THE EFFECT OF BURNOUT ON JOB PERFORMANCE OF WOMEN FREE ACCOUNTANTS FINANCIAL CONSULTANTS: THE CASE OF KÜTAHYA AND ESKİŞEHİR

Yıl 2021, Cilt 21, Sayı 52, 669 - 688, 30.09.2021

Ali ALTINBAY

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.683524

Öz

Burnout has recently become a concept that has often been the subject of both social media and academic research. It is manifested by depersonalization, emotional exhaustion and low personal success, especially in services provided in service enterprises. When this situation is considered in the organizational context, it causes physical, psychological and emotional disturbances of the employees and as a result, it destroys the morale, motivation and creativity of the employees and causes a decrease in the organizational performance. Businesses have to face some financial and social consequences by losing their most important source of some employees. Moreover, this situation indirectly affects the national economy. The aim of this study was to determine the effects of burnout on job performance. For this purpose, face to face interviews were conducted with 208 women Free Accountants Financial Consultants on a voluntary basis in the provinces of Kütahya and Eskişehir. According to findings obtained from the study, it was determined burnout of female negatively affected job performance. In addition, it was determined that the burnout of female negatively affected the sub-factors of job performance, task and contextual performance.

Anahtar Kelimeler

Free Accountants Financial Consultants, Burnout, Job Performance

KADIN SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TÜKENMİŞLİĞİ İLE İŞ PERFORMANSI İLİŞKİSİ: KÜTAHYA VE ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

Öz

Tükenmişlik son zamanlarda hem sosyal medyada ve hem de akademik araştırmalara sıklıkla konu olmuş bir kavram olma özelliğine sahiptir. Özellikle hizmet işletmelerinde verilen hizmetlerde duyarsızlaşma, duygusal tükenme ve kişisel başarıda düşüklük ile kendini göstermektedir. Bu durum örgütsel bağlamda ele alındığında çalışanların fiziksel, psikolojik ve duygusal olarak rahatsızlıklar oluşmasına sebep olmakta ve neticesinde çalışanların moralini, motivasyonunu ve yaratıcılığını yok ederek örgütsel performansta düşüşlere neden olmaktadır. İşletmeler en önemli kaynağı olan bazı çalışanlarını kaybederek finansal ve sosyal bazı sonuçlarla yüzleşmek zorunda kalmaktadır. Dahası, bu durum dolaylı olarak ülkelerin ekonomik durumunu da etkilemektedir. Bu çalışma ile tükenmişliğin iş performansı üzerindeki etkilerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Kütahya ve Eskişehir illerinde gönüllülük esasına göre 208 kadın Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ile (SMMM) yüz yüze görüşmeler yapılarak anketler alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre kadın SMMM’lerin tükenmişliği iş performanslarını negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca SMMM’lerin tükenmişliği iş performansının alt faktörleri görev ve bağlamsal performansı da negatif yönde etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Serbest Muhasebesi Mali Müşavir, Tükenmişlik, İş Performansı

