A Case Study on Migration Application and Research Centers of Universities in Türkiye

Yıl 2025, Sayı: 104, 111 - 128

Ümran Altundal , Bekir Güzel

https://doi.org/10.17753/sosekev.1623641

Öz

Universities are institutions that both provide education and produce scientific knowledge through research activities. Research and application centers, which enable both theoretical and applied research and facilitate the practical application of academic knowledge, play a critical role in fulfilling these missions of universities. This study aims to examine the establishment, structure, operation, and academic and social contributions of migration application and research centers at universities in Türkiye. Designed in accordance with qualitative research methods, this study adopts a multiple case study model as its research design. The study examines the official websites of a total of 31 centers whose names include the terms “migration” and “application and research center.” The data were collected in accordance with criteria determined by the researchers and evaluated using content analysis methods. The findings are presented under two subheadings: (1) Descriptive information and (2) Information, academic contributions, and scientific activities. According to the findings, the current structures of migration application and research centers in Turkey are quite diverse, and there are significant shortcomings in terms of the source, production, output, and timeliness of information, as well as accessibility and transparency. The research results reveal that these centers have certain limitations in responding to migration-related needs such as research and social contribution, and that there is a need for different practices and regulations in these areas.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Migration , Application and research centers , Universities , Case study

TÜRKİYE'DEKİ ÜNİVERSİTELERİN GÖÇ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZLERİ ÜZERİNE BİR DURUM ÇALIŞMASI

Öz

Üniversiteler yalnızca eğitim veren kurumlar değil, aynı zamanda araştırma faaliyetleriyle bilimsel bilgi üreten kurumlardır. Hem teorik hem de uygulamalı araştırmaların yapılmasına olanak sağlayarak, akademik bilginin pratik uygulamalara dönüşmesini mümkün kılan uygulama ve araştırma merkezleri de üniversitelerin bu misyonlarını gerçekleştirmede kritik bir yere sahiptir. Bu çalışma, Türkiye’deki üniversitelerin göç uygulama ve araştırma merkezlerinin kuruluşu, yapılanması, işleyişi, akademik ve toplumsal katkılarını incelemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemine uygun olarak tasarlanmış olan bu çalışmada, araştırma deseni olarak çoklu durum çalışması modeli tercih edilmiştir. Çalışmada, veri kaynağı olarak adında “göç” ve “uygulama ve araştırma merkezi” ifadeleri geçen toplam 31 merkezin resmî web sayfası incelenmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından belirlenen ölçütler doğrultusunda toplanmış ve içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular (1) Betimleyici bilgiler ve (2) Enformasyon, Akademik katkı ve Bilimsel etkinlikler olmak üzere iki alt başlık altında sunulmuştur. Buna göre Türkiye’deki göç uygulama ve araştırma merkezlerinin mevcut yapılanmalarının oldukça çeşitlilik gösterdiği; bilginin kaynağı, üretimi, çıktısı ve güncelliği ile bilgiye ulaşılabilirlik ve şeffaflık gibi konularda önemli eksikliklerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları söz konusu merkezlerin araştırma, toplumsal katkı gibi göçle ilgili ihtiyaçlara yanıt vermede belirli sınırlılıklar taşıdığı ve bu konularda farklı uygulama ve düzenlemelere gereksinim olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye , Göç , Uygulama ve araştırma merkezleri , Üniversiteler , Durum çalışması

