KAMU YÖNETİMİNDE DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜN DEĞİŞİME AÇIKLIK VE ÇALIŞAN PERFORMANSI ARASINDAKİ İLİŞKİDEKİ ARACILIK ROLÜ

Yıl 2025, Sayı: 104, 263 - 277

Ömer Çamur

https://doi.org/10.17753/sosekev.1674528

Öz

Kamu yönetiminde artan dijital dönüşüm sürecinde “değişime açıklık” tutumunun çalışan performansına olan etkisi ve bu ilişkide dijital dönüşümün aracılık rolü net olarak tanımlanmamıştır. Bu çalışma, çalışanların değişime açıklık tutumunun performanslarını nasıl etkilediğini ve dijital dönüşümün bu ilişkiyi güçlendirici bir rol oynayıp oynamadığını belirlemeyi amaçlamaktadır. TRB1 Bölgesi'ndeki dört ilin (Malatya, Bingöl, Elazığ ve Tunceli) üniversitelerinde görev yapan akademik personelin katılımıyla yürütülen araştırmada 416 katılımcıdan elde edilen veriler nicel analizlerle değerlendirilmiştir. Analizler, değişime açıklık tutumu ile dijital dönüşüm düzeyi arasında ve dijital dönüşüm ile çalışan performansı arasında güçlü ve pozitif ilişkiler olduğunu göstermektedir. Ayrıca, dijital dönüşümün değişime açıklık ile performans arasındaki ilişkiyi anlamlı biçimde aracılaştırdığı saptanmıştır. Kamu yönetiminde dijital dönüşüm sürecinin güçlendirilmesi, çalışanların değişime açıklığını artırarak performansı olumlu yönde etkilemektedir. Bu bulgu, dijital uygulamaların yaygınlaştırılmasının, kamu kurumlarında hem adaptasyon hem de verimlilik açısından stratejik önem taşıdığını ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu yönetimi , Dijital dönüşüm , Değişime açıklık , Performans

The Mediating Role of Openness to Change in the Relationship Between Digital Transformation in Public Administration and Employee Performance

Öz

In the increasing digital transformation process in public administration, the effect of the “openness to change” attitude on employee performance and the mediating role of digital transformation in this relationship have not been clearly defined. This study aims to determine how employees' openness to change attitude affects their performance and whether digital transformation plays a reinforcing role in this relationship. Data obtained from 416 participants in a study conducted with the participation of academic staff working at universities in four provinces (Malatya, Bingöl, Elazığ, and Tunceli) in the TRB1 Region were evaluated using quantitative analyses. The analyses show strong and positive relationships between openness to change and the level of digital transformation, and between digital transformation and employee performance. Furthermore, it was found that digital transformation significantly mediates the relationship between openness to change and performance. Strengthening the digital transformation process in public administration positively affects performance by increasing employees' openness to change. This finding reveals that the widespread adoption of digital applications is of strategic importance in public institutions in terms of both adaptation and efficiency.

Anahtar Kelimeler

Public administration , Digital transformation , Openness to change , Performance

