TÜRK TOPLUMUNDA SURİYELİLERE YÖNELİK ALGILANAN TEHDİTLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2019, Sayı: 44, 695 - 730, 30.09.2019

Hatice Ekici

https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.487325

Cited By: 18

Öz

Suriye
krizinin patlak vermesiyle birlikte, dünya genelinde başka bir ülkeye sığınma
talebinde bulunan mültecilerin sayısında büyük oranda artış meydana gelmiştir.
Takip ettiği açık kapı politikasıyla, Suriye krizinden en çok etkilenen
ülkelerin başında Türkiye gelmiş, ve en çok Suriyeli mülteciyi ağırlayan ülke
konumuna dönüşmüştür. Başlarda Türk toplumunun Suriyeli mültecilere karşı
tutumları misafirperverlik anlayışından yola çıkarak pozitifken, Suriyelilerin
sayılarının ve kalış sürelerinin artmasıyla birlikte, bu tutum yerini yabancı
düşmanlığı güden tutumlara bırakmıştır.  Alanyazında ki çalışmalar, göçmenlere ve
mültecilere yönelik negatif tutum ve davranışların altında yatan en önemli
faktörlerden birinin tehdit algısı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu makalede,
Türk toplumunun Suriyeli mültecilere yönelik tehdit algıları ele alınmış olup,
bu tehdit algıları Bütünleşik Tehdit Kuramı, Sistemi Sürdürme Kuramı, Bileşik
Araçsal Grup Çatışma Modeli ve Hastalıktan Kaçınma Modeli çerçevesinde
açıklanmıştır. Türk toplumunun Suriyeli mültecileri 3 farklı alanda tehdit
olarak gördüğü sonucuna varılmıştır: (1) Kültürel ve toplumsal, (2) ekonomik,
(3) temel hizmet alanlarına erişim. Toplumdaki
tehdit algıları incelendikten sonra, bu tehdit algılarının sebep olabileceği
çatışma alanları ele alınmış, ve toplumsal uyum için çözüm önerileri
sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli mülteci, yerel halk, göç, tehdit algısı

