DOĞU ANADOLU BÖLGESİ HASTANELERİ ARASINDAKİ HASTA SEVK AĞLARININ SOSYAL AĞ ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2025, Sayı: 104, 278 - 303

Sezer Haksever , Erkan Oktay

https://doi.org/10.17753/sosekev.1772215

Öz

Bu çalışmanın amacı, Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki sağlık kuruluşlarının birbirleri arasındaki hasta sevk ağlarını inceleyerek bu sağlık kuruluşlarının bölgedeki rollerini belirlemede profesyonellere bilimsel destek sağlamaktır. Hastaların sevkleri, i hastanesinden j hastanesine yapılan sevk sayısını kenarların temsil ettiği, yönlü ve ağırlıklı bir ağ olarak modellenmektedir. Çalışmada merkezilik ve topluluk tespiti buna göre hesaplanmıştır. Ayrıca hasta tanılarının ve sevk nedenlerinin analiziyle sağlık sisteminde geliştirilmesi gereken alanlara dikkat çekilmiştir. Çalışmada gerekli etik kurul onayı alındıktan sonra Doğu Anadolu Bölgesi İl Sağlık Müdürlükleri’nden elde edilen veriler kullanılmıştır. Bulguların ortaya çıkmasında sosyal ağ analizi yazılımı olan Gephi 0.10.1 paket programından faydalanılmıştır. Gephi programı ile yapılan ön analizler sayesinde doğru sağlık yatırımı kararları alınabileceği ve sağlık politikalarının bu doğrultuda geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Erzurum Şehir Hastanesi, Erzurum Atatürk Üniversitesi Araştırma Hastanesi ve Kars Harakani Devlet Hastanesi bölgede en etkili, en erişilebilir ve en hızlı iletişim sağlayan kurumlar olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmanın hastanelerin hasta bakım kalitesinin artırabilmesine ve kaynaklarının etkin olarak kullanabilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal ağ analizi , Hizmet kalitesi , Yönlü ağ , Sevk akışları , Sağlık politikası

Analyzing Patient Referral Networks Among Hospitals in the Eastern Anatolia Region Using Social Network Analysis

Öz

The purpose of this study is to provide scientific support to professionals in determining the roles of health institutions in the Eastern Anatolia Region by examining the patient referral networks between these health facilities. Patient referrals are modeled as a directed, weighted network where edges represent the number of referrals from hospital i to hospital j; centrality and community detection have been computed accordingly.. Additionally, by analyzing patient diagnoses and referral reasons, areas needing improvement in the healthcare system have been highlighted. In our study, data obtained from the Provincial Health Directorates of the Eastern Anatolia Region were used after obtaining the necessary ethics committee approval. The Gephi 0.10.1 software package, a social network analysis tool, was utilized to present the findings. It has been emphasized that accurate healthcare investment decisions can be made and health policies can be developed accordingly through preliminary analyses conducted with the Gephi program. Erzurum City Hospital, Erzurum Atatürk University Research Hospital, and Kars Harakani State Hospital have been identified as the most effective, accessible, and rapid communication providers in the region. This study is believed to contribute to improving the patient care quality of hospitals and enabling the effective utilization of their resources.

Anahtar Kelimeler

Social network analysis , Service quality , Directed network , Referral flows , Health policy

Etik Beyan

Çalışmada kullanılan veriler için Atatürk Üniversitesi Rektörlüğünden Etik Kurulu onayı (No: E.88656144-000-2200415107 ) alınmıştır. Veriler gizlilik kurallarına uygun şekilde işlenmiştir. Çıkar çatışması yoktur.