Kaynakça

• Akçakaya, M. (2012). Kamu sektöründe performans yönetimi ve uygulamada karşılaşılan sorunlar. Karadeniz Araştırmaları, (32), 171-202.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/105878
• Akçakaya, M., & Yücel, N. (2007). Değişim mühendisliği ve Türk kamu yönetiminde uygulanabilirliği. Sayıştay Dergisi, (66–67), 3-34. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1713637
• Akpınar, A., & Er, A. (2024). Dijital dönüşümün işgören performansı üzerindeki etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(47), 1-22. https://doi.org/10.35343/kosbed.1477637
• Alagöz, T. (2023). Yenilikçi okul ve okulların değişime açıklığının öğretmenlerin algıladıkları uyumsal performans üzerindeki etkisi (Tez No. 785780) [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aulia, T. R., & Soetjipto, B. W. (2021). Effect of openness to change, empowerment, customer orientation, and marketing innovation to resilience and survival of a convenience store business in the midst of Covid-19 pandemic. Advances in Economics, Business and Management Research, (202), 100-106. https://www.researchgate.net/publication/357788698_Effect_of_Openness_to_Change_Empowerment_Customer_Orientation_and_Marketing_Innovation_to_Resilience_and_Survival_of_a_Convenience_Store_Business_in_the_Midst_of_Covid-19_Pandemic
• Blatz, F., Bulander, R., & Dietel, M. (2018, Haziran). Maturity model of digitization for SMEs. In 2018 IEEE International Conference on Engineering, Technology and Innovation (ICE/ITMC) (ss. 1-9). https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/8436251 [Erişim Tarihi: 23.10.2025]
• Chakraborty, D., Mehta, P., Dash, G., Khan, N., Jain, R. K., & Biswas, D. (2023). What drives consumers to adopt mobile payment apps in the post-COVID-19 scenario: The role of openness to change and user involvement. Journal of Global Information Management (JGIM), 31(1), 1-24. https://doi.org/10.4018/JGIM.332799
• Cosa, M., & Torelli, R. (2024). Digital transformation and flexible performance management: A systematic literature review of the evolution of performance measurement systems. Global Journal of Flexible Systems Management, 25(3), 445-466. https://link.springer.com/article/10.1007/s40171-024-00409-9
• Çağlar, Ç. (2013). Okulların değişime açıklık düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyi arasındaki ilişki. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 119-150, https://doi.org/10.14520/adyusbd.652
• Çalışkan, A. (2022). Örgütsel değişime açıklık: Bir ölçek geliştirme çalışması. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 191-202. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2238017
• Çamur, Ö., & Işık, M. (2024). Etik iklimin çalışan performansına etkisinde liyakatin aracı rolü: Bir kamu kurumunda araştırma. Ombudsman Akademik, (20), 125-148. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3799723
• Çelebi, F. (2023). Dijital dönüşüm ve liderlik 5.0. F. Çelebi (Ed.) Dijital dönüşüm ve dijitalleşme içinde (ss. 68-76). Duvar Yayınları.
• Çelik, D. (2023). Kamu yönetiminde dijital dönüşümde bir sorun alanı: Dijital kültüre yönelik direnç. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, 5(1), 69-86. https://doi.org/10.58307/kaytek.1308745
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin işgören performansı üzerine etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2151906
• Dahkoul, Z. M. (2018). The determinants of employee performance in Jordanian organizations. Journal of Economics, Finance and Accounting, 5(1), 11-17. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2018.811
• Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness (PU), perceived ease-of-use (PEOU) and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13, 319–340. https://doi.org/10.2307/249008
• de Camargo Fiorini, P., Seles, B. M. R. P., Jabbour, C. J. C., Mariano, E. B., & de Sousa Jabbour, A. B. L. (2018). Management theory and big data literature: From a review to a research agenda. International Journal of Information Management, 43, 112-129. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2018.07.005
• Deep, G. (2023). Digital transformation's impact on organizational culture. International Journal of Science and Research Archive, 10, 396-401. https://doi.org/10.30574/ijsra.2023.10.2.0977