Kaynakça

• AFAD Başkanlığı, (2013). Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar, Saha Araştırması Sonuçları. Ankara.
• AFAD Başkanlığı, (2014). Türkiye’deki Suriyeli Kadınlar Raporu. Ankara.
• Allport, G. W. (1954). The Nature of Prejudice. Cambridge, MA: Perseus Books.
• Batman Belediyesi (8, Kasım, 2015). Erişim adresi: http://www.batman.bel.tr/Erişim tarihi: 08.11.2015
• Bugün (27, Mart, 2014). Syrian refugees forced to depart Turkish resort as tourist arrive. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015, http://national.bgnnews.com/syrian-refugees-forced-to-depart-turkish-resort-as-tourists-arrive-haberi/63
• Carpio, X. V. ve Wagner, M. (2015). The impact of the Syrian refugees on the Turkish labor market. Policy research working paper 7402. World Bank Group.
• Castles, S. ve Miller, J. M. (2008). Göçler çağı, modern dünyada uluslararası göç hareketleri. İstanbul:İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Chatty, D. (2015). The Syrian humanitarian disaster, disparities in perceptions, aspirations and behaviors in Lebanon, Jordan and Turkey. Oxford: Refugee Studies Center, Erişim Tarihi: 21.11.2018,https://www.rsc.ox.ac.uk/publications/the-syrian-humanitarian-disaster-disparities-in-perceptions-aspirations-and-behaviour-in-lebanon-jordan-and-turkey
• Çorum 360 (3, Mayıs, 2017). Postanede Türk Suriyeli kavgası. Erişim tarihi: 5 Kasım 2018, http://www.corum360.tv/gundem/postanede-turk-suriyeli-kavgasi/
• Enson Haber (27 Eylül, 2018). Suriyeli ve Türk aileler kavga etti: 1 ölü 4 yaralı. Erişim tarihi: 5 Kasım 2018, http://www.ensonhaber.com/suriyeli-ve-turk-aileler-kavga-etti-1-olu-4-yarali.html
• Erdoğan, M.M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, Ankara
• Erdoğan, M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Erdoğan, M. ve Ünver, C. (2015). Türk iş dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri (Yayın No: 353). Türkiye İşverenler Sendikası Konfederasyonu (TİSK) Raporu. Ankara: Matsa Basımevi
• Esses, V. M., ve Jackson, L. M. (2008). Applying the unified instrumental model of group conflict to understanding ethnic conflict and violence: The case of Sudan. In V. M. Esses, & R. A. Vernon (Eds.), Explaining the breakdown of ethnic relations: Why neighbors kill (pp. 223– 243). Malden. MA: Blackwell.
• Esses, V. M., Jackson, L. M. ve Armstrong, T. L. (1998). Intergroup competition and attitudes toward immigrants and immigration: An instrumental model of group conflict. Journal of Social Issues, 54, 699–724.
• Esses,V. M., Jackson, L. M.,Dovidio, J. F. ve Hodson, G. (2005). Instrumental relations among groups: Group competition, conflict, and prejudice. In J. F. Dovidio, P. Glick, & L. A. Rudman (Eds.),On the nature of prejudice: Fifty years after Allport (pp. 227–243). Malden, MA: Blackwell Publishing.
• Esses, V. M., Hodson, G. ve Dovidio, J. F. (2003). Public attitudes toward immigrants and immigration: Determinants and policy implications. In C. M. Beach, A. G. Green, & J. G. Reitz (Eds.),Canadian immigration policy for the 21st century (pp. 507–535). Montreal, Canada: McGill Queen’s Press.
• Esses, V. M., Medianu, S., & Lawson, A. S. (2013). Uncertainty, threat, and the role of the media in promoting the dehumanization of immigrants and refugees. Journal of Social Issues, 69(3), 518–536.
• Fakih, A., ve Marrouch, W. (2015). The economic impacts of Syrian refugees: Challenges and current opportunities in host countries. Georgetown Journal of International Affairs. Erişim Adresi: http://journal.georgetown.edu/the-economic-impacts-ofsyrian- refugees-challenges-and-opportunities-in-host-countries/
• Feygina, I., Jost, J. T. ve Goldsmith, R. E. (2010). System justification, the denial of global warming, and the possibility of “system-sanctioned change”. Personality and Social Psychology Bulletin, 36, 326–338.
• Gaucher, D. ve Jost, J. (2011). Difficulties awakening the sense of injustice and overcoming oppression: On the soporific effects of system justification. In P. T. Coleman (Ed.), Conflict, interdependence, and justice: The intellectual legacy of Morton Deutsch (pp.227–246). New York, NY: Springer Science + Business Media.
