ÇOCUKLARIN BOŞANMAYA VE EBEVEYNLERİNE İLİŞKİN ALGILARI

Yıl 2019, , 857 - 892, 20.12.2019

Orhan Koçak , Raziye Demirel Mehmet Kırlıoğlu

https://doi.org/10.21560/spcd.v19i50781.459324

Cited By: 1

Öz

Bu
araştırmanın amacı boşanmış veya boşanma sürecinde olan ailelerin çocuklarının
boşanma eylemine ve anne-babalarına ilişkin algılarını mecazlar (metaforlar)
yardımıyla ortaya çıkarmak ve analiz etmektir. Boşanmış veya boşanma sürecinde
olan 10 çift ve bu çiftlerin 16 çocuğu ile yapılan görüşmeler 10.10.2017-29.11.2017
tarihleri arasında Bakırköy adliyesi görüşme odasında araştırmacılar tarafından
yarı yapılandırılmış görüşme formu ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada "Boşanma/ayrılma kelimesini
duyunca aklına ilk  gelen şey nedir?
Annen ile babanın ayrılacağını nasıl/kimden öğrendin? Annen ile babanın
boşanmalarını mı yoksa beraber olmalarını mı isterdin? Sebebini öğrenebilir
miyim? Anneni, babanı, boşanma eylemini tanımlamak istesen hangi mecazları
kullanırsın? Anneni; bir nesne, bir şekil, bir varlık, bir
hayvan, bir bitki, bir şehir, bir masal ya da film kahramanına benzetmek
istesen neye benzetirdin? Neden? Babanı; bir nesne, bir şekil, bir varlık, bir
hayvan, bir bitki, bir şehir, bir masal ya da film kahramanına benzetmek
istesen neye benzetirdin? Neden? Boşanmayı ya da ayrılığı; bir nesne, bir
şekil, bir varlık, bir hayvan, bir bitki, bir şehir, bir masal ya da film kahramanına
benzetmek istesen neye benzetirdin? Neden?" gibi sorular sorulmuştur.
Görüşmeler sonunda elde edilen veriler bilgisayar ortamına kaydedilmiş ve
araştırmanın amacına yönelik temalara ayrılmıştır. Temaların uygunluğu
konusunda uzman görüşüne başvurulmuştur. Toplamda 3 ana tema ve 10 alt tema
oluşturulmuştur. Bunlardan “korku”, “koruyucu”, “iyilik” ve “nefret” alt
temaları anne ve babanın tanımlanmasına ilişkin; “dağılma”, “seçim” ve
“kurtulma” alt temaları boşanma eylemine ilişkin; ve “beraber”, “ayrı” ve
“kararsız” alt temaları anne-babalarının boşanmalarını mı yoksa beraber
olmalarını mı isteyip istemediklerine ilişkindir. Çalışmamızla benzer şekilde yapılan araştırmalar, çocukların
tartışmaların olduğu, sorunlu bir aileyi anne ve babalarının boşanmasına tercih
ettiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, Nitel Araştırma, Boşanma, Algı, Çocuklar

