TÜRKİYE’ DE YEREL YÖNETİMLERDE KRİZ VE AFET YÖNETİM ÇALIŞMALARININ MEVZUAT AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Sayı: 12, 195 - 219, 31.12.2016

Naci Büyükkaracığan

Öz

Afetler, insanlık tarihi boyunca dünyamızda meydana gelen en yıkıcı olayların başında gelmektedir. İnsan nüfusundaki hızlı artış, doğanın insanlar tarafından tahrip edilmesi, plansız kentleşme, teknolojik gelişmelerle hızlı sanayileşmenin çevreye ve doğaya verdiği yoğun zarar gibi nedenlerle sayıları ve oluş sıklıkları sürekli artan afetler, şiddetine göre bir ülkenin ekonomik, mali ve sosyal yapısını çok ciddi şekilde etkileyebilmektedir.
Ülkemizde kriz yönetimi farklı kriz türlerinin var olmasına rağmen, sadece afet yönetimi üzerinde odaklanmasından dolayı, çeşitli siyasi, sosyal ve ekonomik krizlerde tıkanmalara ve sorunlara yol açmaktadır. Türkiye, afetlere en çok maruz kalan ve afetlerden büyük zarar gören ülkeler arasında yer almaktadır. Bunun sonucu olarak da doğal afetler, ülkemizin değişmez gerçekliklerindendir. Özellikle depremler ve diğer doğal afetler ülkemizin büyük bir kısmını halen tehdit etmeye devam etmektedir. Afet öncesi çalışmalar zararlardan korunmanın en önemli adımıdır. Kayıpların büyük olmasının ana nedenlerinden birisi kentleşme politikalarının yetersizliğidir. Kentlerdeki nüfus yoğunluğunun fazla olmasının yanı sıra yerleşim ve yapılaşma kararları verilirken çeşitli sebeplerden dolayı, güvenlik önceliğinin ihmal edildiği de görülmektedir. Bunun yanında, yeterli afet bilincine sahip olunmaması ve ekonomik nedenlerle afet yönetimine yeterli kaynak ayrılmaması, afetlerin bu ülkeleri çok daha yıkıcı düzeyde etkilemesine sebep olmaktadır.
Bu çalışmada ülkemizdeki kriz ve afet yönetimi mevzuatı ve çalışmaları yerel yönetimler açısından incelenmiştir. Kamu yönetim sistemi içerinde bulunan kuruluşların kriz ve afet yönetimine yaklaşımları belirtilmiştir. Çalışma sonucunda etkin bir afet yönetimi için değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet, afet yönetimi, kriz, kriz yönetimi, yerel yönetimler

Kaynakça

• AFAD (2013), Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP), AFAD Yayınları, Ankara, s.3.
• ATAÖV, Anlı (2007), “Planlamada Sosyal Bilimcinin Değişen Rolü: Toplumdan Biri Olmak”, Mimarlık Fakültesi Dergisi (Journal of the Faculty of Architecture), S. 24(1), s. 146, ss.139-152.
• BALAMİR, Murat (2001), “Recent Changes in Turkish Disaster Policy: A Strategical Reorientation?, P.R. Kleindorfer (ed.) Mitigation and Financing of Seismic Risk in Turkey”, NATO Science Series, Kluwer Academic Publishers, s. 218, ss. 207-234.
• BEATLEY, Timothy (1998), The Vision of Sustainable Communities in Cooperating with Nature: Confronting Natural Hazards with Land-use Planning for Sustainable Communities, Natural Hazards and Disasters Series, A Joseph Henry Press Book. USA, s.224
• ÇEBER, Kemal (2005), “Mali Yönüyle Afet Yönetimi”, Yüksek Lisans Tezi, SDÜ, Isparta, s.1.
• DEMİR, Nazlı (2011), “Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi”, Kaymakamlık Tezi, İçişleri Bakanlığı PGM, Ankara, s.3.
• ERGÜNAY, Oktay (2009), Afet Yönetimi: Genel İlkeler, Tanımlar, Kavramlar, DSİ, Ankara, s.4.
• FİLİZ, Erdinç (2007), Türk Kamu Yönetiminde Kriz Yönetimi, Alfa Yayınları, İstanbul, s.7.
• GENÇ, F. Neval (2007), “Türkiye’de Doğal Afetler ve Doğal Afetlerde Risk Yönetimi”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Genelkurmay Atase Başkanlığı Yayınları, S. 5 (9), s.202, ss.201-226
• İSMEP (2009), Afet Zararlarını Azaltmaya Yönelik Şehir Planlama ve Yapılaşma, T.C. İstanbul Valiliği, İstanbul, s.10.
• İSMEP (2009), Afetlerde Psikolojik İlkyardım, T.C. İstanbul Valiliği, İstanbul, s.8.
• KADIOGLU, Mikdat (2008), “Küresel İklim Değişikliğine Uyum Stratejileri”, Kar Hidrolojisi Sempozyumu Bildiri Kitabı, DSİ 8. Bölge Müdürlüğü Yayınları, Erzurum, s.72, ss.69-74.
• OKAY Ayla ve Okay, Aydemir (2002), Halkla İlişkiler Kavram, Strateji ve Uygulamaları, Der Yayınları, İstanbul, s. 418.
• TEZER, Azime ve Türkoglu, Handan (2008), Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi Yayın No: 2, Ankara, s.47.
• TUTAR, Hasan (2011), Kriz ve Stres Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, s. 13.
• TÜZ, Melek (2008), Kriz Yönetimi Uygulamalar İçin Temel Adımlar, Alfa Yayınları, Bursa, s.19.
• UNFPA (2008), Annual Report, United Nations Population Fund, USA, s.24.
• YAVAŞ, Hikmet (2001), “Doğal Afet Yönetimi Ve Yerel Gündem 21 Çalışmaları Kapsamında İzmir’de Deprem Riski”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, İzmir, S.3(3), s.120, ss.118-138.