Self-Learning Mastery: The Path To Improving The Emotional And Psychological Well-Being Of Gifted Students

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 63 - 81, 31.03.2024

Osman Söner Ramazan Gökcül Fidan Gültekin İsmail Yıldız Resul Özmen Mehmet Kara

Öz

Predictive correlational model was used to determine the level of prediction of emotional and psychological well-being of gifted students by academic achievement, age, research skills, thinking skills, strategy use skills, evaluation skills and peer collaborative learning skills. The study group of the research consisted of 396 gifted students, 242 girls and 154 boys, who were voluntarily selected using the maximum diversity sampling method from the students diagnosed as gifted and studying in Science and Art Centers in three different districts of Istanbul. 'Demographic Information Form', 'Stirling Scale of Emotional and Psychological Well-Being for Children' and 'Scale of Self-Executing Learning Skills' were used as data collection tools in the study. Hierarchical regression analysis was conducted to determine the level of prediction of gifted students' emotional and psychological well-being by academic achievement average, age, research skills, thinking skills, strategy use skills, evaluation skills and peer collaborative learning skills. As a result of the analysis, average academic achievement and age were included in the hierarchical regression analysis in the first row (in the block). These two variables together explained 11% of the variance in the prediction of emotional and psychological well-being of gifted students. Research skills, thinking skills, strategy use skills, evaluation skills and peer collaborative learning skills were included in the analysis as the second block and it was seen that these variables contributed 22% to emotional and psychological well-being. Thus, the total variance explained increased to 33%.

Anahtar Kelimeler

Special ability, well-being, skill, hierarchical regression

Kendi Kendine Öğrenme Ustalığı: Özel Yetenekli Öğrencilerin Duygusal Ve Psikolojik İyi Oluşunu İyileştiren Yol

Öz

Özel yetenekli öğrencilerin duygusal ve psikolojik iyi oluşlarının akademik başarı, yaş, araştırma becerileri, düşünme becerileri, strateji kullanma becerileri, değerlendirme becerileri ve akranla işbirlikli öğrenme becerileri tarafından yordanma yordanma düzeyinin belirlenmesi için yordayıcı korelasyonel model kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul ilinin üç farklı ilçesinde bulunan Bilim ve Sanat Merkezlerinde eğitim gören ve özel yetenekli tanısı almış öğrencilerden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılarak gönüllü olarak seçilen 242 kız ve 154 erkek olmak üzere 396 özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak ‘Demografik Bilgi Formu’, ‘Stirling Çocuklar İçin Duygusal ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği’ ve ‘Kendi Kendine Öğrenmeyi Yürütme Becerileri Ölçeği’ kullanılmıştır. Özel yetenekli öğrencilerin duygusal ve psikolojik iyi oluşlarının akademik başarı ortalaması, yaş, araştırma becerileri, düşünme becerileri, strateji kullanma becerileri, değerlendirme becerileri ve akranla işbirlikli öğrenme becerileri tarafından yordanma düzeyini belirlemek için hiyerarşik regresyon analizi yapılmış. Yapılan analizler sonucunda hiyerarşik regresyon analizine birinci sırada (blokta) akademik başarı ortalaması ve yaş alınmıştır. Bu iki değişken birlikte özel yetenekli öğrencilerin duygusal ve psikolojik iyi oluşlarına yordanmasına ilişkin varyansın %11’ini açıkladığı saptanmıştır. Analize ikinci blok olarak araştırma becerileri, düşünme becerileri, strateji kullanma becerileri, değerlendirme becerileri ve akranla işbirlikli öğrenme becerileri alınmış ve bu değişkenlerin duygusal ve psikolojik iyi oluşlarına %22 katkı sağladığı görülmektedir. Böylece açıklanan toplam varyansın %33’e yükseldiği saptanmıştır. Elde edilen bulgular alan yazından hareketle tartışılmış ve sonuçlara uygun önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Özel yetenek, iyi oluş, beceri, hiyerarşik regresyon

