İŞYERİ SOSYAL HİZMETİ ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARIN VOSVİEWER İLE BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 69, 934 - 960, 29.12.2025

Umut Solmaz , İhsan Kutlu

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1523982

Öz

Bu araştırma, “işyeri sosyal hizmeti" kavramına dair yapılan çalışmaların dağılımının çıkarılması amacıyla tasarlanmıştır. Araştırma, “işyeri sosyal hizmeti” alanındaki İngilizce literatürün bibliyometrik özetinin çıkarılması yönüyle özgünlük sunmaktadır. Bu özelliğiyle araştırmacılara bu alanda yapılan çalışmaların taranmasında kolaylık sağlayacaktır. Çalışmada bibliyometrik analiz ile çalışmalara dair bir özetin okuyuculara sunulması, kavramla alakalı çalışma eğilimlerinin ve boşlukların tespit edilmesi hedeflenmiştir. Analiz veri seti olarak Web of Science’ta taranan ve 1981-2023 senelerinde yayınlanmış eserler baz alınmıştır. İşyeri sosyal hizmeti kavramıyla ilgili eserlerin yıllarının dağılımına bakıldığında 2000(6), 1993(4), 1986(4) yıllarında olduğu; en fazla eser veren isimlerin Bargal (4), Morbarak (4), Kurzman (3) olduğu; yayın türünün ağırlıklı olarak dergi makalesi (48), kitap incelemesi (8) ve mektup (6) olduğu; araştırma alanları açısından yoğunluğun sosyal hizmet (57), kamu yönetimi (9) ve aile çalışmaları (8) alanlarında olduğu; SSCI (52), ESCI (17) ve CPCI (5) endekslerinde taranan yayınların ağırlıkta olduğu tespit edilmiştir. İşyeri sosyal hizmetiyle alakalı kullanılan kelimelere bakıldığında 8 tekrarla “occupational social work” kelimesinin bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, işyeri sosyal hizmeti alanında bulunan çalışmaların sayıca az olduğu ve belirli yazarlar etrafında yoğunlaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu alanda var olan çalışmaların yoğunlaştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hizmet , İşyeri Sosyal Hizmeti , Bibliyometrik Analiz , Endüstriyel Sosyal Hizmet.

BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF STUDIES ON WORKPLACE SOCIAL WORK USING VOSVIEWER

Öz

This research was designed to determine the distribution of studies on the concept of ‘workplace social work’. The research is unique in that it provides a bibliometric summary of the English literature in the field of ‘workplace social work’. With this feature, it will facilitate the researchers in scanning the studies conducted in this field.Through bibliometric analysis, the study seeks to present a summary of the research to readers and identify trends and gaps related to the concept. The analysis is based on works indexed in the Web of Science, published between 1981 and 2023. When examining the distribution of works related to the concept of workplace social work, it was found that there were publications in the years 2000 (6), 1993 (4), and 1986 (4); the most prolific authors were Bargal (4), Morbarak (4), and Kurzman (3); the predominant types of publications were journal articles (48), book reviews (8), and letters (6); and in terms of research fields, the majority of works were in social work (57), public administration (9), and family studies (8). Publications indexed in SSCI (52), ESCI (17), and CPCI (5) were the most common. In terms of keywords, the term "occupational social work" appeared most frequently, with 8 repetitions. The study concludes that the number of works in the field of workplace social work is relatively low and concentrated around certain authors. It is recommended to increase the volume of research in this area.

Anahtar Kelimeler

Social Work , Occupational Social Work , Bibliometric Analysis , Industrial Social Work.

