KADINA YÖNELİK ŞİDDET ARAŞTIRMASI: GÜMÜŞHANE İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 69, 988 - 1026, 29.12.2025

Tuğba Türkkan , Ertuğrul Hatipoğlu , İbrahim Yücel , Nurşen Kulakaç , Halil İbrahim Zeybek , Ferkan Sipahi

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1572033

Öz

Kadına yönelik şiddet, önemli bir halk sağlığı sorunu ve insan hakları ihlalidir. Bu sorunun çözümü için disiplinler arası çalışmalar yapılmakta ve bu bağlamda farkındalık artırma, önleme ve müdahale stratejileri geliştirilmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada Gümüşhane ilinde kadına yönelik şiddet olgusunun araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma genel tarama yöntemi ile yürütülmüş ve araştırmanın verileri tabakalı örneklem yoluyla toplanmıştır. Bu kapsamda 20-60 yaş arasında olan 391 kadın katılımcıya ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik bilgi formu ve Aile İçi Kadına Yönelik Şiddet Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların %11’inin şiddet nedeniyle yaralandığı ve %5’inin sağlık kurulu raporu aldığı belirlenmiştir. Kadınların şiddet karşısında sessiz kalma nedenleri arasında utanç, suçlanma korkusu, yardım alacağına inanmama, başvuru sonrasında şiddetin artacağından veya evliliğin sona ereceğinden korkma gibi inançlar bulunmaktadır. Erkeğin kadına şiddet uygulamasının nedenleri arasında erkeğin ailesi, erkeğin yetiştirilme tarzı, maddi sorunlar yaygın olarak ifade edilen gerekçeler olarak öne çıkmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, kadına yönelik şiddetle mücadelede toplumsal farkındalığı artıracak eğitim programları, şiddet mağduru kadınlara yönelik destek hizmetlerinin güçlendirilmesi ve hukuki yaptırımların etkin bir şekilde uygulanması önem taşımaktadır. Yüz yüze görüşmelerle aile içi şiddet hakkında güncel bilgi sağlayan bu araştırmanın, alanda çalışan uzmanlara ve politika yapıcılara mevcut stratejileri değerlendirmek uygun önleme ve müdahale çabaları geliştirmek açısından katkı sağlayacağı umut edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gümüşhane , Kadına yönelik şiddet , Şiddet , Şiddetin nedenleri , Şiddet türleri

Destekleyen Kurum

Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Fonu (BAP)

Proje Numarası

23.A0113.02.01

Teşekkür

Araştırmamıza destek olan ve katkı sağlayan tüm kurum, kuruluş ve kişilere teşekkür ederiz.

RESEARCH ON VIOLENCE AGAINST WOMEN: EXAMPLE OF GÜMÜŞHANE

Öz

Violence against women is a significant public health issue and a violation of human rights. Interdisciplinary efforts are being made to address this issue, and strategies for raising awareness, prevention, and intervention are being developed. Accordingly, this study aimed to investigate the phenomenon of violence against women in the province of Gümüşhane. The study was conducted using a general survey method, and the data were collected through stratified sampling. In this context, 391 female participants aged between 20 and 60 were reached. Sociodemographic information form and Domestic Violence Against Women Scale were used as data collection tools. As a result of the research, it was determined that 11% of the participants were injured due to violence, and 5% of them obtained a medical report from a health committee. The reasons why women remain silent in the face of violence include feelings of shame, fear of being blamed, disbelief in receiving help, and concerns that seeking assistance may lead to increased violence or the end of their marriage. Common reasons for men's violence against women include the man's family, upbringing, and financial issues. According to the research findings, it is important to implement educational programs to raise societal awareness, strengthen support services for women who are victims of violence, and effectively enforce legal sanctions in combating violence against women. This research, which provides up-to-date information on domestic violence through face-to-face interviews, is expected to contribute to professionals and policymakers working in the field by helping to assess current strategies and develop appropriate prevention and intervention efforts.