• Elibol, F. (2024). The effect of internal service quality on employee performance and the mediation role of digital transformation in this effect. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1032-1052. https://doi.org/10.15869/itobiad.1335425
• Eren, O., Çalışkan, A., & Köroğlu, Ö. (2025). Sağlık kurumu çalışanlarının şiddete maruz kalma algılarının iş performanslarına etkisi ve örgütsel değişime açıklığın aracılık rolü. Antalya Bilim Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 163-183. https://doi.org/10.54969/abuijss.1439819
• Ertaş, H., & Atalay, İ. (2016). Yerel yönetimlerde performans yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (12), 70-82. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3450276 [Erişim Tarihi: 28.10.2025]
• Fauziah, N. N., & Tricahyono, D. (2024). The effect of digital transformation on employee performance (Case study: PT. Indonesia Power UPJP Kamojang). International Journal of Current Science Research and Review, 7(1), 733-739. https://doi.org/10.47191/ijcsrr/V7-i1-71
• Firican, D. A. (2023). Digital transformation and digital culture: A literature review of the digital cultural attributes to enable digital transformation. In Proceedings of the International Conference on Business Excellence, 17(1), 791-799. https://doi.org/ 10.2478/picbe-2023-0073
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.2307/3151312
• Gedik, Ö. (2024). Çalışanların değişime açıklık algısının iş gören performansına etkisinde teknostresin aracılık rolü: Bir üniversite hastanesi örneği (Tez No. 868302) [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson.
• Hartl, E., & Hess, T. (2017). The role of cultural values for digital transformation: Insights from a Delphi study. In Proceedings of the 23rd Americas Conference on Information Systems (AMCIS). Boston, USA. https://aisel.aisnet.org/amcis2017/Global/Presentations/8/ [Erişim Tarihi: 31.10.2025]
• Hayes, A. F. (2012). PROCESS: A versatile computational tool for observed variable mediation, moderation, and conditional process modeling. https://imaging.mrc-cbu.cam.ac.uk/statswiki/FAQ/SobelTest?action=AttachFile&do=get&target=process.pdf [Erişim Tarihi: 23.10.2025]
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Işık, M. (2024). The mediating role of firm innovation performance in the impact of digital leadership on employee performance: Evidence from startups. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 1534-1549. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1471006
• Işık, M., & Çamur, Ö. (2024). Yapay zekâ ve dijital okuryazarlık: Akademik çabada yeni dinamikler. Beykoz Akademi Dergisi, 12(2), 173-197. https://doi.org/10.14514/beykozad.1508294
• Kahraman, E. D., & Erdirençelebi, M. (2024). Çalışanların dijital dönüşüme bakış açısının motivasyon ve performansa etkisi. Fivezero, 4(1), 25-50. https://doi.org/10.54486/fivezero.2024.34
• Kane, G. C., Palmer, D., Phillips, A. N., Kiron, D., & Buckley, N. (2015). Strategy, not technology, drives digital transformation. MIT Sloan Management Review and Deloitte University. https://www.cubility.com.au/wp-content/uploads/2018/11/dup_strategy-not-technology-drives-digital-transformation.pdf [Erişim Tarihi: 24.10.2025]
• Karasoy, H. A. (2014). Türk kamu yönetiminde performans yönetimine bir bakış. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(22), 254-274. https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.19.459
• Kirkman, B. L., & Rosen, B. (1999). Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment. Academy of Management Journal, 42(1), 58-74. https://doi.org/10.5465/256874
• Köroğlu, Ö., & Çalışkan, A. (2022). The effect of development culture and rational sub-cultures on work performance, the mediating role of openness toward organizational change. Journal of Turkish Social Sciences Research, 7(2), 101-117. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2665011
• Kraus, S., Jones, P., Kailer, N., Weinmann, A., Chaparro-Banegas, N., & Roig-Tierno, N. (2021). Digital transformation: An overview of the current state of the art of research. Sage Open, 11(3), 1-15. https://doi.org/10.1177/21582440211047576