Kaynakça

• Akbaş, M., Çelikkanat, S. ve Sürücü Gökyıldız, S. (2021). Identification of Distress Levels in Pregnant Women: A Descriptive and Cross-Sectional Study. Türkiye Aile Hekimliği ve Birinci Basamak Dergisi, 15(1), 85-92. https://doi.org/10.21763/tjfmpc.808383
• Akcan, N. (2023). Özel yetenekli bireylerle gerçekleştirilen STEM çalışmalarının bibliyometrik analizi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Antalya.
• American Library Association. (2000). Information literacy competency standards for higher education. http://www.ala.org/acrl/standards/informationliteracycompetency
• Anderson, L.W., & Krathwohl, D.R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. Longman.
• Andrade, H. (2019). A critical review of research on student self-assessment. Frontiers in Education, 4(87). https://doi.org/10.3389/feduc.2019.00087
• Ateş, B. (2016). Üniversite öğrencilerinde akademik başarının yordayıcısı olarak psikolojik iyi oluş ve sosyal yetkinlik. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1203-1214. https://doi.org/10.17755/esosder.862994
• Aygün, N. ve Topkaya, N. (2022). Akademik erteleme ve akademik mükemmeliyetçilik ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (61), 189-208.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W. H. Freeman.
• Barış, N. ve Ecevit, T. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin eğitiminde STEM uygulamaları. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 217-233. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.529898
• Bawden, D. (2001). Information and digital literacies: A review of concepts. Journal of Documentation, 57(2), 218–259. https://doi.org/10.1108/EUM0000000007083
• Bekhet, A. K., & Zauszniewski, A. (2013). Measuring use of positive thinking skills: Psychometric testing of a new scale. Western Journal of Nursing Research, 35(8) 1074–1093. https://doi.org/10.1177/0193945913482191
• Bradburn, N. M. (1969). The structure of psychological well-being. Aldine.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2023). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (34. Baskı). Pegem Akademi.
• Can, A. (2023). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (11. Basım). Pegem Akademi.
• Cenkseven, F. ve Akbaş, T. (2007). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 43-65.
• Certel, Z., Bahadır, Z., Saracaloğlu, A. S., & Varol, R. (2015). Lise öğrencilerinin özyeterlikleri ile öznel iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 307-318.
• Claessens, B. J. C., van Eerde, W., Rutte, C. G., & Roe, R. A. (2010). A review of the time management literature. Personel Review, 39(3), 309–331. https://doi.org/10.1108/00483481011030557
• Cohen, E.G., Lotan, R.A., Abram, P.L., Scarloss, B.A., & Schultz, S.E. (2014). Can groups learn?. Teachers College Record, 106(3), 411–452.
• Cohen, S., & Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310–357. https://doi.org/10.1037/0033-2909.98.2.310
• Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76–82. https://doi.org/10.1002/da.10113
• Connor, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson resilience scale (CD-RISC). Depression and Anxiety, 18(2), 76–82. https://doi.org/10.1002/da.10113
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Self-determination theory: A macrotheory of human motivation, development, and health. Canadian Psychology/Psychologie Canadienne, 49(3), 182–185. https://doi.org/10.1037/a0012801
• Diener, E. (2000). Subjective well-being: The science of happiness and a proposal for a national index. American Psychologist, 55(1), 34–43. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.34
• Dignath, C., & Büttner, G. (2018). Components of fostering self-regulated learning among students. A meta-analysis on intervention studies at primary and secondary school level. Metacognition and Learning, 13(3), 385–406. https://doi.org/10.1007/s11409-018-9187-z
• Eisenberg, M.B., & Berkowitz, R.E. (1990). Information problem-solving: The big six skills approach to library & information skills instruction. Ablex Publishing.
• Eryılmaz, A. ve Ercan, L. (2011). Investigating of the subjective Oell-being based on gender, age and personality traits. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 139-149.
• Facione, P. (2010). Critical thinking: What it is and why it counts. Insight Assessment.
• Field, A. (2005) Reliability analysis. In: Field, A., Ed., Discovering Statistics Using SPSS. (2nd Edition) Sage Publishing.
• Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218–226. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.218
• Funke, J. (2010). Complex problem solving: A case for complex cognition?. Cognitive Processing, 11(2), 133–142. https://doi.org/10.1007/s10339-009-0345-0
• Göcen, G. (2013). Pozitif psikoloji düzleminde psikolojik iyi olma ve dini yönelim ilişkisi: yetişkinler üzerine bir araştırma. Toplum Bilimleri Dergisi, 7(13), 97-130.
• Güvenç, A. (2021). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin psikolojik iyi oluş düzeyleri ile olumlu düşünme beceri düzeyleri arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman.
• Hakami, E., Hernandez-Leo, D., & Amarasinghe, I. (2021). Understanding the well-being ımpact of a computer-supported collaborative learning tool: The Case of PyramidApp. European Conference on Technology Enhanced Learning, 1(1), 1-38. https://doi.org/10.1007/978-3-030-86436-1_38
• Halisdemir, D. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi oluşları, kendini affetme düzeyleri ve geçmişe yönelik anne kabul red algıları arasındaki ilişkiler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hartman, H.J. (2001). Metacognition in learning and instruciton: Theory, Research and practice. Sprınger-Scıence+Busıness Medıa.
• Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), 81–112. https://doi.org/10.3102/003465430298487
• İnce, A. ve Demirhan, G. (2022). Covid 19 sürecinde öğretmenlerin pozitif liderlik algıları ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 10-22. https://doi.org/10.29065/usakead.1089121
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2014). Cooperative learning in 21st-century. Anales de Psicologia, 30(3), 841–851. https://doi.org/10.6018/analesps.30.3.201241
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (1999). Making cooperative learning work. Theory Into Practice, 38(2), 67-73. https://www.jstor.org/stable/1477225
• Jonassen, D. H. (2011). Learning to solve problems: A handbook for designing problem-solving learning environments. Routledge.
• Kalyoncu, H. (2019). Üstün yetenekli çocukların karşılaştığı sosyal ve duygusal problemler. Erişim Adresi: https://tuzdev.org/post/ustun-yetenekli-cocuklarin-karsilastigi-sosyal-ve-duygusal-problemler
• Kaplan, L.S. (1990). Helping Gifted Students with Stress Management. S. Berger (Ed.). Flyer File on Gifted Students. Reston, VA: Council for Exceptional Children Digest.
• Kara, A. (2014). Dışavurumcu sanat terapinin üniversite öğrencilerinde akış durumu ve psikolojik iyi oluş üzerindeki etkisi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karagöz, Y. (2011). Olumlu düşünme eğitim programının ergenlerin geleceğe yönelik iyimserlik, depresyon ve bilişsel çarpıtma düzeylerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir
• Karakoç, A., Bingöl, F. ve Karaca, S. (2013). Lise öğrencilerinde ergen öznel iyi oluş ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 6(3), 43-50.
• Kaplan, Y. (2016). Ergenlerde okul odaklı öznel iyi oluş ile davranışsal ve duyuşsal problemler arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Keyes, C. L. M. (2002). The mental health continuum: From languishing to flourishing in life. Journal of Health and Social Behavior, 43(2), 207–222. https://doi.org/10.2307/3090197
• Kirschner, P. A., Sweller, J., & Clark, R. E. (2011). Why minimal guidance during instruction does not work: An analysis of the failure of constructivist, discovery, problem-based, experiential, and inquiry-based teaching. Educational Psychologist, 41(2), 75–86. https://doi.org/10.1207/s15326985ep4102_1
• Kök, H. (2023). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri için okul sosyal hizmeti ihtiyacı. Türkiye Sağlık Bilimler ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 63-90. https://doi.org/10.51536/tusbad.1233439
• Kuhlthau, C. C. (2004). Seeking meaning: A process approach to library and information services (2nd ed.). Libraries Unlimited.
• Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer Publishing Company.
• Lloyd, A. (2005). Information literacy: Different contexts, different concepts, different truths?. Journal of Librarianship and Information Science, 37(2), 82–88. https://doi.org/10.1177/0961000605052156
• Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. Harper & Row.
• McDonald, B. (2012). Objective academic achievement and subjective personal wellbeing. Online Submission. Retrieved from ERIC Database. (ED 530076).