Kaynakça

• Abdouni, H. (2021). The first university in the world: Al-Quaraouiyine University, MAS Journal of Applied Sciences 6(3), 789–795. https://doi.org/10.52520/masjaps.108
• Alkar, E., & Atasoy, E. (2020). Türkiye’de göç üzerine yapılan doktora tezlerine yönelik bir içerik analizi. TESAM Akademi Dergisi, 7(1), 67-89. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.696174
• Akdoğan, E., & Altınok, V. (2023). Türkiye’de yükseköğretimin misyonu ve etkililiği. Eğitim Yönetimi & Politikaları Dergisi, 4(2), 16-31.
• Akyıldız, İ. E. (2022). Dış ve iç göçler bağlamında Türkiye’nin dinamik göç yapısının değerlendirilmesi. İçtimaiyat, 6 (Göç ve Mültecilik Özel Sayısı), 1-15. https://doi.org/10.33709/ictimaiyat.1010076
• Arap, K. S. (2010). Türkiye yeni üniversitelerine kavuşurken: Türkiye'de yeni üniversiteler ve kuruluş gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(01), 1-29. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002156
• Avcıoğlu, G. Ş. (2020). Türkiye’de akademik göç çalışmaları: Göç literatürü taraması. NOSYON: Uluslararası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi, 4, 76-82.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. BEÜ SBE Dergisi, 7(1), 231-274.
• Berelson, B. (2000). Content analysis in communication research. In Marris P. & Thornham S. (Eds.) Media Studies: A Reader (pp.200–209). New York University.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi: Teknikler ve örnek çalışmalar (3. baskı). Siyasal.
• Bozkaya, H. (2021). Göç ve göçmenlerin eğitimi ile ilgili Türkiye’deki doktora tezlerinin incelenmesi: Bir içerik analizi çalışması. Millî Eğitim Dergisi, 50(1), 1013-1030. https://doi.org/10.37669/milliegitim.960008
• Cevher, E. (2015). Kamu üniversiteleri web sayfalarının kullanılabilirliğinin içerik analizi ile incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 387-402. https://doi.org/10.21547/jss.256767
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2016). Designing and conducting mixed methods research (2nd ed.). Sage.
• Crowe, S., Cresswell, K., Robertson, A., Huby, G., Avery, A., & Sheikh, A. (2011). The case study approach. BMC Research Medical Methodology, 11(100), 1-9.
• Ćwiklicki, M., & Pilch, K. (2021). Multiple case study design: The example of place marketing research. Place Branding and Public Diplomacy, 17, 50-62.
• Çalışkan, N. (2002). ODTÜ tarihçe: 1956-1980. Arayış.
• Doğan, A. (2022). Ulusal ve uluslararası teknoloji haber web siteleri kullanılabilirliğinin içerik analizi ile karşılaştırmalı incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 1481-1501. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1193673
• Akkoyunlu Ertan, K., & Ertan, B. (2017). Türkiye’nin Göç Politikası. Contemporary Research in Economics and Social Sciences, 1(2), 7-39.
• Ferruolo, S. C. (1985). The origins of the university: The Schools of París and their critics, 1100-1215. Stanford University.
• Ghiglione, R., & Matalon, B. (1978). Les enquêtes sociologiques. Armand Colin.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2024a). İstatistikler: Geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 adresinden 08.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2024b). İstatistikler: İkamet izinleri. https://www.goc.gov.tr/ikamet-izinleri adresinden 10.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Göksun, Y. (2016). Akademi ve düşünce kuruluşları bağlamında Türkiye’de bilgi üretimi ve mülteciler. Marmara İletişim Dergisi, (25), 99-116. https://doi.org/10.17829/midr.20162520719
• Günay, D. (2004). Üniversitenin neliği, akademik özgürlük ve üniversite özerkliği. In Proceedings of the International Congress on Higher Education EDU-2004 (May 27-29, İstanbul) (ss. 37-44).
• Günay, D. (2007). Yirmibirinci yüzyılda üniversite. In Ç. C. Aktan (Ed.), Değişim çağında yükseköğretim. Yaşar Üniversitesi.
• Günay, D., & Günay, A. (2011). 1933'den günümüze Türk yükseköğretiminde niceliksel gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 1–22.
• Günay, D. (2021). Üniversite. In Sosyal bilimler ansiklopedisi. TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı Popüler Bilim Yayınları. https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/universite adresinden 11.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Holsti, O. R. (1969). Content analysis for the social sciences and humanities. Addison-Wesley.
• İçduygu, A., Erder, S., & Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin uluslararası göç politikaları, 1923–2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere. Koç Üniversitesi.
