Latife Tekin’in Manves City ve Sürüklenme Romanlarında Yoksulluk Halleri: İşçi Deneyimi, Sürüklenen Özneler, Direniş ve Umut

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 157 - 180, 29.04.2022

Feride Aydemir

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1069387

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Latife Tekin’in 2018 yılında kaleme aldığı Manves City ve Sürüklenme adlı romanlarındaki yoksulluk temsili ele alınmaktadır. Kurgusal açıdan da birbirine dokunan söz konusu romanların, 2000’li yılların güncel Türk edebiyatında, geç kapitalizmin toplumsal ve ekonomik sonuçlarının, neoliberalizmin farklı yüzlerinin ve küresel kültürün meydana getirdiği kimi çelişkilerin izlerini sürebilmeyi sağlayacak verimli edebi kaynaklar olduğu düşünülmektedir Çalışmanın temel hedefi, ilgili toplumsal ve kültürel sürecin edebi metinlerdeki görünümlerinden yola çıkarak, metinlerdeki yoksulluk temsilinin tarihsel varoluşunu, yoksulların ve işçilerin özne olma hallerini, hegemonik ve karşı hegemonik tutumlarını açığa çıkarmaktır. Bu çerçevede romanlar metinsel bir analize tabi tutulmaktadır. İki romanda da yoksulluk, mekânsal bir yersizyurtsuzlaşma hali ile düşünsel bir kök salamama, yönsüzlük ve tahayyülsüzlük durumuyla iç içedir. Bu yönsüzlük doğadan uzaklaşma haliyle de dolayımlanır. Romanlardaki yoksulluk görünümleri, kapitalist sömürü ilişkilerinin git gide gaddarlaştığı bir dönemde, bir sessizleşme, dilsizleşme, mekanikleşme süreciyle ilişkisel bir bütünlük olarak da kendisini açığa vurmaktadır. Yoksulluğa karşı çıkabilmenin, yabancılaşmayı azaltmanın yolu, hatırlamanın gücünden, dile, söze sahip çıkmaktan ve dayanışmadan geçecektir.

Anahtar Kelimeler

edebiyat sosyolojisi, Latife Tekin, yoksulluk, neoliberalizm, direniş ve söz.

Aspects of Poverty in Latife Tekin's Novels Manves City and Sürüklenme: Worker Experience, Drifting Subjects, Resistance and Hope

Öz

In this study, the representation of poverty in Latife Tekin's novels Manves City and Sürüklenme written in 2018 is discussed. It is thought that these novels are productive literary resources that will enable us to trace the social and economic consequences of late capitalism, the different faces of neoliberalism and some contradictions created by global culture in contemporary Turkish literature of the 2000s. In this context, the novels that are discussed in the context of the sociology of literature are subjected to a textual analysis. The main aim of the study is to reveal the historical existence of the representation of poverty in the texts, the state of being the subject of the poor and workers, and hegemonic and counter-hegemonic attitudes, based on the appearance of the relevant social and cultural process in literary texts. In both novels, poverty is intertwined with a state of spatial deterritorialization and an intellectual rootlessness, directionlessness and lack of imagination. This directionlessness is also associated with the state of being away from nature. The appearances of poverty in the novels also reveal themselves as a process of silencing, muteness, mechanization and relational integrity. The way to reduce alienation and to be able to oppose poverty will pass through the power of remembering, protecting the language and the word, and solidarity.

Anahtar Kelimeler

literary sociology, Latife Tekin, neoliberalism, resistance and word.