• Mayer, R. E. (2011). Applying the science of learning. Pearson.
• Neihart, M., Reis, S.M., Robinson, N.M., & Moon, S.M. (2015). The social and emotional development of gifted children? What do we know?. (2. Edt.). Prufrock Press.
• Özden, K. (2014). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi oluşun psikososyal yordayıcılarının sosyal bilişsel kariyer kuramı açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özçelik, A. ve Akgündüz, D. (2018). Üstün/özel yetenekli öğrencilerle yapılan okul dışı STEM eğitiminin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 33-351. https://doi.org/10.24315/trkefd.331579
• Panadero, E., & Alonso-Tapia, J. (2013). Self-assessment: Theoretical and practical connotations. When it happens, how is it acquired and what to do to develop it in our students. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 11(2), 551–576. https://doi.org/10.25115/ejrep.v11i30.1463
• Parsons, C.K., Caylor, E., & Simmons, H.S. (2005). Cooperative education work assignments: the role of organizational and ındividual factors in enhancing ABET competencies and co-op workplace well-being. The Research Journal For Engineering Education, 94(3), 309-318. https://doi.org/10.1002/j.2168-9830.2005.tb00855.x
• Pintrich, P.R. (2010). The role of goal orientation in self-regulated learning. In M. Boekaerts, P.R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 451–502). Academic Press.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of PErsonality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081. https://doi.org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719–727. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719
• Renzulli J. S., & Reis S. M. (1997a). The schoolwide enrichment model: A how-to guide for educational excellence. Creative Learning Press.
• Schraw, G. (2010). Metacognitive and metacognitive strategies: Definitions and data. In D. H. Robinson & G. Schraw (Eds.), Recent innovations in educational psychology that facilitate student learning. (pp. 3–17). Information Age Publishing.
• Schunk, D. H., & Zimmerman, B. J. (1997). Social origins of self-regulatory competence. Educational Psychologist, 32(4), 195–208. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3204_1
• Seligman, M.E.P. (2011). Flourish: A visionary new undertanding of happiness and well-being. Free Press.
• Slavin, R. E. (2011). Instruction based on cooperative learning. In R. Mayer & P. Alexander (Eds.), Handbook of Research on learning and instruction (pp. 344–360). Routledge.
• Söner, O. ve Eldeleklioğlu, J. (2022). Öğretmenlerde mental iyi oluşun yordayıcısı olarak ahlaki çözülme ve öz yeterlilik. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 5(2), 1-28. https://doi.org/10.58433/opdd.1076100
• Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik iyi oluş düzeyleri arasındaki ilişki. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-73.
• Söner, O. ve Yılmaz, O. (2020). Özel eğitim sınıflarında görev yapan öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları ve tükenmişlik düzeyleri. Trakya Eğitim Dergisi, 10(3), 668-682. https://doi.org/10.24315/tred.599742
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson.
• Taylor, M.L., & Porath, M. (2006). Reflections on the International Baccalaureate Program: Graduates’ Perspectives. Journal of Advanced Academics, 17(3), 149-158. https://doi.org/10.4219/jsge-2006-398
• Tekkurşun Demir, G., Namlı, S., Hazar, Z., Türkeli, A. ve Cicioğlu, H.İ. (2018). Bireysel ve takım sporcularının karar verme stilleri ve mental iyi oluş düzeyleri. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1),176-191.
• Timur, S. (2008). Boşanma sürecinde olan ve olmayan evli bireylerin psikolojik iyi oluş düzeylerini etkileyen faktörlerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Topping, K. (2010). Peer assessment. Theory Into Practice, (1), 20–27. https://doi.org/10.1080/00405840802577569
• VanTassel-Baska, J., & Stambaugh, T. (2008). Curriculum and instructional considerations in programs for the gifted. In S. I. Pfeiffer (Ed.), Handbook of giftedness in children: Psychoeducational theory, research, and best practices (pp. 347–365). Springer Science + Business Media.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a self-regulated learner: An overview. Theory Into Practice, 41(2), 64–70. https://doi.org/10.1207/s15430421tip4102_2
• Zimmerman, B. J., & Schunk, D. H. (Eds.). (2011). Handbook of self-regulation of learning and performance. Routledge.