Kaynakça

• Acedo, F. J., Barroso, C., Casanueva, C. and Galan, J. L. (2006). Co-authorship in management and organizational studies: An empirical and network analysis. Journal of Management Studies, 43(5), 957-983.
• Ahmed, N. (2017). Social work practice to labour welfare: a proposed model of field work practicum and role of social worker in ındia. Engineering And Technology International Journal of Humanities and Social Sciences 11, 1363-1368.
• Ajala, M., (2017). Work-Family-Conflict and family-work-conflict as correlates of job performance among working mothers: ımplications for ındustrial social workers. African Journal of Social Work 7, 53.
• Aktaş, A., (2014). Çalışma hayatında kadınlara karşı psikolojik taciz: Türkiye’deki durum ve işyerinde sosyal hizmet odağında önerilen çözüm mekanizmaları. Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi 3, 1-23.
• Alexander, R., (1949). Industrial social workers in chile. Social Service Review 23, 373–376.
• Aslan, Y. (2019). Türkiye’de mağdur çocuk kapsamında yapılan çalışmaların bibliyografik analizi. Sosyal Çalışma Dergisi, 3(1), 92-107.
• Ateş, K., Eryalçın, M., Durar, E. ve Keleş, İ. (2023). Mavi yakalı kadın çalışanların iş ve aile hayatında yaşadığı sorunlar: endüstriyel sosyal hizmet perspektifinden bakış. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1, 284–303.
• Aynacı, C. (2022). Sosyal sermayenin akademik yolculuğu: “yök-tez” örnekleminde bibliyometrik bir analiz. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 42-57.
• Aynacı, C. ve Genç Y. (2024). Evsizlerin barınma evi deneyimleri: “insan önemsendiğini görmek istiyor”. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 44, 439-477.
• Aynacı, C. (2024). Sosyal hizmet alanında “evsiz” kavramını içeren araştırmaların VOSviewer ile bibliyometrik analizi. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 44, 935-967
• Bağış, M. (2021) Bibliyometrik araştırmalarda kullanılan başlıca analiz teknikleri. bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Nobel Akademik.
• Bakalinsky, R. (1980). People vs. profits: social work in industry. Social Work, 25, 471–475.
• Baker, H. K., Kumar, S. and Pandey, N. (2020). A bibliometric analysis of managerial finance: A retrospective. Managerial Finance, 46(11), 1495-1517.
• Bargal, D. (1999). The future development of occupational social work. Adm Soc Work 23, 139–156.
• Bargal, D. and Karger, J.H. (1992). Occupational social work and the new global economy. Administration Social Work 15, 95–104.
• Bates, J. and Thompson, N., (2007). Workplace well-being: an occupational social work approach. Illness Crisis and Loss 15, 273–284.
• Berridge, J. (1990). The EAP-Employee Counselling Comes of Age. Employee Counselling Today 2, 14–17.
• Broadus, R. N. (1987). Toward a definition of “bibliometrics”. Scientometrics, 12(5-6), 373-379.
• Büber, Ö. ve Kutlu, İ. (2023). Türkiye’de bakım yükü ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(137), 272-291.
• Carter, I. (1977). Social work in industry: a history and a viewpoint. Soc Thought 3, 7–17.
• Chima, F.O. (2004). Depression and the workplace: occupational social work development and ıntervention. Employee Assistance Quarterly 19, 1–20.
• Combs, J. G., Ketchen Jr, D. J., Crook, T. R. and Roth, P. L. (2011). Assessing cumulative evidence within ‘Macro’ research: Why meta-analysis should be preferred over vote counting: Assessing cumulative evidence. Journal of Management Studies, 48(1), 178-197.
• Cooney, K. (2010). The Promise and Pitfalls of Employer-Linked Job Training for Disadvantaged Workers. Administration in Social Work, 34(1), 27-48.
• Çavuşoğlu, O. (2020). Endüstriyel sosyal hizmet bağlamında iş doyumu ve iş-aile yaşamı çatışması ilişkisinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi].
• Çevik, Z. (2021). Bibliyometrik araştırmalarda analiz tekniklerinin uygulanması: vosviewer paket programı. bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Nobel Akademik.
• Demir, E. Y. ve Gedik, M. (2022). Engelli kavramı ile ilgili akademik yayınların Vosviewer ile bibliyometrik analizi. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 12-25.
• Diktaş Yerli, G. (2023). Sosyal bilimler alanında afet konulu lisansüstü çalışmaların bibliyometrik ve tematik analizi. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 961-976.
• Dirik, D., Eryılmaz, İ. ve Erhan, T. (2023). Post-Truth kavramı üzerine yapılan çalışmaların vosviewer ile bibliyometrik analizi. Sosyal Mucit Academic Review, 4(2), 164-188.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. and Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296.
• Dölek, E. A., Danış, M. Z. ve Kutlu, İ. (2024). Sosyal Hizmet Bağlamında Koruyucu Aile Sistemine İlişkin Bibliyometrik Bir Analiz. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 24(65), 795-818.
