MÜLGA AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI HUZUREVLERİNDEN BAKIM HİZMETİ ALMAYA BAŞLAYAN YAŞLILARIN YERLEŞME NEDENLERİ

Yıl 2019, Sayı: 42, 153 - 182, 29.03.2019

Kezban Durdubaş

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.546753

Öz

Bu çalışmada Mülga Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) huzurevlerinden 2013-

2017 yılları arasında ilk defa hizmeti almaya başlayan yaşlıların yerleşme nedenlerine ilişkin

yapılan “Durum Tespit Çalışması” sonuç raporundan elde edilen veriler değerlendirilmektedir.

İlk defa hizmet almaya başlayan yaşlılara ait veriler, 4,5 yıllık bir zaman dilimini ve tüm

Türkiye’yi kapsaması açısından önemlidir. İlk defa hizmet almaya başlayan yaşlılara ait verilerin

sayısal ve yüzde dağılımları incelenmiştir. Çalışma sonucunda kadınlar erkeklerden daha az

sayıda hizmet almaya başlamaktadır. Aynı zamanda erkeklere oranda daha çok ücretli hizmet

almaktadır. Yıllar içinde huzurevlerinden ücretli ve erken yaşlılık dönemi olarak kabul edilen

60-70 yaş grubundaki bireylerin hizmet almaya başlama sayısı artmaktadır. Hizmet almaya

başlayan 5.349 kadının yüzde 5,4’ü istismar, yüzde 8,6’sı ihmal nedeniyle yerleşmiştir. Hizmet

almaya başlayan 6.782 erkekten yüzde 2,6’sı istismar, yüzde 8,4’ü ihmal nedeniyle yerleşmiştir.

İstismar ve ihmal nedeni ile hizmet alımları yıllar itibari ile azalmıştır. Bu sonuç, huzurevlerine

yerleşme tercihlerinde sosyal, kültürel ve ekonomik nedenlerinin incelenmesi gereğini ortaya

koymaktadır. Aynı zamanda, huzurevi bakım hizmetine ulaşabilen yaşlılar yanında hizmete

ulaşamayan ihtiyaçlı yaşlıları da kapsayan hizmet sunum modellerine ihtiyaç duyulduğunu da

göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, huzurevi, yaşlı ihmali

Kaynakça

• Arpacı, F. (2008). Ankara’da huzurevlerinde yasayan yaslıların yasam kalitesinin incelenmesi, Yaşlı Sorunları Arastırma Dergisi, 2008 (1): 1-13
• Aziz, A., (1994). Araştırma Yöntemleri - Teknikleri ve İletişim. İkinci Basım. Ankara: Turhan Kitabevi, 1994.
• Buz, S., Beydili, E., (2015). Ankara örneğinde yalnız yaşayan yaşlı kadınların gereksinimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmaları Dergisi. Cilt: 8 Sayı: 37 Volume: 8 Issue: 37 Nisan 2015.
• Cangöz, B. (2008). Yaşlılık: sadece kayıp mı?bir ayrıcalık mı?. Turkish Journal of Geriatrics 2008; 11 (3): 143-150. Erişim tarihi: 10. .02. 2018. http:// geriatri.dergisi.org/uploads/pdf/pdf_TJG_401.pdf.
• Daşbaş, S. (2014) 65 yaş üstü bireylerin aile içi yaşlı istismarı konusundaki değerlendirmeleri. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sosyal Hizmet ABD. Erişim Tarihi:30.10.3018. https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp.
• Demir, P. Y, (2017) Kendi evinde yaşayan ve huzurevinde yaşayan yaşlı bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin, depresyon düzeylerinin ve sosyal izolasyon durumlarının karşılaştırılması.Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 2017;S:19-27
• EYHGM. (2017a). Yaşlılığa genel bakış. Erişim tarihi:20.11.2017. http://eyh. aile.gov.tr/yayin-ve-kaynaklar/yasli-hizmetleri/yasliliga-genel-bakis.
• EYHGM. (2017b). Huzurevlerine ilişkin sayısal veriler konulu 14.11.2017 tarih ve E.118464 sayılı resmi yazı. Yaşlı Bakım Dairesi Başkanlığı.
• Gökçe, O. (1995). İçerik Çözümlemesi. 2. Baskı. Konya; Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi, Yayın No:1.
• INPEA., WHO. (2002a). The toronto declaration for the global prevention of elder abuse. World Health Organization. Geneva. Erişim tarihi 29.08.2017. http://www.who.int/ageing/projects /elder_abuse/alc_ toronto_declaration_en.pdf.
• INPEA., WHO. (2002b). Missing voices: views of older persons on elder abuse. World Health Organization, Geneva,. Erişim Tarihi:29.08.2017. http:// apps.who.int/iris/bitstream/handle /10665/67371/WHO_NMH_VIP_0 2.1.pdf;jsessionid=B0F6CA43CBDFBF27031AC3729DFDC793?sequen ce=1
• Kalaycı, I., Özkul, M. (2017). Geleneksel kalabilsem modern olabilsem: modernleşme sürecinde yaşlılık deneyimleri. Visionary E-Journal/ Vizyoner Dergisi, 8(18).
• Karaca, Feyyaz (2010). Huzurevinde Kalan Yaşlıların Hayata Bakış Açıları ve Gelecekle İlgili Beklentileri. Aile ve Toplum Yıl: 11 Cilt: 6 Sayı: 22 Nisan- Mayıs-Haziran 2010, s:50-72.
• Karakuş, A., Süzek, H., Atay, M.E., (2003) Muğla huzurevlerinde kalan yaşlıların depresyon düzeylerinin incelenmesi. Muğla Üniversitesi, SBE Dergisi Güz, 2003, Sayı.11. Erişim Tarihi: 15.11.2018. http://dergipark. gov.tr/download/article-file/217133
• Kerem, M., Meriç, A., Kırdı, N.,Cavlak, U. (2001). Ev ortamında ve huzurevinde yaşayan yaşlıların değişik yönlerden değerlendirilmesi. Geriatri, 4 (3), 106-102.
• Kendirli, B., (2016) Yaşlılarda ihmal, istismar varlığı ve etkileyen etmenler, Uzmanlık tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi tıp fakültesi, Erişim Tarihi:20,10,2018. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Kıssal, A. (2008). İzmir’de bir sağlık ocağı bölgesindeki yaşlıların istismar ve ihmal ile karşılaşma durumları ve etkili olan etmenlerin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği ABD. Erişim Tarihi: 30.10. 2018. http:// acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/12345/10163/224948. pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Öğüt, S., Öğüt Düzen, K., Polat, M., (2017) Huzurevlerinde Yaşayan Yaşlıların Yerinde Yaşlanma Konusundaki Duygu ve Düşünceleri. Manisa CBU Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi , MCBU-SBED, 2017, 4(1): 522-526.
• Özmete, E., Haplemitoğlu, Ş. Yıldırım, F., (2012). Ankara’da yaşlı Yoksulluğu: ekonomik, sosyal, kültürel ihtiyaçların analizi. Ankara Üniversitesi Yaşlılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkez. Erişima Tarihi 11,10/2018 http://yasam.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/259/2013 /02/ Ankarada-ya%C5%9Fl%C4%B1-yoksullu%C4%9Fu-proje-bilgi-notu.pdf
• Özenç, M. ve Özenç, E. G. (2013). Sınıf Öğretmenleri İle Yapılan Lisansüstü Eğitim Tezlerinin Yöntem Bölümü Açısından İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 1.
• Perel-Levin, S., (2008). Discussing screening for elder abuse at primary health care level. Copies can be obtained from: Ageing and Life Course Family and Community Health. World Health Organization. Erişim tarihi: 17.01.2018 http://www.who.int/ageing/publications/Discussing_ Elder_Abuseweb.pdf