Anahtar Kelimeler

Gumushane , Violence against women , Violence , Causes of violence , Types of violence

Proje Numarası

23.A0113.02.01

Kaynakça

• Afşar, S. T., Baran, A. G. ve Koca, C. (2017). Şiddet gören kadınların sığınma evlerine erişimini engelleyen etmenler. Fe Dergi, 9(1), 133-150.
• Akalın, A. ve Arıkan, Ç. (2017). 15-49 yaş grubu kadınlarda aile içi şiddet sıklığı ve şiddetin depresyona etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-10.
• Alkan, Ö., Özar, Ş. ve Ünver, Ş. (2021). Economic violence against women: A case in Turkey. PLoS one, 16(3), e0248630.
• Babacan Gümüş, A., Şıpkın, S. ve Erdem, Ö. (2020). Kadına yönelik eş şiddeti yaygınlığı ve kadınların baş etme yöntemleri. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 11(2), 79-87.
• Başkale, H. ve Sözer, A. (2015). Eşinden/partnerinden şiddet gören kadınların şiddet algısı ve mağduriyet nedenleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(6), 468-474.
• Bell, K. M., and Naugle, A. E. (2008). Intimate partner violence theoretical considerations: Moving towards a contextual framework. Clinical Psychology Review, 28(7), 1096-1107. https://doi. org/10.1016/j.cpr.2008.03.003
• Boethius, S., and Åkerström, M. (2020). Revealing hidden realities: Disclosing domestic abuse to informal others. Nordic Journal of Criminology, 21(2), 186-202.
• Brownridge, D. A. (2009). Violence against women: Vulnerable populations. New York: Routledge.
• Brysk, A. (2018). The struggle for freedom from fear: Contesting violence against women at the frontiers of globalization. Oxford University Press.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem: Ankara.
• Casique, L., and Furegato, A. R. F. (2006). Violence against women: Theoretical reflections. Revista Latino
• Connell, R. (2020). Gender: In world perspective. John Wiley and Sons.
• Cunningham, A., Jaffe, P. G., Baker, L., Dick, T., Malla, S., Mazaheri, N., and Poisson, S. (1998). Theory-derived explanations of male violence against female partners: Literature update and related implications for treatment and evaluation (pp. 1-10). London: London Family Court Clinic.
• Çilingiroğlu, N., and Erbaydar, N. P. (2016). 390 Intimate partner violence: Turkey's femicide problem. Injury prevention, 22, A143.
• Dutton, D. G. (2006). Rethinking domestic violence. Vancouver: University of British Columbia Press.
• Erden, G. ve Akdur, S. (2018). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet ve kadın cinayetleri. Klinik Psikoloji Dergisi, 2(3), 128-139.
• Ersöz, A. (2011). Türkiye’de boşanma olgusu ve kadına yönelik aile içi şiddet ilişkisi üzerine bir değerlendirme. Sosyoloji Konferansları, 43, 249-264.
• Fulu, E., and Miedema, S. (2015). Violence Against Women: Globalizing the Integrated Ecological Model. Violence Against Women, 21(12), 1431–1455. https://doi.org/10.1177/1077801215596244
• George, D., and Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gök, M. (2016). Kadına yönelik şiddetin kuramsal temelleri ve çözüm önerileri. Journal of Turkish Studies, 11(2), 451-472.
• Gökulu, G., Uluocak, Ş. ve Bilir, O. (2014). Kadına yönelik şiddetin yaygınlığı ve risk faktörleri: Çanakkale, Türkiye'de bir saha araştırması. Electronic Turkish Studies, 9(8), 499-516
• Hacettepe University Institute of Population Studies (HUIPS). (2015). Research on domestic violence against women in Turkey. ISBN: 978–605–4628-75- 9, Ankara. 31.05.2024 tarihinde http://www.hips.hacettepe.edu.tr/ING_SUMMARY_REPORT_VAW_ 2014.pdf. adresinden erişildi.
• Haselschwerdt, M. L., and Hardesty, J. L. (2017). Managing secrecy and disclosure of domestic violence in affluent communities. Journal of Marriage and Family, 79(2), 556–570.