Kaynakça

• Akgül, A. ve Çevik O. (2005). İstatistiksel Analiz Teknikleri–SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara: Emek Ofset. Aşık, N. A. (2016). Özyeterlilik Ve İşle Bütünleşmenin Çalışanların İş Performansına Etkisi. Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(32), 24-34. Aryee, S., Sun, L.Y., Zhen, X.G.C., & Yaw, A.D. (2008). Abusive Supervision and Contextual Performance:The Mediating Role of Emotional Exhaustion and the Moderating Role of Work Unit Structure, Management and Organization Review 4(3), 393–411. Bakker, A.B. & Heuven, E. (2006). Emotional Dissonance, Burnout, and In-Role Performance Among Nurses and Police Officers, International Journal of Stress Management by the American Psychological Association, 13(4), pp. 423–440. Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008). Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 8 (2), 541-561. Beğenirbaş, M., ve Turgut, E. (2016). Psikolojik Sermayenin Çalışanların Yenilikçi Davranışlarına ve Performanslarına Etkileri: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 31, no. 1, 57-93. Bitmiş, M.G. (2014). Öncülleri ve sonuçları ile psikolojik sermaye:sağlık çalışanları üzerine bir araştırma, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Boyar, E., (2011). Türkiye’de Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Durumlarının Araştırılması, (Yayımlanmış Doktora Tezi). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. Boz, D., Gaygısız, E., ve Duran, C. (2019). Mobbing İle İş Performansı İlişkisi: Kütahya Sağlık Çalışanları Örneği, Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 2019 Vol:6 Issue:38, 1580-1591. Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Cropanzano, R., Rupp, D. E. & Byrne, Z.S. (2003). The Relationship Of Emotional Exhaustion To Work Attitudes, Job Performance, And Organizational Citizenship Behaviors, Journal of Applied Psychology, 88, 160-169. Demir, E. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarının Birey-Örgüt Uyum Düzeylerinin Tükenmişlik ve İş Tatmini Üzerine Etkisi: Sakarya İli Örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hitit Üniversitesi SBE, Çorum. Deran, A., ve Beller, B. (2015). Muhasebe meslek mensuplarında tükenmişlik sendromu üzerine Giresun il merkezinde yapılan bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (45), 69-93. Díaz-Vilela, L.F., Rodríguez, N.D., Isla-Díaz, R., Díaz-Cabrera, D., Hernández- Fernaud, E., & Rosales-Sánchez, C. (2015). Relationships Between Contextual and Task Performance and Interrater Agreement: Are There Any?. PloS One, 10, 10. Doğan, Y. (2005). Organizasyonlarda Pozitif Ve Negatif Duygusallığın Çalışanların Görev Ve Bağlamsal Performansları Üzerine Etkisini Belirlemeye Yönelik Kayseri’de Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri. Engin, C. (1992). Doktor Ve Hemşirelerde Tükenmişlik Ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uygulanması, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, 21-25. Erduru, İ., Deran, A., ve Uzun, E. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişliğinin İş Tatmini Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi: Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesinde Bir Araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-157. Ersoy, A., ve Utku, B. D. (2005). Konaklama İşletmeleri Muhasebe Müdürlerinde Tükenmişlik Sendromu-II. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 38-47. Ertürk, M. (2009). İşletmelerde Yönetim Ve Organizasyon (4. baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım. Ertürk K., ve Keçecioğlu T., (2012), Çalışanların İş Doyumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkiler: Öğretmenler Üzerine Örnek Bir Uygulama, Ege Akademik Bakış, Cilt 12, Sayı 1, 41-54. Freuderberger, H.J. (1974), Staff burn-out, Journal of Social Issues, 30 (1), 159-165. Goodman, S. A. ve Svyantek, D. J. (1999). Person–Organization Fit And Contextual Performance: Do shared values matter. Journal Of Vocational Behavior, 55(2), 254-275. Güney, S., ve Akdağ, H. (2018). Tükenmişlik Sendromunun Muhasebe Meslek Mensupları Açısından İncelenmesi (Erzincan Ve Erzurum İllerinde Bir Araştırma). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(2), 447-460. Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, 1.Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Güriş, S., ve Çağlayan, E. (2005). Ekonometri (2. Basım).İstanbul: Der Yayınları. Hacıhasanoğlu, T., Karaca, N. (2014). Bağımsız Çalışan Muhasebe Meslek Mensuplarının Ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik, İş Tatmini ve Stres Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (4), 153-170. Halbesleben, J.R.B., & Buckley, R.M. (2004). Burnout In Organization Life. Journal of Management, 859–879. Impelman, K. (2007). How Does Personality Relate To Contextual Performance, Turnover, And Customer Service?. University of North Texas. Izgar, H. (2001). Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kahya, E. (2007). The effects of job characteristics and working conditions on job performance. International journal of industrial ergonomics, 37(6), 515-523. Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, (5.baskı) Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Karakaş, A., ve Bilen, A. (2014). Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik Düzeylerinin İşgören Performansına Etkisi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(8), 139-154. Karakuş, S. (2019). Tükenmişlik Ve Yetenek Yönetiminin Çalışan Performansı Üzerine Etkisi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Beykent Üniversitesi SBE., İstanbul. Kılınçarslan-Bora, T., ve Küçüksüleymanoğlu, R. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin Araştırılması: Bursa İli Örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 617-636. Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational behavior, 2(2), 99-113. Maslach, C. ve Zimbardo, P. G. (1982), Burnout- The cost of caring. New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs. Nazlıoğlu, E. H. (2009). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. Onay, M., ve Kılcı, S. (2011). İş Stresi Ve Tükenmişlik Duygusunun İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri: Garsonlar Ve Aşçıbaşılar. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 363-372. Okutan, E., Yıldız, Ş., ve Konuk, F. (2013). İş Hayatında Tükenmişlik Sendromu: Finans Ve Muhasebe Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 1-17. Öz, B., ve Çeviren, S.M. (2017). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: Mersin Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,Yıl: Temmuz 2017 Cilt-Sayı: 10(3) ss: 41-59. Özalp-Ulağ, S. (2019). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromunun İncelenmesi: Elazığ ve Tunceli örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Munzur Üniversitesi SBE., Tunceli. Özer, E. (2018). Otel Yiyecek İçecek Bölümlerinde Güçlendirmenin İşgören Performansına Ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Afyonkarahisar’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. Öztürk, V., Koçyiğit, S.Ç., ve Bal, E.Ç. (2011). Muhasebe Meslek Mensuplarının Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Ankara İli Örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 84-98. Rotundo, M. ve Sackett, P. R. (2002). The Relative İmportance Of Task, Citizenship, And Counterproductive Performance To Global Ratings Of Job Performance: A Policy-Capturing Approach. Journal Of Applied Psychology, 87(1), 66. Sabuncuoğlu, Z., ve Tüz, M. (2005). Örgütsel Psikoloji, Alfa Aktüel Basım Yayım, Bursa. Shahhosseini, M., Silong, A. D., Ismaill, I. A., ve Uli, J. N. (2012). The role of emotional intelligence on job performance. International Journal of Business and Social Science, 3(21). Smithikrai, C. (2007). Personality Traits and Job Success: An investigation in a Thai sample 1. International Journal of Selection and Assessment, 15(1), 134-138. Sonnentag, S. (2002). Performance, Well-being and Self-Regulation, in Sabine Sonnentag (Ed.), Psychological Management of Individual Performance, Sussex: Jhon Wiley & Sons, pp. 405–425. Srivastava, S. (2013). Job satisfaction and organizational commitment relationship: Effect of personality variables. Vision,17(2), 159-167. Temelli, F., ve Şendurur, U. (2018). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu: TRA1 ve TRA2 Bölgelerinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 375-406. Tuğrul, B., ve Çelik, E. (2002). Normal Çocuklarla Çalışan Anaokulu Öğretmenlerinde Tükenmişlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12), 1-11. Tuna, G. (2019). Kabin Memurlarının Tükenmişlik Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık Ve Çalışma Performanslarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi SBE., İstanbul. Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Örgütsel Özdeşleşme Ve Kontrol Algılamalarının Çalışanları İşten Ayrılma Niyeti Ve Performansına Etkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(3), 163-181. Tutar, H. ve Altınöz, M. (2010). Örgütsel İklimin İşgören Performansı Üzerine Etkisi Ostim İmalat İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 65(2), 196-218. Tüfekçi, A. (2019). Hemşirelerin İş Performanslarının Tükenmişlik Düzeyleri Açısından İncelenmesi: Tersiyer Merkez Uygulaması, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi SBE, Kırklareli. Uyar, S., ve Erdinç, S.B. (2011). Muhasebe Personelinin İş Doyumu Ve Tükenmişlik Düzeyi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi,13(1), 213-232. Viswesvaran, C., ve Öneş, D.S. (2000). Perspectives on Models of Job Performance. International Journal of Selection and Assessment, pp. 216- 226. Wan-Jing, A.C. & Tung Chun, H. (2011). Relationship between strategic human resource management and fırm performance, International Journal of Manpower, Vol. 26, 5.434-449. Wright, T. A., & Bonett, D. G. (1997). The contribution of burnout to work performance. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 18(5), 491-499. Yalçın, S. (2018). Muhasebe Meslek Mensuplarının Tükenmişlik ve İş Doyum Düzeyleri. Alanya Akademik Bakış, 2(3), 235-257. Yılmaz, E., (2014). Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri İle İşe Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişki: Samsun İlinde Bir Araştırma, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, 49-70. Zincirkıran, M. ve Tiftik, H. (2013). Burnout Research for Members of Practitioners of Accountancy: Practice in the City of Diyarbakır, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5 (4), 240-253.