• Gaziantep AFAD, (2015). “Suriyeli Misafirlerimize Yönelik Çalıştay Düzenlendi”, Erişim tarihi: 18 Mart 2017, http://www.gaziantepafad.gov.tr/SURIYELI-MISAFIRLERIMIZE- YONELIK- CALISTAY-DUZENLENDI.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2016). Türkiye göç raporu. İç İşleri Başkanlığı Göç idaresi Genel Müdürlüğü. Erişim adresi: http://www.madde14.org/images/6/60/GIGMGocRapor2016.pdf
• Göç Terimleri Sözlüğü, (2009). Uluslararası Göç Hukuku, Uluslararası Göç Örgütü (IOM), No:8, İsviçre.
• Göker, G., ve Keskin, S. (2015). Haber medyası ve mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk yazılı basınındaki temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 41, 229-256.
• Güçtürk, Y. (2014). Sürgün ile savaş sırasında Suriyeli mülteciler, Siyaset. Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA), Ankara, Erişim Tarihi: Kasım 2018, https://www.setav.org/5-soru-surgun-ile-savas-arasinda-suriyeli-multeciler/
• Habertürk (08, Ağustos, 2014). Hamallar sopalarla Suriyelileri kovaladı. Retrieved from http://www.haberturk.com/gundem/haber/978206-hamallar-sopalarla-suriyelileri-kovaladi in 24, June, 2015.
• Habertürk (1, Ağustos, 2014). İstanbul’da Sarıyer Nüfusu Kadar Suriyeli Yaşıyor. Erişim adresi: http://www.haberturk.com/gundem/haber/975425-istanbulda-sariyer-nufusu-kadar-suriyeli-yasiyor in 30, May, 2015.
• Habertürk (31, Ağustos, 2014). BM: Suriye’nin yarısı mülteci.Erişim adresi: http://www.haberturk.com/dunya/haber/985586-bm-suriyenin-yarisi-multeci in 29, May, 2015.
• Hürriyet (14, Ağustos, 2014). Gaziantep’te Suriyeli gerginliğinin asıl nedeni başka. Erişim adresi: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/26997677
• Hürriyet (25, Ağustos, 2014). Residents of Istanbul suburb in violent protest over Syrian refugees. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015, http://www.hurriyetdailynews.com/residents-of-istanbul-suburb-in-violent-protest-over-syrian refugees.aspx?PageID=238&NID=70878&NewsCatID=341
• Harunoğulları, M. (2016). Suriyeli Sığınmacı Çocuk işçiler ve Sorunları: Kilis örneği, Göç Dergisi, 3, 29-63.
• İçduygu, A. (2015). Türkiye, nereye kadar bir göç ülkesi?. Koç Üniversitesi Görüş Dergisi, Göç ve Mültecilik Sayısı, 88, 17-21Ankara.
• Jackson, L. M. ve Esses, V. M. (2000). Effects of perceived economic competition on people’s willingness to help empower immigrants. Group Processes & Intergroup Relations, 3(4), 419– 435.
• Jost, J. T. ve Banaji, M. R. (1994). The role of stereotyping in system-justification and the production of false consciousness. British Journal of Social Psychology, 33, 1–27.
• Karaoğlu, E. (2015). The role of social dominance orientation, empathy and perceived threat in predicting prejudice of Turkish citizens toward Syrian immigrants (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilmler Enstitüsü, Ankara.
• Kaypak, Ş. ve Bimay, M. (2016). Suriye savaşı nedeniyle yaşanan göçün ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri: Batman örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6, 84-110.
• Kirişçi, K., ve Ferris, E. (2015). Not likely to go home: Syrian refugees and the chalanges to Turkey and the international community. Turkey project policy paper. Center on the United States and Europe at Brookings.
• McKay, F. H., Thomas, S. L. ve Kneebone, S. (2011). It would be okay if they came through the proper channels: Community perceptions and attitudes toward asylum seekers in Australia. Journal of Refugee Studies, 25, 113–133.
• Murray, K. E. ve Marx, D. M. (2013). Attitudes toward unauthorized immigrants, authorized immigrants, and refugees. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 19(3), 332–341.
• Oktay, F. (2014, 16 Aralık). BM Kalkınma Programı direktörü Gustavo Gonzales ile görüşme notları. Erişim Tarihi: 23.11.2018, https://www.afad.gov.tr/tr/1604/BM-Kalkinma-Programi-Direktoru-AFAD-Baskaniyla
• Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri Raporu,.ORSAM- TESEV Rapor No: 195, Ankara.