Kaynakça

• Akyüz, E. (1978). Boşanmanın Çocuk Üzerindeki Etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 11 (1), 1-6.
• Aral, N., Başar, F. (1998). Çocukların Kaygı Düzeylerinin Yaş, Cinsiyet, Sosyo Ekonomik Düzey ve Ailenin Parçalanma Durumuna Göre İncelenmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 22 (10), 7-10.
• Arıkan, Ç. (1996). Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması. Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Aytekin, Ç., Artan, İ., Kangal, S. B., Çalışandemir, F., ve Özkızıklı, S. (2016). Çocukların Anne-Babalarına Yönelik Algılarının İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (38), 168-188.
• Benedek, E. P., Brown, C. B. (1997). Boşanma ve Çocuğunuz. (S.Katlan, Çev.). Ankara: HYB Yayıncılık.
• Berg, B. L., Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Bilici, A. B. (2014). Boşanma Sürecinin Çocuklar Üzerindeki Psiko-Sosyal Etkileri. C.Ü.İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (2), 79-110.
• Bilir, Ş., Dabanlı, D. (1990). Ailelerde Boşanma Vakaları Sonucu Çocukların Geliştirdikleri Tepkiler ve Bu Tepkileri Doğuran Faktörler. B. Dikeçligil, & A. Çiğdem içinde, Aile Yazıları 3 Birey, Toplum ve Kişilik (s. 143-155). Ankara: Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları.
• Bulut, I. (1993). Ruh Hastalığının Aile İşlevlerine Etkisi. Ankara: Başbakanlık Kadın ve Sosyal Hizmetler Müsteşarlığı Yayınları.
• Can, N. (2015). Boşanma Olgusunun 9-18 Yaş Grubu Çocukları Üzerindeki Etkileri. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. http://tr.yenisehir.wikia.com/wiki/Bo%C5%9Fanma_Olgusunun_9-18_Ya%C5%9F_Grubu_%C3%87ocuklar%C4%B1_%C3%9Czerinde_Etkileri.
• Canlı, Y. (2017). Anne-Babası Boşanmış 12-15 Yaşındaki Çocuklar İle Aynı Yaş Grubundaki Anne-Babası Boşanmamış Çocukların Benlik Saygısı Ve Depresyon Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Carroll, J. P. (2013). Önce Çocuklar. İstanbul: Doğan Egmont Yayıncılık ve Yapımcılık.
• Celkan, H. Y. (1991). Beşeri Kültürün Temel Öğesi Aile ve Toplum. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Dergisi, 1 (1), 77-81.
• Cüceloğlu, D. (1998). İnsan ve Davranışı . İstanbul : Remzi Kitabevi.
• Çelikoğlu, C. (1997). Boşanmanın Çocukların Benlik Saygısına Etkisinin İncelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Çivitci, N., Çivitci, A., & Fiyakalı, N. C. (2009). Anne-Babası Boşanmış ve Boşanmamış Olan Ergenlerde Yalnızlık ve Yaşam Doyumu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (2), 493-525.
• Deniz, A. (2015). Boşanma sürecinde çocuk. Erişim tarihi: 3 Aralık 2017 http://www.denizpsikoloji.com/bosanma-surecinde-cocuk/.
• Emery, R. E. (2012). Evlilik, Boşanma ve Çocukların Uyumu. (E.O.Gezmiş Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ertürk, N. (2016). Çocuğunuzun gözünden boşanma süreci. Erişim tarihi: 21 Kasım 2017. http://www.salom.com.tr/haber-99359-cocugunuzun_gozunden_bosanma_sureci.html.
• Fiyakalı, N. C. (2008). Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Lise Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzeyleri ve Öfke İfade Tarzlarının Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Geray, H. (2006). Toplumsal Araştırmada Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Karakuş, S. (2003). Anne Babası Boşanmış ve Boşanmamış Çocukların Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi ve Okul Başarısına Yansıması. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü .
• Karakuş, Ö., Kırlıoğlu, M., Başer, D., & Batı, B. (2013). Yetiştirme Yurdunda Kalmakta Olan Ergenlerin Anne ve Baba Algıları: Nitel Bir Çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 24 (2), 123-143.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 62-80.
• Kavut, S. (2015). Kuşaklar Arası İletişim Farklılıklarının Aile İçi İletişime Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Mavili, A. (2013). Ben ve Ailem. Konya: Atlas Akademi.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntem Bilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
• Öztürk, M. (2014). 99 Sayfada Boşanmış Ailelerde Çocuk. İsyanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Punch, K. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. (D.Bayrak, H.B.Arslan, Z.Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sezer, Ö., & Oğuz, V. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Kendilerini Değerlendirmelerinin Ana Baba Tutumları ve Bazı Sosyo Demografik Değikenler Açısından İncelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 8(13), 743-758.
• Sardoğan, M., Karahan, F., Dicle, A., & Menteş, Ö. (2007). Ebeveyne Bağlanma Düzeyine ve Anne-Babanın Boşanma/Birliktelik Durumuna Göre Çocuklarda Evlilik Çatışmasını Algılama Biçimleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 12-23.
• Şirvanlı, D. (1999). Eşler Arası Çatışma ve Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri I: Davranış ve Uyum Problemleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 6 (1), 19-29.
• Türkaslan, N. (2007). Boşanmanın Çocuklar Üzerine Olumsuz Etkileri ve Bunlarla Başetme Yolları. Aile ve Toplum Dergisi, 3 (11), 99-108.Yavuzer, H. (2014). Çocuk Psikolojisi. İstanbul : Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.