Kaynakça

• Altuğ, F (2010). “Arafta Kalmışlık Olarak Yoksulluk: Latife Tekin’in Minör Edebiyatı”, Lacivert Öykü ve Şiir Dergisi, 33, s. 79-82, İstanbul: Ekin Ajans.
• Alver, K (2012), “Edebiyatın Sosyolojik İmkanı”, Edebiyat Sosyolojisi içinde, Ed. K. Alver, Ankara: Hece.
• Balık, M (2011). Latife Tekin Romancılığı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
• Bauman, Z (2000). Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri, Ayrıntı.
• Bauman Z (2013). Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları, 2.baskı, Çev. İ. Türkmen, İstanbul: Ayrıntı.
• Bora, T (2018). “Taşralaşan Ve Taşrasını Kaybeden Türkiye”, Taşraya Bakmak içinde, Der. T. Bora, İstanbul: İletişim.
• Boratav, K (2007), Kökten Dincilik ve Emekçiler, Erişim: www.sol.org.tr/index.php?yazino=14461.
• Braidotti R (2017). Göçebe Özneler. Ö Karakaş (çev.). İstanbul: Kolektif.
• Buğra, A (2008). Kapitalizm, Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika, İstanbul: İletişim.
• Burawoy, M (2015). Üretim Siyaseti, Çev. Ç. Gümüşoluk, Ankara: NotaBene.
• Cangöz, İ., Ergül, H. ve Gökalp, E. (2014). Medya Ne Ki… Her Şey Yalan, 2. Baskı, İstanbul: İletişim.
• Çiğdem, A (2018). “Taşra Karalaması”, Taşraya Bakmak içinde, Der. T. Bora, İstanbul: İletişim.
• Erdoğan, N (2002a). “Yoksulları Dinlemek”, Yoksulluk Halleri içinde, Ed. N. Erdoğan, İstanbul: Demokrasi Kitaplığı.
• Erdoğan, N (2002b). “Garibanların Dünyası: Türkiye’de Yoksulların Kültürel Temsilleri Üzerine İlk Notlar”, Yoksulluk Halleri içinde, Ed. N. Erdoğan, İstanbul: Demokrasi.
• Erdoğan, N (2002c). “Yok-sanma: Yoksulluk-Maduniyet ve Fark Yaraları”, Yoksulluk Halleri içinde, Ed. N. Erdoğan, İstanbul: Demokrasi.
• Ettlinger N. & Hartmann C (2015). “Post/Neo/Liberalism in Relational Perspective, Political Geography”, (48), 37-48.
• Freire, P (1995). Ezilenlerin Pedagojisi, Çev. D. Hattatoğlu, İstanbul: Ayrıntı.
• Gül H. ve Gül S. S (2008). “Yoksulluk Ve Yoksulluk Kültürü Tartışmaları”, Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları (der. Nurgün Oktik), s.57-97, İzmir: Yakın. Gürbilek, N (2014). Ev Ödevi, 5. Basım, İstanbul: Metis.
• Gürbilek, N (2015). “Yoksulluk Lekesi”, Sessizin Payı içinde, İstanbul: Metis. s. 63-81.
• Işık. O, ve Pınarcıoğlu, M. M (2002). Nöbetleşe Yoksulluk Gecekondulaşma ve Kent Yoksulları: Sultanbeyli Örneği, İstanbul: İletişim.
• İnsel, A (2001). “İki Yoksulluk Tanımı Ve Bir Öneri”, Toplum ve Bilim, 89, s. 62-72, İstanbul: İletişim.
• Laçiner, Ö (2002). “Sonsöz Yerine: Bir Süreç ve Durum Olarak Yoksullaşmayı Sorgulamak”, Yoksulluk Halleri içinde, Ed. N. Erdoğan, İstanbul: Demokrasi.
• Laçiner, Ö (2018). “Merkez(ler) ve taşra(lar) dönüşürken”, Taşraya Bakmak içinde, Der. T. Bora, İstanbul: İletişim.
• Löwenthal, L (2017). Edebiyat, Popüler Kültür ve Toplum, Çev. B. Kejanlıoğlu, İstanbul: Metis.
• Moran, B (2003). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, 11. Baskı, İstanbul: İletişim.