• Heise, L. L. (1998). Violence against women: An integrated, ecological framework. Violence Against Women, 4(3), 262-290.
• Kılıç, Ç. B. (1999). Aile içi kadına yönelik şiddetin belirlenmesi ve hemşirenin rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıçlı, Z. O., Gülekçi, Y., Şener, H. ve Renders, D. P. (2023). Kütahya ilinde gerçekleşen kadına yönelik şiddet vakalarının değerlendirilmesi. Ankara Barosu Dergisi, 81(4), 329-350.
• Levinson, D. (1989). Family violence in cross-cultural perspective. Newbury Park, CA: Sage.
• Mertin, P., Moyle, S., and Veremeenko, K. (2015). Intimate partner violence and women's presentations in general practice settings: Barriers to disclosure and implications for therapeutic interventions. Clinical Psychologist, 19(3), 140–146. https://doi.org/10. 1111/cp.12039
• Mihalic, S. W., and Elliott, D. (2017). A social learning theory model of marital violence. In Domestic Violence (pp. 303-329). Routledge.
• Naçar, M., Baykan, Z., Poyrazoğlu, S. ve Çetinkaya, F. (2009). Kayseri ilinde iki sağlık ocağı bölgesi’nde kadına yönelik aile içi şiddet. TAF Prev Med Bull, 8(2):131-138.
• Oram, S., Khalifeh, H., and Howard, L. M. (2017). Violence against women and mental health. The Lancet Psychiatry, 4(2), 159–170.
• Özkan, G. (2017). Kadına yönelik şiddet - Aile içi şiddet ve konuya ilişkin uluslararası metinler üzerine bir inceleme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), 533–564.
• Parvin, K., Sultana, N., and Naved, R. T. (2016). Disclosure and help seeking behavior of women exposed to physical spousal violence in Dhaka slums. BMC Public Health, 16(1), 1–8. https://doi.org/10.1186/s12889-016-3060-7.
• Petrosky, E., Blair, J. M., Betz, C. J., Fowler, K. A., Jack, S., and Lyons, B. H. (2017). Racial and ethnic differences in homicides of adult women and the role of intimate partner violence-United States, 2003–2014. Morbidity and Mortality Weekly Report, 66(28), 741–746. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm6628a1
• Postmus, J. L., Hoge, G. L., Breckenridge, J., Sharp-Jeffs, N., and Chung, D. (2020). Economic abuse as an ınvisible form of domestic violence: A multicountry review. Trauma, Violence, and Abuse, 21(2), 261-283. https://doi.org/10.1177/1524838018764160
• Russo, N.F. (2006). Violence against women: A global health issue. Proceedings of the 28th International Congress of Psychology, Bejing, 2004. New York, NY: Psychology Press (Taylor and Francis Group).
• Russo, N. F., and Pirlott, A. (2006). Gender-based violence: Concepts, methods, and findings. Annals of the New York Academy of Sciences, 1087, 178–205. https://doi.org/10.1196/annals.1385.024
• Sanz-Barbero, B., Otero-García, L., and Vives-Cases, C. (2018). Factors associated with women’s reporting of intimate partner violence in Spain. Journal of Interpersonal Violence, 33(15), 2402-2419. https://doi.org/10.1177/0886260515625512
• Semahegn, A., and Mengistie, B. (2015). Domestic violence against women and associated factors in Ethiopia: Systematic review. Reproductive Health, 12, 1-12.
• Sen, S., and Bolsoy, N. (2017). Violence against women: prevalence and risk factors in Turkish sample. BMC Women's Health, 17, 1-9.
• Shortt, J. W., Capaldi, D. M., Kim, H. K., Kerr, D. C., Owen, L. D., and Feingold, A. (2012). Stability of intimate partner violence by men across 12 years in young adulthood: Effects of relationship transitions. Prevention Science: The Official Journal of the Society for Prevention Research, 13(4), 360–369. https://doi.org/10.1007/s11121-011-0202-0
• Straus, M. A. (1977a). Sexual inequality, cultural norms and wife beating. Sage Yearbooks in Women Policy Studies, Volume 2, (pp. 151-559). Beverly Hills, Cal.: Sage Publications.
• Straus, M. A. (1977b). Wife beating: How common and why? Victimology, 2(3-4), 443–458.
