Sağlık Hizmetleri Piyasasında Neden Devlet Başrole Sahip Olmalı? Sağlık Hizmetlerinde Piyasa Aksaklıkları ve Adalet Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 82 - 97, 31.03.2024

Beyza Mıynat Taşdemir

Öz

Bir devletin temel görevleri ülkenin bütünlüğünü ve demokrasiyi korumak halkın refah ve huzurunu sağlamak, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeyi sağlamak, sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri ve insan hakları hususunda gerekli düzenlemeleri yapmak ve tedbirleri almak şeklinde ifade edilebilir. Söz konusu temel sorumluluklar arasında yer alan sağlık hizmetleri, bir ülkenin sosyal ve ekonomik geleceği üzerinde belirleyici olması itibariyle özellikle üzerinde durulması ve incelenmesi gereken bir alandır. Son dönemlerde içsel büyüme teorilerinin de literatüre kazandırdığı görüş doğrultusunda bir ülkenin sağlık statüsünün geliştirilmesi için atılacak adımların sürdürülebilir büyüme ve kalkınma için ön koşul olduğu kabul görmeye başlamıştır. Bu kapsamda devletler, sağlık hizmetlerinde ve bu hizmetlerin finansmanında farklı sorumluluklar üstlenme konusuna daha büyük bir önem göstermeye başlamıştır. Bununla birlikte sağlık hizmetlerinin kendine özgü özellikleri itibariyle ortaya çıkan birtakım riskler devletin sağlık hizmetleri piyasasında baş rolü üstlenmesini zorunlu kılmaktadır. Bu kapsamda ortaya konan bu çalışmada sağlık hizmetlerinin sunumunda ve finansmanında devletin baş role sahip olması gerektiğine ilişkin görüş gerekçeleriyle birlikte desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Hizmetlerinde Asimetrik Enformasyon, Sağlık Hizmetlerinde Eşitsizlikler, Sağlık Hizmetleri Piyasasında Ters Seçim ve Ahlaki Tehlike

Why Should The State Have A Leading Role In The Healthcare Market? An Evaluation On Market Failures And Equity In Healthcare

Öz

The basic duties of a state can be expressed as protecting the integrity of the country and democracy, ensuring the welfare and peace of the people, ensuring economic, social and cultural development, making necessary arrangements and taking measures regarding health services, education services and human rights. Health services, which are among these basic responsibilities, are an area that should be particularly emphasized and analyzed since they are decisive on the social and economic future of a country. Recently, in line with the view brought to the literature by endogenous growth theories, it has started to be accepted that the steps to be taken to improve the health status of a country are a prerequisite for sustainable growth and development. In this context, governments have started to pay more attention to assuming various responsibilities in health services and their financing. However, certain risks arising from the unique characteristics of health services necessitate the state to assume a leading role in the health services market. In this context, in this study, the view that the state should have the leading role in the provision and financing of health services is supported with its justifications.

Anahtar Kelimeler

Asymmetric Information in Healthcare, Inequity in Healthcare, Moral Hazard and Adverse Selection in Healthcare Market.

Kaynakça

• Akerlof G. (1970) “The Market for Lemons: Qualitative Uncertainty and the Market Mechanism”, Quarterly Journal of Economy, 84: 488-500.
• Aktan, C. C. (2017). Sağlık Alanında Devletin Değişen Rolü: Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nın Rolünün Ve Fonksiyonlarının Yeniden Tanımlanması, http://www.canaktan.org/reform/saglik-reform/PDF-aktan/04%20%20devlet-rolu.pdf
• Alcock, P., May, M., Rowlingson, K. (2011). Sosyal Politikalar Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Siyasal Kitabevi. Altay, A. 2007. Sağlık Hizmetleri Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Sayıştay Dergisi, 64: 33-58.
• Baker, T. (1996). "On the Genealogy of Moral Hazard". Texas Law Review, 75(2): 237-292. https://scholarship.law.upenn.edu/faculty_scholarship/872 Bhattacharya, J., Hyde, T. & Tu, P. (2014). Sağlık Ekonomisi, Nobel Akademik Yayıncılık, Çeviri Editörü: Doç. Dr. Çağdaş Akyürek.
• Cullis, J. G. & Jones, P. R. (1986). Rationing by Waiting Lists: An Implication, American Economic Review, American Economic Association, vol. 76(1), pages 250-256.
• Gottret, P. ve Schieber, G. (2006). Health Financing Revisited A Practioner’s Guide, Washington: The International Bank For Reconstruction And Development/ The World Bank. https://doi.org/10.1596/978-0-8213-6585-4
• Grossman, M. (1999). “The Human Capital Model of The Demand for Health.” National Bureau of Economic Research, Cambridge, 1-8.
• Krug, N. (2002). 25 Questions and Answers on Health and Human Rights. - Health & Human Rights Publication , 1, Geneve: World Health Organization.
• Musgrove, P. (2004). “Public and Private Roles in Health”, Health Economics in Development(Edt. Philip Musgrove), World Bank Publishing, Human Development Network:Health, Nutrition and Population Series, Washington,(35-76).
• OECD, (2024). https://data.oecd.org/healthres/health-spending.htm (17.01.2024)
• Preker, A. & Harding, A. (2000). The Economics of Public and Private Roles in Health Care: Insights from Institutional Economics and Organizational Theory. https://www.researchgate.net/publication/237744390_The_Economics_of_Public_and_Private_Roles_in_Health_Care_Insights_from_Institutional_Economics_and_Organizational_Theory
• Sargutan, A. E. (2004). Karşılaştırmalı Sağlık Sistemleri, Başaran Teknik, Ankara.
• Starfield B, Cassady C, Nanda J, Forrest CB, Berk R. Consumer Experiences and Provider Perceptions of the Quality of Primary Care: Implications for Managed Care. Journal of Family Practice. 1998;46: 216–26.
• TURKSTAT, 2024, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Saglik-Harcamalari-Istatistikleri-2024-49676 (21.03.2024)
• WHO, (1946). https://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf?ua=1 (21.03.2024)
• WHO, (2002). European Health Report 2002, Regional Office for Europe.
• WHO, (2004). Reaching Universal Coverage via Social Health Insurance: Key Design Features in the Transition Period, by Guy Carrin and Chris James, Discussion Paper, N.2, Department “Health System Financing, Expenditure and Resource Allocation (FER), Cluster “Evidence and Information for Policy (EIP)”, Geneva.