• Mütevellioğlu, N (2009). “Türkiye Emek Piyasasında Neoliberal Dönüşüm”, Küreselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm içinde, Der. N. Mütevellioğlu ve S. Sönmez, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Noble, T (2012). “Sosyoloji ve Edebiyat”, Edebiyat Sosyolojisi içinde, Ed. K. Alver, Ankara: Hece.
• Öncü, A. ve Weyland, P (2007). “Küreselleşen Kentlerde Yaşam Alanı ve Toplumsal Kimlik Mücadeleleri”, Mekan, Kültür, İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikleri içinde, Der. A. Öncü ve P. Weyland, İstanbul: İletişim.
• Özbek, M (2000a). “Walter Benjamin’i Okumak”, - I. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 5 (2), 70-96.
• Özer, Pelin (2005). Latife Tekin Kitabı, İstanbul: Everest Yayınları.
• Özkazanç, A (2009). “Toplumsal Vatandaşlık ve Neo-Liberalizm Sorunu”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(1), 247-274.
• Özsoy A. M, (2018), “Latife Tekin: Kötülüğün Görünür Hale Gelmesi Bertaraf Etmek İçin B Bir Fırsat” https://www.gazeteduvar.com.tr/kitap/2018/11/15/latife-tekin- kotulugun-gorunur-hale-gelmesi-bertaraf-etmek-icin-bir-firsat/ Erişim: 15.09.2021.
• Özuğurlu, A (2002). “Yoksulluk Kavramına Çöplükten Bakmak”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları içinde Ed. Yasemin Özdek, s. 175-192. Ankara: TODAİE.
• Pekdemir, M (2018). “Taşranın ‘Taşı Toprağı Altın’ Da Ne Vardır?”, Taşraya Bakmak içinde, Der. T. Bora, İstanbul: İletişim.
• Scholte, J. A (2008). “Küreseşelleşmede ‘Küresel’ Olan Ne?”, Küresel Dönüşümler içinde, (der.) David Held ve Anthony McGrew, Çev. Mehmet Ali Çelebi, Ankara, Phonix Yayınları, s. 107-115.
• Sennet, R (2002). Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerine Etkileri, İstanbul: Ayrıntı.
• Sönmez, A (2004). Latife Tekin Romanlarında Öznellik ve Anlatı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Boğaziçi Üniversitesi: İstanbul.
• Şenses, F (2009). “Neoliberal Küreselleşme Çağında Yoksulluk Araştırmalarındaki Kayıp Bağlantılar: Türkiye Deneyiminden Çıkarılacak Dersler”, Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma içinde, Der. F. Şenses, İstanbul: İletişim.
• Şenses, F (2013). Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim.
• Tekin, L (1998). Sevgili Arsız Ölüm. İstanbul: Metis.
• Tekin, L (1998). Berci Kristin Çöp Masalları. İstanbul: Metis.
• Tekin, L (2018). Manves City, İstanbul: Can.
• Tekin, L (2018). Sürüklenme, İstanbul: Can.
• Tomlinson, J (2004). Küreselleşme ve Kültür, Çev. A. Eker, İstanbul: Ayrıntı.
• Türkeş, Ö (2001), ‘‘Romanın ‘Zenginleşen’ Dünyası’’, Toplum ve Bilim, 89, s. 132-160, İstanbul: İletişim.
• Ural, T (2018). “Onca Yoksulluk Varken: Türk Edebiyatında Yoksulluğun Temsili”, Erişim: https://t24.com.tr/k24/yazi/onca-yoksulluk-varken,1838. Erişim Tarihi 30.12.2021
• Yılmaz, Z (2011) “Yoksulluğun Ontolojik Kavranışı: Maddi-Sembolik Süreçler Bütünü Olarak Yoksulluk ve Yoksulluk Çalışmalarında Tekniğin Perdesini Aralamak”, Toplum ve Bilim, sayı: 122, s.123-161.