• Kuswati, Y. (2020). The effect of motivation on employee performance. Budapest International Research and Critics Institute-Journal (BIRCI-Journal), 3(2), 995-1002. https://doi.org/10.33258/birci.v3i2.928
• Leal-Rodríguez, A. L., Sanchís-Pedregosa, C., Moreno-Moreno, A. M., & Leal-Millán, A. G. (2023). Digitalization beyond technology: Proposing an explanatory and predictive model for digital culture in organizations. Journal of Innovation & Knowledge, 8(3), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.jik.2023.100409
• Liu, F., Dedehayir, O., & Katzy, B. (2015). Coalition formation during technology adoption. Behaviour & Information Technology, 34(12), 1186–1199. https://doi.org/10.1080/0144929X.2015.1046929
• Liu, M., Bai, M., Liu, B., & Li, Y. (2023). The effect of employee goal orientation on change-supportive behavior: A moderated mediation approach. Journal of Organizational Change Management, 36(6), 1010-1026. https://doi.org/10.1108/JOCM-06-2023-0196
• Lumunon, D. F., Massie, J. D. D., & Trang, I. (2021). The effect of training, digital transformation, and work motivation on employee performance during the Covid-19 period: A study on culinary UMKM employees in Manado City. Central Asian Journal of Literature, Philosophy and Culture, 2(8), 22-37.
• Lund, J. (2014). Activities to address challenges in digital innovation. In IFIP Advances in Information and Communication Technology, 446, 115-131. https://doi.org/10.1007/978-3-662-45708-5_8
• Marfriady, D. (2023). The effect of performance on organizational culture, digital transformation and employee productivity in the company. Dinasti International Journal of Management Science, 4(4), 1115-1124. https://doi.org/10.31933/dijms.v4i6.1944
• Matei, A., & Enescu, E. B. (2013). Good local public administration and performance: An empirical study. Social and Behavioral Sciences, 81, 449-453. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.06.458
• Mikalef, P., & Parmiggiani, E. (2022). An introduction to digital transformation. P. Mikalef & E. Parmiggiani (Eds.) Digital transformation in Norwegian enterprises içinde (ss. 1-10). Springer.
• Miller, V. D., Johnson, J. R., & Grau, J. (1994). Antecedents to willingness to participate in a planned organizational change. Journal of Applied Communication Research, 22, 59-80. https://doi.org/10.1080/00909889409365387
• Monis, İ., Çalışkan, A., & Köroğlu, E. Ö. (2024). Örgüt kültürünün sağlık kurumlarında çalışan bireylerin değişime açıklıklarına etkisi, davranışlara yönelik etik ikliminin aracılık rolü. Türk Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 64-83.
• Nadeem, A., Abedin, B., Cerpa, N., & Chew, E. (2018). Editorial: Digital transformation & digital business strategy in electronic commerce-the role of organizational capabilities. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 13(2), 1-8.
• Nicoletti, B. (2021). Insurance 4.0: Benefits and challenges of digital transformation. Palgrave Macmillan. O’Toole, L. J., & Meier, K. J. (2011). Public management: Organizations, governance and performance. Cambridge University.
• Omar, S. N. Z., Cob, C. M. S. C., Sakarji, S. R., Thani, A. K. A., & Bakar, A. A. (2022). A preliminary study of factors influencing on employee performance. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 12(1), 1880-1891.
• Övgün, B., Sayan, İ. Ö., & Zengin, O. (2018). Türk kamu yönetiminde performans değerlendirmesi ve denetimi mümkün mü?. Sosyal Bilimler Metinleri, (2), 74-92. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/561390
• Özer, M. A. (2014). Kamu yönetiminde değişim sürecini Dwight Waldo ile yeniden düşünmek. Amme İdaresi Dergisi, 47(4), 1-30.
• Parviainen, P., Tihinen, M., Kääriäinen, J., & Teppola, S. (2017). Tackling the digitalization challenge: How to benefit from digitalization in practice. International Journal of Information Systems and Project Management, 5(1), 63-77.
• Peng, Y., & Tao, C. (2022). Can digital transformation promote enterprise performance?. From the perspective of public policy and innovation. Journal of Innovation & Knowledge, 7(3), 100198. https://doi.org/10.1016/j.jik.2022.100198
• Peschl, A., & Schüth, N. J. (2022). Facing digital transformation with resilience-Operational measures to strengthen the openness towards change. Procedia Computer Science, 200, 1237-1243. https://doi.org/10.1016/j.procs.2022.01.324