• Foster, B., Schore, L., (1990). Job loss and the occupational social worker. Employee Assistance Quarterly 5, 77–97.
• Gedik, M. (2024). Küresel Bağlamda İnsan Hakları ve Sosyal Politikaların Bibliyometrik Analizi ve İsrail-Filistin/Gazze Olaylarının Sosyal Hizmet Perspektifinde Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(4), 1980-2004.
• Gehlenborg, H. (2013). Occupational social work in germany: a continuously developing field of practice. Global Perspectives of Occupational Social Work 17, 17–42.
• Googins, B. and Godfrey, J. (1985). The evolution of occupational social work. Soc Work 30, 396–402.
• Gould, M.G. (1984). Developing industrial social work field placements. J Educ Soc Work 20, 35–42
• Gürler, G. (2021). Bibliyometrik araştırmalarda ilgili literatüre ilişkin veri setinin oluşturulma süreci. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Bir literatür incelemesi aracıolarak bibliyometrik analiz. Nobel Bilimsel. 53-66.
• Hoffer, A., (1989). Educational ıngredients for occupational social work practice. J Soc Work Educ 25, 212–223.
• Hughes, D., Olsen, M. and Newhouse, C., (2018). Occupational social work education for employee assistance practice. J Teach Soc Work 38, 379–397.
• IFSW (2022). What is Social Work? [WWW Document]. URL https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/
• Işıkhan, V. (2013). Endüstriyel Sosyal Hizmet, in: Sosyal Politika ve Kamu Yönetimi Bileşenleriyle Sosyal Hizmet Temelleri ve Uygulama Alanları. Maya Akademi.
• Iversen, R.R. (1998). Occupational social work for the 21st century, 551–566.
• Karakartal, H. ve Kaylı, Ş. D. (2022). Mülteci kadınlara odaklanan lisansüstü tezlere genel bir bakış: bibliyografik bir analiz. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(26), 421-438.
• Katan, J. (2008). Occupational social work in ısrael. Journal Employee Assistance Quarterly 17.
• Kessler, M. M. (1963). Bibliographic coupling between scientific papers. American Documentation, 14(1), 10-25.
• Kılıç. C. (2021). Engellilere yönelik sosyal hizmet uygulamaları: bibliyometrik haritalama. ETÜ Sentez İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 5, 1-18.
• Koç, A. (2021). Bibliyometrik araştımalarla ilgili literatüre ilişkin veri setinin oluşturulması: Wos ve scopus veri tabanları üzerinden uygulamalar. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Bir literatür incelemesi aracıolarak bibliyometrik analiz. Nobel Bilimsel. 67-94
• Kol, E. ve Topgül, S. (2022). İşyeri Sosyal Hizmeti ve Yaşlı Çalışanlar. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 111-122.
• Kulüp, B. ve Aysan, Ü. (2024). Sosyal Hizmette Sanat Terapisi: R Programı ile Bibliyometrik Analiz. Toplum Ve Sosyal Hizmet, 35(4), 631-659.
• Kurzman, P.A. (2013). Occupational social work. Encycl Soc Work. 1,1.
• Kurzman, P.A. and Akabas, S.H. (1981). Industrial Social Work As An Arena for Practice. Social Work (United States).
• Kurzman, P.A. (2009). Labor-social work collaboration: current and historical perspectives. J Workplace Behav Health 24, 6–20.
• Kurzman, P.A. (1983). Ethical ıssues in ındustrial social work practice. The Journal of Contemporary Social Work 64, 105–111.
• Logan, G. (2013). The shadow boxer: occupational social work in australia. Global Perspectives of Occupational Social Work 17, 1–16.
• Lebowitz, M., Zischka, P., Mahon, M and McCarley, L., (1982). Issues in macro-level ındustrial social work practice. Adm Soc Work 6, 139–146.
• Madonia, J.F. (1983). Approaches to social work field placements in industry. J Educ Soc Work 19, 38–47.
• Marlow, C. (1991). Occupational social work and employee asistance programs in great britain. Employee Assistance Quarterly 7, 19–24.
• Masi, D. (1993). Occupational Social Work. Employee Assistance.
• McNeely R. L. and Fogarty, B. A. (1988). Balancing Parenthood and Employment-Factors Affecting Company Receptiveness to Family-Related Innovations in the Workplace. Family Relations, 37(2), 189-195.
• McCormack, J. (1996). Older workers: Roles for occupational social work. Australian Social Work 49, 19–25. Mkalipe, S. (2001). Occupational social work education in south africa. Employee Assistance Quarterly 17, 97–118.
• Mor Barak, M.E. and Bargal, D. (2013). Human services in the context of work: evolving and innovative roles for occupational social work. Social Services in the Workplace: Repositioning Occupational Social Work in the New Millennium 3107, 1–12.
• NASW (1987). national survey of occupational social workers. NASW Press.
• Ngai, P. and Tsang-Yuen, A.W., (2011). The challenges of corporate social responsibility multi-stakeholder practices: searching for a new occupational social work model in china. China Journal of Social Work 4, 57–68.
• Orhan, U. (2021). Bibliyometrik araştırmalarda kullanılan paket programlar: Bir karşılaştırma. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Bir literatür incelemesi aracıolarak bibliyometrik analiz. Nobel Bilimsel. 111-123.