• T.C. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2021). Kadına yönelik şiddetle mücadele IV. Ulusal Eylem Planı (2021-2025). Ankara: KSGM.
• The Lancet Editorial. (2021). Endemic violence against women and girls. The Lancet Child and Adolescent Health, 5(5), 2021, 309.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2022. 30 Mart 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685#:~:text=N%C3%BCfusu%20en%20az%20olan%20il%2084%20bin%20241%20ki%C5%9Fi%20ile%20Bayburt%20oldu&text=Bayburt'u%2C%2084%20bin%20366,ki%C5%9Fi%20ile%20Kilis%20takip%20etti. adresinden erişildi.
• Türkkan, T., and Odacı, H. (2024). Violence against women: A persistent and rising problem. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 16(2), 210-224.
• United Nations Populations Fund Regional Office (UNFPA) ve Women Against Violence Europe (WAVE). (2014). Strengthening health system responses to genderbased violence in Eastern Europe and Central Asia: A resource package. 01.01.2025 tarihinde http://eeca.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/WAVE-UNFPA-ReportEN.pdf. adresinden erişildi.
• World Health Organization (2010). Preventing intimate partner and sexual violence against women: Taking action and generating evidence. Geneva: World Health Organization.
• World Health Organization (WHO). (2005). Department of gender, women and health, family and community health. Adressing violence against women and achieving the milennium goals. Geneva: World Health Organization. 30.06.2024 tarihinde http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/43361/1/WHO_FCH_GWH_05.1.pdf. adresinden erişilmiştir.
• World Health Organization (WHO). (‎2014)‎. Violence against women: Intimate partner and sexual violence against women: intimate partner and sexual violence have serious short- and long-term physical, mental and sexual and reproductive health problems for survivors: Fact sheet. World Health Organization. 30.06.2024 tarihinde https://apps.who.int/iris/handle/10665/112325 adresinden erişildi.
• World Health Organization (WHO). (2024). Violence against women. 11.01.2025 tarihinde https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women adresinden erişildi.
• World Health Organization Department of Gender and Women’s Health. (2001). Putting women first: Ethical and safety recommendations for research on domestic violence against women. WHO/FCH/GWH/01.1. Geneva: WHO publications.
• World Health Organization (WHO). (2013a). Global and Regional Estimates of Violence Against Women: Prevalence and Health Effects of Intimate Partner Violence and Non-partner Sexual Violence. Geneva: World Health Organization.
• World Health Organization (WHO). (2013). London School of Hygiene and Tropical Medicine (LSHTM), and South African Medical Research Council (SAMRC). (2013). Global and regional estimates of violence against women: Prevalence and health effects of intimate partner violence and non-partner sexual violence. Geneva: World Health Organization, 2013.
• World Health Organization (WHO). (2024). Violence prevention alliance approach. 12.01.2025 tarihinde https://www.who.int/groups/violence-prevention-alliance/approach adresinden erişildi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yodanis, C. L. (2004). Gender inequality, violence against women, and fear: A cross-national test of the feminist theory of violence against women. Journal of interpersonal violence, 19(6), 655-675.
• Yüksel-Kaptanoğlu, İ., Türkyılmaz, A. S., and Heise, L. (2012). What puts women at risk of violence from their husbands? Findings from a large, nationally representative survey in Turkey. Journal of Interpersonal Violence, 27(14), 2743-2769. https://doi.org/10.1177/0886260512438283