• Polat, M. (2009). Örgütsel özdeşleşmenin öncülleri ve ardılları üzerine bir saha çalışması (Tez No. 263032) [Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Predișcan, M., & Roiban, R. N. (2015). Openness to organizational change: A case study for the Romanian organizations. International Journal of Management and Applied Science, 1(4), 63-68.
• Sağlam, M. (2021). İşletmelerde geleceğin vizyonu olarak dijital dönüşümün gerçekleştirilmesi ve Dijital Dönüşüm Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(40), 395-420. https://doi.org/10.46928/iticusbe.764373
• Serinlikli, N., & Kara, M. (2020). Çalışanların algılanan örgütsel desteğinin iş performansına etkisinde örgütsel değişime açıklığın aracı rolü. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2380-2398.
• Setiono, R., Elmi, F., & Rimawan, E. (2022). Digital transformation as intervening variable on the effect of leadership. competence and organizational culture on employee performance (Case study: DPU Bank Indonesia). Journal of Positive School Psychology, 6(5), 2672-2681.
• Shwedeh, F., Aburayya, A., & Mansour, M. (2023). The impact of organizational digital transformation on employee performance: A study in the UAE. Migration Letters, 20(10), 1260-1274.
• Sigler, T. H., & Pearson, C. M. (2000). Creating an empowering culture: examining the relationship between organizational culture and perceptions of empowerment. Journal of Quality Management, 5, 27-52. https://doi.org/10.1016/S1084-8568(00)00011-0
• Sinval, J., Miller, V., & Marôco, J. (2021). Openness toward organizational change scale (OTOCS): Validity evidence from Brazil and Portugal. PLOS ONE, 16(4), 1-22.
• Spyridon, K. (2023). Digital transformation of organizations and their organizational cultures: A case study in a national defense industry. Saudi Journal of Economics and Finance, 7(10), 442-458. https://doi.org/10.33423/jsis.v19i3.7254
• Şahin, F., & Dursun, Ö. Ö. (2022). Does innovativeness matter in technology adoption? Addressing pre-service teachers' intention to use ITs. Journal of Educational Technology & Online Learning, 5(3), 676-693. https://doi.org/10.31681/jetol.1125238
• Türkyılmaz, S. (2024). Dijital dönüşümün işletmeler üzerindeki etkisi. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(12), 276-297.
• Ullman, J. B., & Bentler, P. M. (2012). Structural equation modeling. I. B. Weiner (Ed.), Handbook of psychology: Research methods in psychology içinde (ss. 607-634). John Wiley & Sons.
• Vasilieva, E. (2020). Digital public service platforms: Challenges and opportunities. In E. Zaramenskikh & A. Fedorova (Ed.), Digital transformation and new challenges: Digitalization of society, economics, management and education içinde (ss. 11-23). Springer.
• Vuchkovski, D., Zalaznik, M., Mitręga, M., & Pfajfar, G. (2023). A look at the future of work: The digital transformation of teams from conventional to virtual. Journal of Business Research, 63, 113912. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2023.113912
• Wahyudi, W., Kurniasih, D., Haryadi, D., & Haquei, F. (2022). Strategy to improve employee performance. Enrichment: Journal of Management, 12(5), 3543-3548. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4308837
• Wanberg, C. R., & Banas, J. T. (2000). Predictors and outcomes of openness to changes in a reorganizing workplace. Journal of Applied Psychology, 85, 132-142. https://doi.org/10.1037/0021-9010.85.1.132
• Xia, R., & Hou, L. (2024). How digital transformational leadership promotes digital creativity: A dual-path mediation model. Journal of Human Resource Management, 12(4), 107-115. https://doi.org/10.11648/j.jhrm.20241204.11
• Yaykın, H. A., & Tolay, E. (2023). Teknolojik hazır bulunuşluğun algılanan çalışan performansı üzerindeki etkisi: Otomotiv sektöründe bir araştırma. Journal of Business in the Digital Age, 6(Özel Sayı), 57-65. https://doi.org/10.46238/jobda.1286327
• Zhao, F., Meng, T., Wang, W., Alam, F., & Zhang, B. (2023). Digital transformation and firm performance: Benefit from letting users participate. Journal of Global Information Management (JGIM), 31(1), 1-23. https://doi.org/10.4018/JGIM.322104