• Oxley, G.B. (1969). Industrial social work in peru a descriptive study. Social Service Review 43, 59–68.
• Ozawa, M. (1980). Development of social services in ındustry: why and how? Oxford University Press.
• Öztürk, O. (2021). Bibliyometrik araştırmaların tasarımına ilişkin bir çerçeve. bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Nobel Akademik.
• Pehlivan, N. N. ve Alayvaz, C. (2024). Vosvıewer İle Yerinde Yaşlanma Çalışmalarının Bibliyometrik Analizi: Mevcut Durum ve Eğilimler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 24(65), 737-768.
• Plessis, A. (2014). Occupational social work education in south africa. Global Perspectives of Occupational Social Work 17, 115–125.
• Poole, D.L. (1987) Social work and the supported work services model. Soc Work 32, 434–439.
• Popple, P.R. (1981). Social work practice in business and industry (1875-1930). Social Service Review 55, 257–269.
• Poverny, L. and Wilbur, F., (1998). Integrating work-related ıssues on gay and lesbian employees into occupational social work practice. Employee Assistance Quarterly 4, 15–29.
• Ramanathan, C.S. (1991) Occupational social work and multinational corporations. The Journal of Sociology&Social Welfare 18, 135–147.
• Ramos-Rodríguez, A.-R. and Ruíz-Navarro, J. (2004). Changes in the intellectual structure of strategic management research: A bibliometric study of the strategic management journal, 1980–2000. Strategic Management Journal, 25(10), 981-1004.
• Sanchez, M.P., Aburto, G.L., Orellana, C.M. and Torres, C.R. (2020). Knowledge and skills for occupational social work: challenges for education and professional practice. Cuadernos de Trabajo Social 33, 247–258.
• Sarkar, S. (2008). Industrial social work to corporate social responsibility: a transformation of priority. Journal of Human Values 14, 31–48.
• Shanker, R. (1983). Occupational disease, workers’ compensation, and the social work advocate. Soc Work 28, 24–27.
• Sehgal, R. (2019). Social Work in Industrial Sector. Erişim Adresi: http://www.ignou.ac.in/upload/bswe-02-block4-unit-19-small%20size.pdf
• Solmaz, U. (2019). Çalışanların iş ve aile hayatı sorunlarına işyeri sosyal hizmeti perspektifinden bakış: istanbul’da bir uygulama, [Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
• Solmaz, U. ve Kutlu, İ. (2021). İşyerinde sosyal hizmet mümkün mü ? farklı ülkelerdeki işyerinde sosyal hizmet uygulamaları. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 5, 172–185.
• Solmaz, U. (2024). Çalışanların İş Kazası ve Meslek Hastalıklarına Yönelik Hak ve Sorumlulukları: İşyeri Sosyal Hizmeti Modeli. [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
• Şaşman Kaylı, D. ve Çıplak, M.E. (2022). Sosyal hizmet disiplininde yaşlılık konusu üzerine yazılmış lisansüstü tezlere yönelik bir bibliyografik analiz çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(3), 753-776.
• Şimşir, İ. (2021). Bibliyometri ve bibliyometrik analize ilişkin kavramsal çerçeve. bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz. Ed. Oğuzhan Öztürk ve Gökhan Gürler. Nobel Akademik.
• Tunger, D. and Eulerich, M. (2018). Bibliometric analysis of corporate governance research in German-speaking countries: Applying bibliometrics to business research using a custommade database. Scientometrics, 117(3), 2041-2059.
• Türkiye Sosyal Hizmetler Mütehassısları Sendikası (1971). Çeşitli iş ortamlarında çalışan sosyal hizmet mütehassıslarının iş tanımları. Türkiye Sosyal Hizmetler Mütehassısları Sendikası, Ankara.
• Uğurlu, Z. ve Pak Güre, M.D., (2023). Demiryolu çalışanlarının psikososyal gereksinimlerinin karşılanmasında iş yerinde sosyal hizmet uygulamaları. Demiryolu Mühendisliği 1, 174–185.
• Ulu, S.A. ve Küsmez, B., 2020. Üniversitelerdeki mobbing davranışının önlenmesinde işyerinde sosyal hizmetin rolü. Meyad Akademi 1, 110–134.
• Van Breda, A.D. (1999). Developing resilience to routine separations: an occupational social work ıntervention. Families in Society 80, 597–605.
• Van Breda, A. D. (2011). Resilient Workplaces: An Initial Conceptualization. Families in Society-The Journal of Contemporary Social Services, 92(1), 33-40.
• Van Eck, N. J. and Waltman, L. (2023). VOSviewer Manual. Manual for VOSviewer version 1.6.20. Universiteit Leiden.
• Yağcıoğlu, S. (2009). Eleştirel bir sosyal hizmet anlayışına doğru, in: Tarık Tuncay (Ed.), Sosyal Hizmet Temel Alanlar ve Eleştirel Tartışmalar. Nika Yayınevi.
• Yıldırım, B. ve Kılıç, C., (2021). Post-endüstriyel çağda endüstriyel sosyal hizmet uygulamaları. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 1, 201–220.
• Yüksel, F. (1996). Çalışma yaşamında(endüstriyel) sosyal hizmet, in: Sosyal Hizmet Sempozyumu Ortak Kitabı. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksekokulu.
• Zastrow, C. (2014). Sosyal Hizmete Giriş. Nika Yayınevi.