• Özpınar, E., Çilingir, Y. S. ve Düşündere, A. T. (2016). Türkiye deki Suriyeliler: İşsizlik ve Sosyal Uyum, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı.
• Pettigrew, T. F. ve Troop, L. R. (2006). A meta analytic test of intergroup contact theory. Journal of personality and social psychology, 90, 751-783.
• Pratto, F., Sidanius, J., Stallworth, L. M. ve Malle, B. F. (1994). Social dominance orientation: A personality variable predicting social and political attitudes. Journal of Personality and Social Psychology, 67(4), 741–763.
• Radikal (31, Ocak, 2015). Burger King’de dövülen Suriyeli çocuğun annesi de işten atıldı! Erişim Tarihi: 16 Haziran 2015, http:// www.radikal.com.tr/ turkiye/burger_kingde_ dovulen_suriyeli_cocugun_annesi_de_isten_atildi-1283646 Riek, B. M., Mania, E. W. ve Gaertner, S. L. (2006). Intergroup threat and outgroup attitudes: A meta-analytic review. Personality and Social Psychology Review, 10(4), 336–353.
• Schaller, M., Park, J. H. ve Faulkner, J. (2003). Prehistoric dangers and contemporary prejudices. European Review of Social Psychology, 14, 105–137.
• Schweitzer, R., Perkoulidis, S., Krome, S., Ludlow, C. ve Ryan, M. (2005). Attitudes towards refugees: The dark side of prejudice in Australia. Australian Journal of Psychology, 57(3), 170– 179.
• Stephan,W. G. ve Stephan, C.W. (2000). An integrated threat theory of prejudice. In S. Oskamp (Ed.), Reducing prejudice and discrimination, 23–45. Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Stephan,W. G., Ybarra, O. ve Bachman, G. (1999). Prejudice toward immigrants: An integrated threat theory. Journal of Applied Social Psychology, 29, 2221–2237.
• Stephan,W. G., Renfro, C. L., Esses, V. M., Stephan, C.W. ve Martin, T. (2005). The effects of feeling threatened on attitudes toward immigrants. International Journal of Intercultural Relations, 29 (1), 1-19.
• Syria Regional Refugee Response. (2016, Haziran, 8).Operational porter refugee situtions. Erişim adresi: unhcr.org: http:// data.unchr.org/syrianrefugees/regional.php
• Süleymanov, A. (2016). Sultanbeyli halkının Suriyeli sığınmacılara bakışı, Suriyeli Mülteci Çocuklarla El Ele Projesi Sonuç Raporu, İstanbul 2016, 47 s.
• Süleymanov, A. (2017). Suriyelilerin Türk toplumunda toplumsal uyum ve sosyal kabul düzeyi. Uluslararası göç ve çocuklar, 27-30.
• The Telegraph (12, May, 2013). Kill the Syrians: Turkish mobs search out civil war refugees after devastating car bomb. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015, http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/turkey/10052495/Kill-the-Syrians-Turkish-mobs-search-out-civil-war-refugees-after-devastating -car-bomb.html in 10, June, 2015.
• Tunç, A.Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiyede ki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2, 29-63.UNHCR, (2011). Global trends report. The UN Refugee Agency. Erişim tarihi: Mayıs 2015 http://unhcr.org/4fd687f9.html.
• UNHCR, (2014). Global trends, mid-Year trends report. The UN Refugee Agency, Erişim tarihi : Mayıs 2015 http://unhcr.org/540091d89.html
• United Nations Secretary General. (2016). In safety and dignity: Addressing large movements of refugees and migrants. Erişim adresi: http://www.un.org/pga/70/wpcontent/ uploads/sites/10/2015/08/21-Apr_Refugees-and-Migrants-21-April-2016.pdf
• Ünal, S. (2014). Türkiyenin beklenmedik konukları: “Öteki” bağlamında yabancı göçmen ve mülteci deneyimi, Journal of World of Turks, 6, 65-89.
• Vezzali, L. ve Giovannini, D. (2011). Intergroup contact and reduction of explicit and implicit prejudice toward immigrants: a study with Italian bussinessman owning small and medium enterprises, Quality and Quantity: International Journal of Methadology, 45, 213-222.
• Woods, A. ve Kayalı, N. (2017). Suriyeli topluluklarla etkileşim: İstanbul da ki yerel yönetimlerin rolü. İstanbul Politikalar Merkezi.
• Yaşar, M. R., (2014).Kilis’te sığınmacı algısı: Toplumsal otizm ve ötekileştirme sürecinin ilk görünümleri, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Matbaası.