adler, A., (2013). İnsan tabiatını tanıma. Yörükân, A., (Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Aranson E. ve Wilson T., Akert R., (2012). Sosyal psikoloji. Gündüz, O. (Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Baydur, H. ve Uçan, G., (2016). Sosyal politikanın cinsiyet halleri. Türkiye’de toplumsal cinsiyetin değerlendirilmesi. Şaşman Kaylı, D., Şahin, F. (Der.), Ankara: Nika Yayınları.
• Berktay, F., (2014). Türkiye’de toplumsal cinsiyet çalışmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bhasin, K., (2003). Toplumsal cinsiyet ‘bize yüklenen rolleri’. Ay, K., (Çev.), Liseli Kıvılcım Eğitim Broşürleri.
• Bozkurt, V., (2013). Değişen dünyada sosyoloji. (9. Baskı), Bursa: Ekin Yayınevi.
• Butler, J., (2016). Cinsiyet belası feminizm ve kimliğin alt üst edilmesi. Ertür, B. (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Cornell, R.W., (1987). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. Soydemir, C. (Çev), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Cüceloğlu, D., (2014). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Doğramacı, E., (1997). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü. (3.Baskı), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Görgün Baran, A., (2012). Davranış bilimleri. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Giddens, A., (2012). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç., (2014). Türkiye’de toplumsal cinsiyet çalışmaları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Lott, B., Mauso, D., (2002). Gender development: social learning, encyclopedia of women and gender sex sımılarıtıes and dıfferences and the ımpact of socıety on gender, Worell, J. (Editor in chıef), USA: Academic Press.