Evli Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Sosyo-Demografik Özelliklere Göre Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 67 - 84, 30.09.2022

Hülya Altun

Öz

İçinde bulunduğumuz toplumun bağlı olduğu kültür ve geleneksel yapı bireylerin olgu ve olaylara yönelik bakış açılarını belirlemede en önemli faktörlerden biridir. Kültür ve geleneksel yapı toplum kimliğinin oluşumunda etkili olmakta ve bu kimlik birçok alışkanlık ve davranışın şekillenmesine yol açmaktadır. Cinsiyet olgusunun toplum tarafından şekillenmesiyle oluşan toplumsal cinsiyet rolleri, cinsiyetler arasında eşitsizliğin oluşmasına yol açmaktadır. Kadın ve erkek cinsiyeti arasında yaşanılan eşitsizlik, birçok alanda kadınları kısıtlamakta ve ikincil duruma düşürmektedir. Bu çalışmanın amacı, evli kadınların toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin bakış açılarını belirlemek ve bu bakış açılarının oluşumunda kadınların; evlenme yaşı, evlenme süresi, yetiştiği yer, çalışma durumu, eğitim durumu, gelir durumu gibi sosyo-demografik değişkenlerin nasıl bir etkisinin olduğunu incelemektir. Bu araştırma genel tarama modellerinden ilişkisel tarama yöntemiyle yapılan nicel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, kolay örnekleme yöntemiyle ulaşılmış İstanbul’da yaşayan 20-50 yaş aralığındaki 105 evli kadın oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerini toplamak için Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve sosyo-demografik bilgi sorularının bulunduğu bir anket formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, katılımcıların yaşları, evlilik şekilleri, evlilik süreleri, eğitim durumları ve çalışma durumları ile toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları arasında anlamlı farklılıklara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Cinsiyet Eşitsizliği, Toplumsal Cinsiyet

Kaynakça

• Akarsu, B. ve Akarsu B. (2019). Bilimsel Araştırma Tasarımı Nicel Nitel ve Karma Araştırma Yaklaşımları, İstanbul: Cinius Yayınları.
• Akgül Gök, F. (2013). Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet ile İlgili Algılarının Aile İşlevlerine Yansıması, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akkaş, İ. (2019). Cinsiyet ve Toplumsal Cinsiyet Kavramları Çerçevesinde Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı. EKEV Akademi Dergisi, 23(77). 97-118.
• Altuntaş, O. ve Altınova, H. H. (2015). Toplumsal Cinsiyet Algısı ile Sosyoekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6). 83-100.
• Belek, U. (2008), “Toplumsal Cinsiyet Algısının Statik Duruşu”, Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları (içinde), Atılım Ünv. Yayınları,17-26.
• Candoğan, B. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin İş Aile Yaşam Tartışmaları ile Yeniden Üretimi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. Coşkun, R., Altunışık, R. ve Yıldırım, E. (2019). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Çiçek, B. ve Çopur, Z. (2018). Bireylerin Kadınların Çalışmasına ve Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. International Journal Of Eurasian Education And Culture, 4. (1-21).
• Damarlı, Ö. (2006). Ergenlerde Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Bağlanma Stilleri ve Benlik-Kavramı Arasındaki İlişkiler, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği. Toplum ve Bilim Dergisi, 86 Güz. (139-170).
• Demirgöz Bal, M. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğine Genel Bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15-28.
• Dökmen, Z. Y. (2010). Toplumsal Cinsiyet-Sosyal Psikolojik Açıklamalar, İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet Kültürü İçerisinde Kadın ve Erkek Kimliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230
• Erzeybek, B. ve Gökçearslan Çifci, E. (2019). Akademisyen Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Evlilik Uyumu. Sosyal Çalışma Dergisi, 3(1). 61-80.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji, (Çev. Güzel, C.) İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gökçay, G. (2018). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kars.
• Gülbaş, P. (2013). Kırsal ve Kentsel Alanlarda Toplumsallaşma Süreci ve Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Kazanılması (Aydın İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Günay, G. ve Bener, Ö. (2011). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rolleri Çerçevesinde Aile İçi Yaşamı Algılama Biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153). 157-171.
• Haymana, P. (2019). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Kadınların İyilik Hali ile İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Haymana, P. ve Kolburan, Ş.G. (2019). Kadınlarının İyilik Hallerinin Algılanan Toplumsal Cinsiyet Rolleriyle İlişkisi. Aydın Toplum ve İnsan Dergisi, 4(2). 35-60.
• Paçacıoğlu, B. (2018). Üç Farklı Kuşaktaki Evli Kadın ve Erkeklerin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları ve Aile İşlevleri Arasındaki İlişki, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Powell, G.N. ve Greenhaus, J.H. (2010). Sex, Gender and Decisions at the Family: Work İnterface. Journal of Management, 20(10).
• Purutçuoğlu, E. ve Aydın, E. (2010). Dünyada Sosyal Hizmet Uygulamaları. İstanbul Üniversitesi AUZEF Ders Notu.
• Selçuk, S. (2021). Kadınların Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları Açısından Bağlanma Stili, Kadına Yönelik Şiddet Tutumu ve Benlik Saygısının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Sönmez, D. Z. (2021). Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Görüşlerin Belirlenmesi (Çankırı Karatekin Üniversitesi Eldivan Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Örneği). Avrasya Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(3), 179-189.
• Tuna Uysal, M., Tan Eren, G. Ve Şimşek, E. (2019). Toplumsalın Doğallaştırılması: Erken Evliliklerde Toplumsal Cinsiyet Algısı. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:47, 196-220.
• Ünal, F., Tarhan, S. ve Çürükvelioğlu Köksal, E. (2017). Toplumsal Cinsiyet Algısını Yordamada Cinsiyet, Sınıf, Bölüm ve Toplumsal Cinsiyet Oluşumunun Rolü. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1): 227-236.
• Yılmaz, S. (2018). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Günlük Hayat Yansımaları: Çorum/Alaca Örneği. İmgelem Dergisi, Sayı:2, 55-76.
• Zeyneloğlu, S. (2008). Ankara’da Hemşirelik Öğrenimi Gören Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.