• Şimşek, T.T., Yümin, E.T., Sertel, M., Öztürk, A.,Yümin, M. ( 2010). Kadın ve erkek yaşlı bireylerde depresyonun sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ve yaşam memnuniyeti üzerine etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi, 24 (3), 147-153.
• Taşçı, F. (2010). Yaşlılara Yönelik Sosyal Politikalar: İsveç, Almanya, İngiltere ve İtalya Örnekleri Çalışma ve Toplum, 2010/1, 175-202. Erişim Tarihi:28.10.2018 http://calismatoplum.org/ sayi24/ tasci.pdf
• Toksöz, F., Özgür, A.E., Uluçay, vd. (2009) Yerel yönetim sistemleri, türkiye ve fransa ispanya italya polonya çek cumhuriyeti. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakıf yayınları. Ağustos 2009. Erişim Tarihi:25.10.2018. http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/YerelYonetimSistemleri. pdf
• TUİK (2018). İl, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, 2007-2017. Erişim Tarihi:25.2013.2018. www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=945.
• UN. (1982). Provısıonal guıdelınes on standard ınternatıonal age classıfıcatıons. Department Of Internatıonal Economıc And Socıal Affaırs. Statıstıcal Offıce. ST/ESA/STAT/SEA.M/74. United Nations. New York. N.Y. 10017. Erişim tarihi:06.10.2017 https://unstats.un.org/unsd/publication/ SeriesM/SeriesM_74e.pdf
• UN. (2005). The dıversıty of changıng populatıon age structures ın the world. Population Division. Department of Economic and Social Affairs. United Nations Secretariat Mexico City, 31 August – 2 September 2005. UN/ POP/PD/2005/1. 25 August 2005. Erişim tarihi: 21.02.2018. http://www. un.org/esa/population/meetings/EGMPopAge/1_UNPD_Trends.pdf
• UN. (2013). Neglect, abuse and violence against older women. New York. United Nations. Erişim Tarihi: 05.12.2017. http://www.un.org/esa/socdev/ documents/ageing/neglect-abuse-violence-older-women.pdf.
• UN. ( 2015). World population ageing, (report).2015. Department of Economic and Social Affairs. Population Division. ST/ESA/SER.A/390. United Nations. New York 2015. Erişim tarihi: 25.12.2017. http://www.un.org/ en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2015_ Report.pdf
• UN. (2002). Political declaration and Madrid international plan of action on ageing. Second world assambly on ageing. Madrid 8-12 Nisan 2002. United Nations. New York . 2002, Erişim Tarihi 22.9.2017. http://www. un.org/en/events/pastevents/pdfs/Madrid_plan.pdf
• UNFPA and HelpAge International. (2012). Ageing in the twenty-first century: A celebration and a challenge. Erişim Tarihi:23.09.2017. http:// www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/Ageing%20report.pdf
• Ünal, Ç. (2015). Türkiye nüfusunun yaşlanma endeksi ve potansiyel destek oranlarının dağılımı. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt: 12-1, Sayı: 23, 2015-1, s.235-249. Erişim tarihi:3.11.2018. http://dergipark.gov. tr/download/article-file/93232
• WHO. (1999). Men ageing and health achieving health across the life span. April1999. 01WHO/NMH/ NPH 01.2 Erişim Tarihi:23.01.2018. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/66941/WHO_NMH_ NPH_01.2.pdf?sequence=1.
• WHO. (2016a). The global strategy and action plan on ageing and health. multisectoral action for a life course approach to healthy ageing: draft global strategy and plan of action on ageing and health. Sıxty-Nınth World Health Assembly A69/1722 April 2016. Erişim Tarihi:21.02.2018. http:// apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/WHA69/A69_17-en.pdf?ua=1
• WHO. (2016b). The global strategy and action plan on ageing and health 2016- 2020. 21.02.2018 The Strategy was adopted by WHO’s 194 Member States at the World Health Assembly on May 26, 2016. http://who.int/ageing/ GSAP-Summary-EN.pdf.
• WHO. ( 2008). A Global Response to Elder Abuse and Neglect Building Primary Health Care Capacity to Deal with the Problem Worldwide: Main Report. Erişim tarihi: 17.12.2017. http://www.who.int/ageing/ publications/ELDER_DocAugust08.pdf
• WHO. (2014). Elder abuse; the health sector role in prevention and response . Global status report on violence prevention 2014. Erişim tarihi: 11.12.2017. http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/elder_abuse/
• WHO_EA_ENGLISH_2017-06-13.pdf
• WHO (2018) Elder abuse. 8 Haziran 2018. Erişim Tarihi: 29.10.2018. http:// www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/elder-abuse
• WHO(2011) European report on preventing elder maltreatment. Edited by Sethi.D. and others WHO Regional Office for Europe. http://www.euro.
• who.int/__data/assets/pdf_file/0010/144676/e95110.pdf