• Kara, A. (2023). Konaklama işletmeleri web sitelerinin içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi: Konya örneği. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 7(1), 22–42.
• Kenan, S. (2015). Modern üniversitenin oluşum süreci. Osmanlı Araştırmaları, 45(45), 333–367. https://doi.org/10.18589/oa.570017
• Kim, I., & Kuljis, J. (2010). Applying content analysis to web-based content. Journal of Computing and Information Technology, 18(4), 369–375. https://doi.prg/10.2498/cit.1001924
• Kömürlü, E. (2019). 1960’lara kadar Türkiye’de ilk üniversitelerin kuruluşları. Journal of University Research, 2(1), 50–57. https://doi.org/10.32329/uad.473016
• Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology (4th ed.). Sage.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook. Sage.
• Okazaki, S., & Alonso Rivas, J. (2002). A content analysis of multinationals' web communication strategies: Cross-cultural research framework and pre-testing. Internet Research, 12(5), 380–393. https://www.learntechlib.org/p/96225/
• Ökten, S. (2023). Dürtme teorisi çerçevesinde Türk yükseköğretiminde göç eğitimi: Politika, müfredat ve kurumsal gelişim. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(3), 1546-1575.
• Özaslan, K. (2023). Dış’tan iç’e evrilen bir kitlesel göç: Türkiye’nin Suriyelileri. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 14(1), 115-143.
• Pedersen, O. (1997). The first universities: Studium generale and the origins of university education in Europe. Cambridge University.
• Sargın, S. (2007). Türkiye’de üniversitelerin gelişim süreci ve bölgesel dağılımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(5), 133–150.
• Singh, N., & Baack, D. W. (2004). Web site adaptation: A cross-cultural comparison of US and Mexican web sites. Journal of Computer-Mediated Communication, 9(4), Article JCMC946.
• Sirkeci, İ., & Yüceşahin, M. M. (2014). Editörden: Türkiye’de göç çalışmaları. Göç Dergisi, 1(1), 1-10.
• Strauss, A. (1987). Qualitative analysis for social scientists. Cambridge University.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. (2017). İllerin ve bölgelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması (SEGE-2017). https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege adresinden 10.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Times Higher Education. (2024). World university rankings in Turkey. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2024/world-ranking#!/length/25/locations/TUR/sort_by/rank/sort_order/asc/cols/stats adresinden 10.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• URAP. (2024). 2023–2024 URAP Türkiye sıralamaları: Tüm üniversitelerin genel sıralaması. https://newtr.urapcenter.org/Rankings/2023-2024/GENEL-SIRALAMASI-2023 adresinden 10.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Uslu, İ., & Ceylan, A. (2019). Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelen kitlesel göç hareketleri ve kabul mekanizmasındaki yaklaşımlara ilişkin bir inceleme: 1989 Bulgaristan, 1991 Irak ve 2011 Suriye göçleri. Recent Period Turkish Studies, 36, 199–221. https://doi.org/10.26650/YTA2019-619967
• Ünal, R., & Gedik, M. (2022). Türkiye’de göç yönetimi ve sosyal hizmet bakış açısından bir değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 52–70.
• Yin, R. K. (2017). Durum çalışması araştırması uygulamaları (İ. Günbayı, Çev.). Nobel.
• Yükseköğretim Kurulu. (1981). Yükseköğretim Kanunu (2547 sayılı). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2547&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 adresinden 11.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2024a). Uygulama ve araştırma merkezi açma esasları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/uygulama-ve-arastirma-merkezi adresinden 12.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2024b). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi: Uygulama ve araştırma merkezleri istatistikler. https://istatistik.yok.gov.tr/ adresinden 12.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2024c). Üniversitelerimiz. https://www.yok.gov.tr/universiteler/universitelerimiz adresinden 10.09.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Yüzbaşı, G. (2024). Kamu kurumları web sitelerinin erişilebilirlik bağlamında değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 12(1), 75–98. https://doi.org/10.14514/beykozad.1345484
• Zainal, Z. (2007). Case study as a research method. Jurnal Kemanusiaan, 5(1), 1-6.
• Zeyrek, D. (2010). Doğu ve Güneydoğu Anadolu'dan batıya yönelen göçlerin toplumsal sonuçları (1984–2006) (Tez No. 265144) [Yüksek lisans tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.