Kaynakça

• Bastian, M., Heymann, S., & Jacomy, M. (2009). Gephi: an open source software for exploring and manipulating networks. In Proceedings of the international AAAI conference on web and social media. 3(1), pp. 361-362). https://doi.org/10.1609/icwsm.v3i1.13937
• Cherven, K. (2015). Gephi ağ görselleştirmesinde ustalaşma.
• Codal, K.S., & Coşkun, E. (2016). Sosyal ağ türlerinin karşılaştırılmasıyla ilişkin bir ağ analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 143-158. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455794
• Çebi-Karaaslan, K., Diğer, H., & Çebi, T. (2025). Sağlık muayene hizmetlerine ilişkin kamu algısının anlaşılması: Türkiye'de memnuniyeti etkileyen temel faktörler. PLoS One, 20 (5), e0324125. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0324125
• Dünya Sağlık Örgütü. (2022). Konsolide tele-tıp uygulama kılavuzu . Dünya Sağlık Örgütü.
• Demiral, Ö. G. D. G., & Üstün, Ö. (2020). Hastaneler arası hasta sevkleri: Doğu karadeniz hastaneleri üzerine bir uygulama. 18(4), 190-208. https://doi.org/10.11611/yead.815880
• Gürsakal, N., & Aksan, A. (2023). Sosyal ağ analizi-r, nodexl, gephi, ucinet uygulamalı. Dora.
• Jacomy, M., Venturini, T., Heymann, S., & Bastian, M. (2014). ForceAtlas2, Gephi yazılımı için tasarlanmış kullanışlı ağ görselleştirmesi için sürekli bir grafik düzeni algoritması. PloS one , 9 (6), e98679. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0098679
• Kılıçarslan, F., & Ayyıldız Durhan, T. (2024). Açık alan rekreasyonu çalışmalarına dair bibliyometrik analiz. Tourism and Recreation, 6(2), 235-245. https://doi.org/10.53601/tourismandrecreation.1430149
• Kiziltuğ, T., & Tugay, Ç. (2024). Sosyal ağ analizi yöntemiyle örtük bilgi kavramının bibliyometrik analizi: 2015-2024 yılları arası bir değerlendirme. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 13(2), 56-73. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eyad/issue/89584/1599704
• Knoke, D., & Yang, S. (2008). Sosyal ağ analizi (No. 154). Adaçayı.
• Kolaczyk, E. D. (2009). Statistical analysis of network data: Methods and models [Kitap incelemesi]. Sociological Methods & Research, 40(1), 1–48. https://doi.org/10.1177/0049124110384066
• Kruskal, J. B. & Wish, M. (1978). Çok boyutlu ölçekleme (Sage Üniversitesi Sosyal Bilimlerde Nicel Uygulamalar Dizisi, No. 07-011). Sage. https://doi.org/10.4135/9781412985130
• Lee, B. Y., McGlone, S. M., Song, Y., Avery, T. R., Eubank, S., Chang, C. C., Bailey, R. R., Wagener, D. K., Burke, D. S., Platt, R., & Huang, S. S. (2011). Social network analysis of patient sharing among hospitals in Orange County, California. American Journal of Public Health, 101(4), 707-713. https://doi.org/10.2105/AJPH.2010.202754
• Lenger, A., & Beyan, A. (2022). COVID-19 salgınının ve esnek çalışma sisteminin çalışma hayatı üzerine etkilerinin sosyal ağ analizi ile incelenmesi. İzmir Göğüs Hastanesi Dergisi, 36(1), 13-21. https://doi.org/10.14744/igh.2022.39358
• Mengü, E. (2022). Surı̇yelı̇lere Yönelı̇k Çalışan Sı̇vı̇l Toplum Kuruluşları Üzerı̇ne Bı̇r Sosyal Ağ Analı̇zı̇ İstanbul Örneğı̇. Middle East Journal of Refugee Studies, 7(2), 5-29. https://dergipark.org.tr/en/pub/mejrs/issue/74821/1167649
• Neal, Z. (2015). [S. P. Borgatti, M. G. Everett ve J. C. Johnson tarafından yazılan Analyzing Social Networks adlı kitabın incelemesi]. Matematiksel Sosyoloji Dergisi, 39(3), 221-222. https://doi.org/10.1080/0022250X.2015.1053371
• Newman, M. (2010). Networks: An Introduction. Oxford University.
• Otte, E., & Rousseau, R. (2002). Social network analysis: a powerful strategy, also for the information sciences. Journal of information Science, 28(6), 441-453. https://doi.org/10.1177/016555150202800601
• Göktaş, B., Önder Ömer, R., Duran, M., … Şakar, S. (2017). Türkiye’de Sağlık Bilgi Sistemleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 125-138. https://doi.org/10.1501/Asbd_0000000066
• Saraçoğlu, TN. (2023). Tarihi İlişkileri Yeniden Okumak: Gephi ile Sosyal Ağ Analizi. https://www.digitalottomanstudies.com/post/tarihi-i-li%C5%9Fkileri-yeniden-okumak-gephi-ile-sosyal-a%C4%9F-analizi?lang=tr
• Ward, M.E., De Brún, A., Beirne, D., Conway, C., Cunningham, U., English, A., Fitzsimons, J., Furlong, E., Kane, Y., Kelly, A., McDonnell, S., McGinley, S., Monaghan, B., Myler, A., Nolan, E., O'Donovan, R., O'Shea, M., Shuhaiber, A., & McAuliffe, E. (2018). Sağlık Ekipleri için Güvenlik Kültürünü İyileştirmek Amacıyla Ortak Tasarım Kullanarak Toplu Liderlik Müdahalesi Geliştirmek. Uluslararası Çevre Araştırmaları ve Halk Sağlığı Dergisi , 15 (6), 1182. https://doi.org/10.3390/ijerph15061182
• Wasserman, S., & Faust, K. (1994). Social network analysis: Methods and applications. Cambridge University. Uğur, Y. (Ed.). (2023). Dijital beşerî bilimler ve Osmanlı çalışmaları. Vakıf Bank Kültür.